Gorka Espiau


2021eko uztailaren 19an
Ekainean «Proiektu guztiak, ideiak guztiak eta pertsona guztiak» lemapeko manifestazioa antolatu zenuten Bilbon. Uda ostean, Batasunaren ilegalizazio prozesua bideratua, bi manifestazio eredu lehian daudela dirudi. Horrela al da?
Badago lehia hori, bai. Ekaineko manifestazioaz oso balorazio ona egin genuen, jendea Batasunaren legez kanporatzearen aurka agertu zelako eta bide bateratu bat planteatu zelako: giza eskubideetan ondo oinarritutako bidea. Manifestazioaren eredua anitza eta sendoa izan zen, eskubide guztiak kontuan hartu zituen, baita etorkizunerako ate bat irekia utzi ere.
Uda ostean, Batasuna legez kanporatzeko prozedurak areago zakartu du egoera politikoa. Egoera honen aurrean, ezker abertzaleak zilegitasun osoa berreskuratu du manifestazio eredua planteatzeko. Hala ere, gure ereduaren araberako manifestazioak gauzatzeko aukerak ikusten ditugu, ate hori irekita dago. Noski, ilegalizazio posibleak irekitako zauriak bizirik dauden bitartean eta ETAk bere estrategian jarraitzen duen bitartean, kontzienteak gara oso zaila dela guk ireki dugun ate horretatik bide bat urratzea, sakon urratzea behintzat.

Manifestazio bi ereduetan zenbait sektorek parte hartu ohi dute. Bi ereduak urrun al daude elkarrengandik?
Bai. Manifestazio ereduak oso ezberdinak dira, eta jendeak bere hausnarketa egin behar du horri buruz. Uneon, ordea, ezker abertzalea da ilegalizazioaren egoera gehien nozitzen ari dena, eta haiek dioten bezala, hau ez doa haien aurka soilik, haratago doa, gizartearen sektore gehiagoetara irits daiteke, baina erantzun hori gauzatzeko ezker abertzalearen -edo Batasunaren, kasurako- jarrera berebizikoa da. Guk, gure aldetik, «Proiektu guztiak, ideiak guztiak eta pertsona guztiak» lemapeko manifestazio anitz eta bateratu bat egiteko egoera aztertzen ari gara, abagune horren zain gaude.

Egingarria al da?
Bai, baina funtsezkoa da ezker abertzalearen jarrera argitzea.

Aski da! mugimenduak «Derrigorrezko nazionalismoaren aurka» lemapeko manifestazio bat antolatu du urriaren 19an. Nola ikusten duzu gizarte sektore hori?
Euskal gizartearen gehiengoak ez du sektore honen aldarrikapenekin bat egiten. Hala ere, ezin dugu sektore honek aldarrikatzen duen guztia errefusatu. Sektore horren atzean badago egiaren parte bat ere, eta egiaren zati hori zein den ezagutu behar dugu. Gatazkak oraingo espiralean segitzen badu, sektore horien manifestatzeko eredua indartuz joango da. Hainbat zinegotzi sozialista eta popularrek bizi duten egoeraz jabetuko bagina -bere familien eta ingurukoen egoera barne-, bada, hobekiago ulertuko genuke sentsibilitate horiek adierazten dutena. Beren jarrerak entzun eta ulertu behar dira, baita onartu ere. Beste gauza bat da planteatzen dituzten argudio politikoak, hori besterik da.

Elkarrik ba al du talde horrekin harremanik?
Komunikazio bide bat badugu, baina oso ahula da. Gure asmoak elkar trukatu ditugu nolabait, baina ez gara elkarrizketa gune bat gauzatzera iritsi.

Sektore hori bil liteke «Proiektu, ideia eta pertsonak guztiak» lemapeko manifestazio batean?
Mundu sozialistaren barruan hainbat sektore dago Batasunaren ilegalizazioaren aurka, batzuek publikoki adierazi dute eta beste batzuek pribatuan. Sektore hauek prozesuaren aurka eta lema honen pean manifestatu litezke, baina manifestazioaren planteamenduaren arabera, noski.

Beste gaietara paseaz, Elkarrin espero al zenuten Ibarretxe lehendakariak aurkeztu duen proposamena?
Guk proposamen garrantzitsu bat aurkeztuko zuela espero genuen, ekainean egin zuen hausnarketatik abiaturik nolahalako asmo bat antzematen genuen Gobernuan. Ez genekien zehatz-mehatz nolakoa izango zen, baina guretzat ez da gauza berri bat izan.

