Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko azaroaren 30ean
«GURETZAT NAZIOA EZ DA ESPAINIAN BUKATZEN»
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Maiatzeko azken kongresuaren ondoren PSE-EEk idazkari nagusi berria izendatu zuen. Nola ikusten duzu alderdia Patxi Lopezen eskutik?
Zertan ezberdintzen da Patxi Lopezen PSE Nicolas Redondoren PSEtik?
Patxi Lopezek gatazka gainditzeko EAJk bere esentzialismoa gainditu eta aniztasuna errespetatu behar dituela azpimarratzen ditu. Ikuspegi horrekin bat al zatoz?
Azken hau ez al du EAJk esaten edo defenditzen?
Hizpide eman didazunez gero, esate baterako, bere burua euskal nazionalistatzat ez duen pertsona bat ezin da Euskal Herriaren independentziaren alde izan? Jokabide hau ez da egingarria?
... nik aipatua espresio demokratikoa ote den galdetzen dut.
Nire asmoa ez da aukera ona edo txarra den argitzea, demokrazia honetan aukera hori ba ote dagoen argitzea baizik. Esaterako, Fernando Savaterrek «Derrigorrezko nazionalismoaren aurka» leloa aldarrikatzen du. Hori aldarrikatzea dagoen bezala, euskal herritar batek espainiarra edo frantsesa ez izateko eskubidea aldarrikatzea izan beharko luke. Ez duzu uste?
Zer esan nahi duzu horrekin?
Esan dezagun bestera: «Nik autodeterminazio eskubidea nahi dut eta erabili ere bai».
Batasuna hizpide, nola aurreikusten dituzu 2003ko maiatzaren udal hauteskundeak alderdi hau legez kanpo izaki?
Demagun ordurako Batasuna legez kanpo dagoela. Udal hauteskundeak burutzeko egoera hobeagoa izango al da?
Demokraziarako ona izango ote den esan nahi dut.
Ondo ikusten dut, PPrekiko politika ezberdin bat garatzeko moduan ikusi ere. Hori izan da alderdiaren barruko hainbat sektorek Nicolas Redondoren azken garaian egiten genuen kritika, hau da, gure mezu politikoek eta PPrenak inolako diferentziarik ez izatea. Ordezkatzen ditugun herritarren begietara behinik behin, irudi hori zabalduta zegoen gure gizartean.
Zertan ezberdintzen da Patxi Lopezen PSE Nicolas Redondoren PSEtik?
Lehenik eta behin, esan dezadan, aspektu batean ez dela ezberdintzen, hau da, gaur gaurkoz PP eta gu eremu berean gaude, mehatxu terroristaren eremuan. Halaber, une honetan balore berdinak defenditzen ditugu: Konstituzioa eta Gernikako Estatutua. Agian beraiek ez dituzte horiek horrela defenditu beti, baina orain bai. Alabaina, PP eta sozialistak oso diferenteak gara, Patxi Lopez mezu eta jarrera ezberdin bat lantzen ari da, honela barnebildu daitekeena: Gu ez gaude ezeren aurka, ez nazionalismoaren aurka, ez bestelakoren aurka ere. Gu sozialistak gara. Guretzat nazioa ez da Espainian bukatzen, gu zerbait gehiago gara. Gizarte honetan nazionalista espainolak deitzen gaituzte, baina ez gara inola ere nazionalistak. Era berean, ez gaude Espainia edota Euskal Herria munduko hoberenak direla uste dutenen aurka. Guretzat biak oker daude, besterik ez.
Patxi Lopezek gatazka gainditzeko EAJk bere esentzialismoa gainditu eta aniztasuna errespetatu behar dituela azpimarratzen ditu. Ikuspegi horrekin bat al zatoz?
Ez dakit, ez da erraza hori ebaztea. Ez dakit EAJren jarrera esentzialista ote den, ia-ia esentzialista edo oso hurbilekoa. Bere jarrera fundamentalista dela esaten ausartuko nintzateke, ordea. Alegia, politikan ezin duzu jokatu zure ideiak munduko onenak diren ustetan eta arerioarenak deus balio ez balute bezala. Herri hau ezin da eraiki alde guztien bitartez ez bada.
Azken hau ez al du EAJk esaten edo defenditzen?
Hori denok esaten dugu. Ados. Baina, hori sinetsi egin beharra dago, hau da, praktikara eraman behar da egunero. EAJk ezin du honezkero bere proiektuaren ontasunez inor konbentzitu hitz soilen bitartez, eta gu, konbentzituak ez gaudenok, kanpoan utzi eta infernura kondenatu. Gu infernuan bizitzera kondenatuak baigaude. Gazte ginela esaten zitzaigun: «Ez baduzu hau egiten infernura joango zara». Bada, EAJko batzuek gaur egun, sotana aspaldi utzi bazuten ere, horrela egiten dute. Eta ezin da inondik inora horrela izan. Hortik esentzialismoa eta aniztasun eskasarena.
