Europa da munduan zorrik handienak dituzten herrialde pobreen hartzekodun nagusia: europarroi zor digute beren garapena teorian bultzatu eta praktikan itotzen duen dirutza alimalekoaren %58. Datu esanguratsua benetan, zifra horren arabera Amerikako Estatu Batuak, Japonia eta Kanadaren aurretik baigoaz. 2001eko irailaren 11n New Yorkek nozitu zuen erasoaren urteurrenean, hainbat literatura plazaratu da, eta argitaratu diren iritzien artean burutsuenek munduko behartsuenen artean yankien indarkeriaren kontra dagoen giroa aipatu dute behin eta berriro. Munduko zorren analisiak erakusten duena egia bada, denbora kontua izanen da gorroto horrek Europaren kontrako itxura garbiagoa hartzea. Egia esan, duela gutxi ikusi ditugu horren zantzuak Argentinan, Espainiaren kontrako protestak izan baitira karriketan.

Hori dio bere azterketan David Llistar-ek uda honetako «Hika» aldizkarian. Globalizazio barruko Zorraren Behatokiko kidea da Llistar, eta Kataluniako Unibertsitate Politeknikoan UNESCO katedraren arduraduna ere bai.


Aipatu dugun zor hori ez dago zuzenean Europako Batasunaren esku: estatu bakoitzak hartu dituen konpromisoen fruitu dira, eta zorrarekiko politika ondorioz erabat deszentralizaturik dago Europan.
Urteen eta geopolitikaz estatu bakoitzak duen ikuspegiaren arabera metatu dira zor horiek: espainiarrek nagusiki Latinoamerikan inbertitu dute; frantziar eta ingelesek Asia, Karibe, Pazifiko eta baita Afrikan ere; eta alemanek beren sosak gehiago ipini dituzte Europako Ekialdeko herrialdeetan.
Gainerakoan, Inbertsioetarako Europako Bankua da EBri orokorrean lotutako zor sortzaile bakarra, baina proportzioan oso da txikia. Bestela, bai Europako Batzordeak eta bai Parlamentuak egiten duten gauza ia bakarra zera da: G7ko herrialde indartsuenek honetaz erabaki dutena berresten duten hitzaldi eta dokumentuak sortzea. Eta formulak ezagunak dira: pobrezia gainditzeko, Iparraldeko herrien inbertsioetara are gehiago ireki behar dute Hegoaldeko herriek, Nazioarteko Moneta Funtsaren aholku neoliberalei jarraikiz. Eta hauen eraginak larriagotzen ikusten direnean, orduan Hegoaldeko herri horietako elite ustelei egozten zaie errua.
Llistarrek dioenez, «ondorioak deprimenteak dira: herri horietako ekonomiak are irekiago, populazioak txiroagotuta eta atzerritarren kapitalen nahikerien are eta mendeago».
Eta estatuek ahalegin guztiak burutuko dituzte kreditu horiek beren esku edukitzen segitzeagatik. Zergatik? Laguntza itxuraz beztitutako nazioarteko kretidu horiek direlako herrialde bakoitzeko transnazionalak sendotzeko tresnarik onenak. Estatu bakoitzak bere transnazionalen interesak defenditzen ditu, eta gehienez ere beste estatuekin interes horiek koordinatzeraino iritsiko da.
Horregatik egin dute porrot -dio Llistarrek- orain artean Europa mailako Garapenerako Laguntza Funts bat antolatzeko saioek. Eta horregatik omen dago Europako instituzioetan gai garrantzitsu honi buruzko hain informazio gutxi.