Alderdiak ezustean harrapatu al ditu?
Alderdi guztiek bazekiten Ibarretxek proposamen inportante bat egingo zuela. Espainiako Gobernuaren eta ETAren estrategiek harrapatua izaki, Ibarretxeren Gobernuak erantzun sendo bat eman behar zuen bere estrategia markatu aldera. Haatik, ez dut uste ezein alderdik hain proposamen konkretua eta espezifikoa espero zuenik.

«Izan» izeneko zuen txostenarekin parekotasunik al dauka?
Bai, baina ez. Ibarretxek gatazka eta egoera politikotik ateratzeko bide bat planteatu du, bide hori urratzeko ideia eta eduki batzuk plazaratu ditu. «Izan» proposamena, berez, akordio bat zen, abiatzeko oinarrizko planteamendu bat. Bi proposamenetako ideiak osagarriak dira, baina hau prozedura bat da eta «Izan» akordio esparru bat.

Subiranotasun kontzeptua berri bat eraiki beharraz hitz egiten da. Ibarretxek «atxikimendu librean» oinarritutako ituna proposatu du. Zein aukera ikusten diozu proposamenari?
Subiranotasunaren eztabaida plazaratzea oso inportantea da. Hasteko, Ibarretxek subiranotasunaren eztabaida zabaltzea lortu du. Espainiako hainbat sektorek horri buruz hitz egiterik ez dagoela diote. Lehendakariak argudio ahul hori esanarazi die, zeren eta eztabaida izan badago, eztabaida hau aspalditik dago eta orain Eusko Jaurlaritzak bide eman dio. Subiranotasunaz ezin dela hitz egin argudiatzea ez da berez mantentzen. Eusko Jaurlaritzak ez du akordio zehatz bat lehenesten, herri honen ezaugarrietara egokitu behar den akordio baten beharra lortzea du helburu. Izan ere, soberaniaz hitz egiten denean oso eskema itxietan mugitzen gara: estatu-nazioa, autonomia, federakuntza, koofederakuntza... Ordea, munduan ez dago egitura aratzik edo erabatekorik, dauden ereduak egokituak dira, eta guk ere, herri bezala, gaurko egoerari eredu egokitu bat aurkitu behar diogu. Horregatik, Ibarretxeren proposamena oso interesgarria eta konkretua da.

Bidea lantze horretan non aurkituko ditu eragozpen handienak?
Hiru eragozpen nagusi ditu. Lehena, ETAren estrategia. Su-eten egoera batean proposamenak beste neurri bat hartuko luke. Bigarrena, Batasunaren legez kanporatzea. Badago erantzun gabeko galdera bat: Batasunak aukera izango al du datozen hauteskundeetan aurkezteko? Bidea horren arabera urratuko da neurri handi batean, Batasunak bidean parte hartzeko inflexio puntu bat izango da. Batasuna bidetik kanpo geratzen bada, ez badu proposamenaren garapenean parte hartzen, prozesua hanka motz geratuko da. Hirugarren eragozpena bidearen amaiera argitzea da. Prozesu honen irtenbidea gizarteari egin beharreko galdeketan datza. Ez badago aukera juridikorik prozesu hau bukatzeko, eragozpen handi bat izango du. Hori gainditzen bada gizartearen iritzia ezagutuko da eta prozesua arrakastatsua izan daiteke

«Identitate sentimenduak ezberdintzen gaitu»
Paddy Woodwort kazetari irlandarrak dioenez «Downing Streeteko adierazpenak zabaldu zuen bake bidea Irlandan, baina Mayor Orejak edo Aznarrek diote ez dela hemen aplikagarria. Londresek Ipar Irlandan ez bezala, beraiek Euskal Herrian interes ideologiko eta estrategikoak dituztelako».
Orokorrean ados naiz, baina ezberdintasun bat dago: identitate sentimendua deitzen duguna. Britainia Handiko Gobernuak ez du Ipar Irlandarekiko identitate sentimenduzko loturarik, aldiz, Espainiako Gobernuak eta espainiar gizarteak badauka oso sentimendu identitarioa Euskal Herriarekiko.
Aznar eta Mayor Orejak elementu estrategikoak, politikoak edo ekonomikoak dituztela diote, baina, nire ustez, elementu sendoena identitatezko sentimendua da. Espainiako Gobernuak ezin du ulertu Espainia Euskal Herririk gabe, eta gizarte espainiarrak ere ez. Hori datu funtsezkoa da. Horrek zaila egiten du hemen Ipar Irlandako bezalako prozesu bat irekitzea.
Guk badugu hango prozesutik zer ikasia, baina ez modu mimetikoaz. Downing Streeteko adierazpena ezin da honera aldatu besterik gabe, prozesua bai, ordea. Prozesu hura, funtsean, adierazpen baten bidez hasi zen, adierazpenak bide bat ireki zuen. Hemen ere, Espainiako eta Gasteizko gobernuek, adibidez, adierazpen komun bat egin lezakete, egin beharko lukete. IRAk Downing Streeteko adierazpena ez zuela onartzen esan zuen, alabaina prozesu bat irekitzeko zirrikitua ikusi zuen. Orduan, nahiz eta Espainiako eta Gasteizko gobernuen ereduak zeharo ezberdinak izan gatazkari aurre egiteko orduan, adierazpen bateratu bat sinatzeak bidea asko erraztuko luke