Hizpide eman didazunez gero, esate baterako, bere burua euskal nazionalistatzat ez duen pertsona bat ezin da Euskal Herriaren independentziaren alde izan? Jokabide hau ez da egingarria?
Ez dakit (irriak). Gaur egun, egia da, badaude herrialde txikiak, Andorra, San Marino eta abar, independenteak...
... nik aipatua espresio demokratikoa ote den galdetzen dut.
Errespetagarria da, baina, guztiz absurdua da egoera horretan bizi nahi izatea, joko arau ekonomikoek banku handien eta multinazionalen esparrura jokatzera eramaten zaituztenean...
Nire asmoa ez da aukera ona edo txarra den argitzea, demokrazia honetan aukera hori ba ote dagoen argitzea baizik. Esaterako, Fernando Savaterrek «Derrigorrezko nazionalismoaren aurka» leloa aldarrikatzen du. Hori aldarrikatzea dagoen bezala, euskal herritar batek espainiarra edo frantsesa ez izateko eskubidea aldarrikatzea izan beharko luke. Ez duzu uste?
Tira... Nazionalismo espainiarrak ba al du eskubiderik euskaldunak Espainiatik botatzeko?
Zer esan nahi duzu horrekin?
Bada, nik egin dizudan galdera astakeria bat dela esan nahi dut. Zuk aipatu duzun aspektu horri buruz euskaldunek eskubidea ote dugun galdetzen didazu? Arraioa. Galdera hori Konstituzio batek ekarri duen Estatutu bat onartu ondoren egina dago. Konstituzio hori alda daitekeenik? Bada, bai. Ados. Baina horretarako kontsentsu zabal bat behar da, baita Gernikako Estatutua aldatzeko ere bai. Egingarria da. Baina joko arau batzuk daude. Eskubideak izan daitezke edo ez, baina berauek erabiltzea bestelakoa da. Alegia, nik nazionalisten ahotik hauxe entzuten dut sarri: «Nik autodeterminazio eskubidea izan nahi dut, baina ez dut erabili nahi».
Esan dezagun bestera: «Nik autodeterminazio eskubidea nahi dut eta erabili ere bai».
Bai noski. Baina hori esaten duten bakarrak Batasunekoak dira. EAJko kideek ez dute inola ere horrela planteatzen. Hor daude: bai baina ez, nahi dugu baina ez dugu nahi. Serioak izan gaitezen. Eskubide hori izan bada, eta jakina, erabili nahi baduzu traba guztiak jarriko dizkizute beti: ez dela ona, ez duela balio, erreferenduma ez dela egokia. Botoa emateak edo ez emateak eskubidea ukatzen du? Nik ez dut hori garbirik ikusten. Gaia oso konplexua da.
Batasuna hizpide, nola aurreikusten dituzu 2003ko maiatzaren udal hauteskundeak alderdi hau legez kanpo izaki?
Batasunak ezin izango duela hauteskundeetan parte hartu aurreiritzi bat besterik ez da. Bitxia da, herri hau zoragarria eta izugarria da halaber. Oso erraz joaten gara alde batetik bestera. Baltasar Garzoni izugarriak egiten dituela kritikatzen zaio, ezin duela Euskal Legebiltzarra behartu hau edo beste egitera. Tira, ni neu ados egon naiteke Garzoni egiten zaizkion hainbat kritikekin. Baina ezin da esan Batasuna legez kanpo dagoenik. Orain arte Auzitegi Gorenari ilegalizazio prozesua planteatu baino ez zaio egin.
Demagun ordurako Batasuna legez kanpo dagoela. Udal hauteskundeak burutzeko egoera hobeagoa izango al da?
Egoera oraingoa bezain txarra izango da. Batasunekoek ezin izango dute hauteskundeetara aurkeztu, legalki eragozten zaielako. Guk, berriz, arazoak eta eragozpenak ditugu, gu ez aurkezten beste modu batez saiatzen direlako. Hau da, ETAk gu hiltzen gaitu, edota bien bitartean, bizi garen tokitik kanporatzen saiatzen dira eraso bortitzen bitartez. Egoera gaiztoa izan da eta izango da kargu sozialista nahiz popularrentzat. Hemendik aurrera, berriz, Batasuneko jendeari bizitza konplikatzen hasiko zaio.
Demokraziarako ona izango ote den esan nahi dut.
Demokraziarako egoera txarra zen eta izango da, baina ez txarragoa. Guk gure eskubideen erabilpena garatu ezin dugun bitartean, ETAren presio terrorista dagoen bitartean askatasunik ez dago, eta ondorioz, demokraziarik ere ez
ANAKAKO AUZOKIDEA
Zaragozako Ardisan jaioa 1942an. Hamahiru urterekin etorri zen Donostiara eta hogeita seiekin Irunera. Bertako Anaka auzo elkarteko sortzaile eta presidentea izan zen. 1977ko udal hauteskundeetan zinegotzia hautatu zuten, artean alderdi sozialistako kide izan gabe. 1981ean afiliatu zen PSEn. 1983tik Irungo alkate izana da. Bost udal hauteskunde irabazi ditu jarraian. Hemeretzi urte alkatetzan aritu ondoren eta hurrengoetarako hamar hilabeteen faltan dimisioa aurkeztu du.