Europako estatuen artean, kanpo zorrari dagokionez boskarren postu baten jabe da Espainia. Bere aurretik, Frantzia da Europako hartzekodunen artean txapeldun, ondoren Alemania, Erresuma Batua eta Italia datozelarik. 2000. urtean 26.000 milioi euro zeuzkan estatu honek kanpoan inbertituta, zor publiko eta pribatua elkarri erantsita.
Zorrak ondo daude hartzekodunarentzat... zordunak txintxo pagatzen duen bitartean. Interesen ordainketa berandutzen hastean, orduan datoz buruhausteak.
Hala gertatu zaio Espainiari Argentinako kasuan. Hainbat idatzi da Argentinak bizi duen krisiaz eta bere ondorioez, baina gutxitan ikusi da horren esplikazio garbi eta ulerterrez bat. Horixe da hain zuzen Laura Ramos abokatu argentinarrak egin duena Kataluniako Observatori del Deute en la Globalització erakundeak duen webgunean.

Argentinaren kanpo zorraren gorakada Videla jeneralak estatu kolpea eman ondoren ezarri zuen terrore erregimenarekin hasi zen. Aurreko urteetan ere zorrak gorakada handia ezagutua zuen, Mendebalde osoa krisian egonik, han soberan zegoen dirua Argentina bezalako herrietan inbertitzeko irrikitan zebilen eta. Baina Videlak kolpea eman 1976an eta ondorengo 7 urteetan %350 igo zen argentinarren kanpo zorra, 9.700 milioi dolarretatik 45.000 milioietaraino. Ramosek argi esplikatzen du nola behartu ziren Estatua eta bere enpresa publikoak kanpoko zorra hartzera, beharrik ez zeukatenean ere. Dirutza haiek nork zertan erabili zituen kontabilitaterik ez zen geratuko.
Baina 80ko hamarkadan mundu mailako diru likidoa urritu zenean -lehen munduko herrialdeek inbertsioak behar zituztelako- interesak %6tik %22ra pasa ziren. Estutasunarekin batera dator Argentinako trantsizioa, eta kanpo zorra lehen aldiz birnegoziatu beharra. Munduko Moneta Funtsaren formula ezaguna da: herritarrek eta bertako ekonomia osoak gerrikoa estutu beharko dute, eta estatuak zor berriak bereganatu beharko ditu, aurrekoak ordaintzen segitzeko.
Raul Alfonsin gobernuan egon zen 6 urteetan kanpo zorra %44 igo zen. Asko? Ez hainbeste, aurreko zortzi urteetan -diktadurakoetan- %364 eta ondoren Carlos Menem peronistaren 10 urteetan beste %123 igoko zela kontuan hartzen badugu.
Diktadura ondorengo urteetan gertatu zena -Ramos abokatuak kontatzen duenez- aurreko zorrak ordaintzeko Estatu argentinarrak egindako operazioen zerrenda bat da. Operazio horien ardatzetako bat Estatuaren beraren ondasunak saltzea izan da, eta informazioa azaltzen joan den neurrian joan da handitzen herritarren arteko eskandaloa, Argentinaren zenbat lurralde publiko hipotekaturik dagoen ikusi ahala.
Beste ardatza, pribatizazio politika izan da. 90eko hamarkada osoan, bere enpresa publikoak atzerriko transnazionalei saltzen joan da Argentina. Eta hala ere, kanpo zorra ez gutxitzeaz gain, nazioaren deskapitalizazioa areagotu egin da: enpresak beren balioa baino prezio merkeagoan saldu zaizkie atzerritarrei, onura fiskal izugarriekin, erosketa hauek burutzeko transnazionalek kreditu berriak hartu zituzten atzerrian Argentinako funtsak berme ipinita... Desastre izugarria.
Aerolineas Argentinasen kasua izan da adibide nabarmenetako bat. 1989an zorrik gabe eta merke erosi eta hamar urte beranduago jabe espainiar berriek -tartean Iberia, lehendakari iazko Euskaldun Unibertsala duena, Xabier Irala- itxi, kalean 10.000 langile utzita. Geroztik Argentinan inperialismoaren kontrako oihu bakarra ez da «Yankee Go Home»

http://www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko lotura gehiago aurkituko duzu.