«Ezinezkoa izango zaigu Konferentziaren hasierako helburu guztiak lor tzea»
Bake Konferentziaren amaiera atzeratuz joan da. Bere emaitzak aurki aukeztuko dituzue jendeartean. Egingo al diguzu balorazio labur bat bien bitartean?
Balorazioa bi maila ezberdinetan egin daiteke. Maila sozialean balorazioa oso positiboa da, Elkarrik egundo burutu duen esperientzia garrantzitsuena izan da, gizartetik jaso dugun babesa izugarria izaki. AEBetan Bake Konferentzia aurkeztu genuenean, hangoen ustez, inportanteena ez zen alderdiekiko landutako harremana, gizartearengandik jaso dugun babesa baizik. Hain herri txiki batean 50.000 lagun baino gehiagok gure adierazpena sinatzea eta 6 euro ematea ekimen itzela da. Maila politikoan, berriz, gestio guztiak ixteko oraindik hilabete bat geratzen bazaigu ere, errealistak izanda, ezinezkoa izango zaigu konferentziaren hasieran jarri genituen helburu guztiak lortzea. Hala ere, lortu dena azpimarratu behar da: alderdien arteko komunikazio lerro bat garatzea oso egoera latza eta ezkorretan.

Konferentzian zehar metodologia azpimarratu duzue.
Konferentziak utzi duen esperientzia inportanteenetako bat erabilitako metodologia izan da. Eskuarki, proiektu hauek sozialak edo politikoak izaten dira, oso zaila da hau bezalako proiektu bat, soziala eta politikoa, batera garatzea. Alderdien arteko komunikazioa gauzatzeko Camp Daviseko Akordioan erabilitako metodologia erabili dugu. Hau da, solaskideak ez dira beren alderdiaren bozeramaile gisa aritu, komunikazio bidea errazteko gisa baizik. Adostasun une batera iristean, lortutakoa alderdiaren kargudun batekin batera bermatzen zen. Mariano Ferrer, Juan Pablo Fusi eta Jose Manuel Sinde izan dira lan hau bideratu dutenak. Alderdiak bildu ez diren arren, komunikazio bide bat ireki da, oso metodologia interesgarria eta baliagarria landu dugu etorkizunean gatazka egoera gainditzeko


Azkenak
2025-01-08 | Leire Ibar
60 urte bete ditu Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeak, Euskal Herriko zaharrena

1965ean sortu zen Larrabetzuko Hori Bai gaztetxea, frankismo garai betean. Ordutik ez ditu ateak itxi, eta 2025ean 60 urte bete ditu. “60 urte lotu barik” lelopean eman diote hasiera urteurrenari gaztetxeko kideek.


Irakasle baten klaseetatik seme-alabak ateratzea erabaki dute Atarrabian: “Izuak jota ditu haurrak”

Irakasle hau egokitzen zaielarik, 6-9 urteko haurrengan beldurra, amesgaiztoak, antsietatea, negarra… orokortzen direla salatu dute Atarrabiako Atargi ikastetxeko gurasoek. Urtetako arazoa konpontzen ez dela-eta, haren klaseei planto egitea erabaki dute. Guraso elkarteko... [+]


2025-01-08 | Julene Flamarique
Urteko lehen langile hila, Alaves-Baskoniaren egoitza eraikitzeko lanetan

Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.


2025-01-07 | Julene Flamarique
Itxiera mehatxua gainean dutela itzuli dira lanera Ezkirotzeko BSHko langileak, ostiraleko bileraren zain

Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]


Gazteen soldata %10 igo den bitartean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Eguneraketa berriak daude