«Alardearen auzian EAEko Justizia Auzitegiak eman dit satisfazio baka rra»
Alkate kargua bertan behera uzteak bapatean harrapatu du bat baino gehiago, ez ustekabean ordea. Udaleko oposizio osoaren arabera PSEk zure kargua alderdi partidistetarako erabili du.
PSEk PPrekin akordioan gobernatzen du udala. Zu zeu ez omen zinen akordio horren guztiz aldekoa, EAJrengandik hurbilagoa ibili zara betidanik.
Ia hogei urte alkate gisa eman ostean, senatari edo Arartekoaren ondoko postua izaten saiatu zara. Batzuek zure karrera politikoan irteera moduko bat bezala ikusi dute. Ez duzu lortu. Zer duzu honetaz guztiaz esateko?
Hori, berez, ona da. Oposizioak gobernuan egiten den guztia ontzat emango balu, zerbaitek huts egin duen seinale litzateke. Alderdi politikoak ez gara berdinak, zorionez, eta gizartea hobetzeko bakoitzak dituen estrategiak ezberdinak dira. Alkatearen aldaketa honen atzetik ez da nirekiko azpijokorik izan, alderdiaren estrategia dago atzean, eta ni guztiz bat nator.
PSEk PPrekin akordioan gobernatzen du udala. Zu zeu ez omen zinen akordio horren guztiz aldekoa, EAJrengandik hurbilagoa ibili zara betidanik.
Azken udal hauteskundeetan EAJ eta EAko herri batzarrek ezintasun handiekin topo egin zuten erabaki autonomoak hartu ahal izateko. Haiek beren erabakiak udal mailan hartzen direla diote, ez dutela beren alderdien batzorde eragileei ez azalpenik ez konturik eman behar. Irungo kasuan errealitatea oso bestelakoa izan zen, eta errealitate hau bertatik bertara ezagutzen dut. Udalerriak gobernatzeko premia nagusia egonkortasuna da, azken udal hauteskundeen ondoren sozialistek egonkortasun hori lortzeko izan genuen aukera bakarra PPrekin akordio batera iristea izan zen. Egia da, ni ez nintzen akordio horren aldekoa, gainera, ni prest nengoen bakarka gobernatzen ahalegintzeko.
Ia hogei urte alkate gisa eman ostean, senatari edo Arartekoaren ondoko postua izaten saiatu zara. Batzuek zure karrera politikoan irteera moduko bat bezala ikusi dute. Ez duzu lortu. Zer duzu honetaz guztiaz esateko?
Horri erantzutea ez da samurra edo gustukoa. Alegia, esaten da, nire alderdiak udaletxetik nire irteera bilatu duela horretarako nirekin negoziatuz. Bego. Kargu horiek ez nituen lortu euskal politikaren egoera oso narrastuta dagoelako. Senatariaren kasuan, adibidez: Batasuna legez kanpo geratzen bada milaka herritarrek beren ordezkaritza galduko dutela esaten da egun. Bitxia da, to! Senatari izateko hauteskundeetan hiritar pilo bat ordezkaritzarik gabe geratu zen -beren borondatez, jakina- EHk ez zuelako parte hartu. Hiritarren boto horiek EAJ-EAk koalizioak eraman zituen eta hiru senatari bereganatu. Gipuzkoan, PSE-EEn hiru senatari izatetik bat bera ez izatera pasa ginen, ni PPko senatariarengandik 1.000 botoetara gelditu nintzelarik.
Arartekoaren ondokoa izateko izendapenaren zaputza Alardearen auziari lotua dago. Auzi honetan hartu dugun erabakia akats politikoa bezala jo du udal oposizioak, gogor kritikatuak izan gara. Bestalde, matxista bat bezala jarri naute, talibanen buruzagi bat banintz bezala. Herrian badakite ez dudala horrela jokatu. Alardearen auziak arazo asko ekarri dit, buruko mina franko, eta satisfazio gutxi. Orain gutxi EAEko Justizia Auzitegi Gorenak onetsi duen bezala, gure goiko instituzioetatik iritsi zaizkidan agindu guztiak -eta ez ziren Garzonenak, hain zuzen ere- bete ditut. Hori da gelditzen zaidan satisfazioa bakarra
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Xabier Letona Biteri
#3
Danele Sarriugarte Mochales
#4
Uxue Apaolaza Larrea
#5
#6
Mikel Garcia Idiakez
Azkenak
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)
Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<
2024-11-29
Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean
Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]
2024-11-29
Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”
EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Komunikazio libreago baterantz
Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.
Eguneraketa berriak daude