TXETXENIAKO GENOZIDIOA EZ DU INORK IKUSI NAHI

  • Oharra: Txetxeniari buruzko informazio, dokumentu edo argazki gehiago ikusi nahi izanez gero, Sareko Argian erreportaje hau Interneteko gune ugarirekiko loturaz hornituta aurkituko duzu www.argia.eus/nethurbil helbidean.Milioi bat pertsona inguru bizi zen Txetxenian 1990an, gerra lehertu aurretik. Horietatik 50.000 hil ditu gerrak errusiarren zifretan, eta kalkulu indepedienteen aburuz berriz 100.000z goiti. Errusiarren Kontzentrazio Zelaietako biktimen elkarteak kopurua 200.000taraino igotzen du. Zifra beldurgarriak, edozein gisaz. Eta horien artean, zati ttiki bat osatzen dute soldadu errusiar eta gerrillari txetxeniarrek. Kopuru nagusia errusiarren bonben azpian, "zigor operazioetan", torturapean edo "desagertuta" hil diren herritar zibilek osatzen dute.

2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Armada handiei sarritan gertatzen zaiena jazo zaio Errusiakoari: hamabost egunetan paratxutista dibisio batekin konkistatuko zutela iragarri zuten jeneralek, eta zortzi urteren buruan Afganistanen baino gizon gehiago galdu dituzte Txetxenian. Militarrek urteotan 6.000 soldaduren galera onartzen dute, baina Soldaduen Amen Batzordearen ustetan 15.000 hil dituztela esatea hurbilago dago egiatik.
Gerraren hasieran milioi bat inguruko biztanlegoa zuen errepublika honek hil kopuru beldurgarri horretaz gain, biztanleen erdia ihesi joaten ikusi du. Asko inguruko errepubliketara, Ingushetiara batik bat, baina baita Dagestan, Georgia eta Errusia bertara ere. Eta beste askok, Txetxenia barruan lekuz aldatu behar dute, beren etxe, lan eta gainerako guztiak galduta.

Kaukasoko herri txiki baten historia.

Lurraldez Euskal Herriaren hiru laurdeneko tamaina duen herri ttiki hau, Kaukaso mendi katearen iparraldean dago. Bere hizkuntzan Ixkeria (edo Ichkeria izenez deitua) Georgia, Azerbaijan eta Armenia Errusiagandik independizatu ondoren, honek bere mugaldean dituen errepublika autonomo ugarietako bat da Txetxenia, muga Georgia eta Dagestanekin egiten duela.
Hainbat etnia eta hizkuntza biltzen ditu eremu txiki samarrean Kausako mendialdeak, hori da bere aberastasuna eta baita egoera korapilatsu askoren iturria ere. Erreportai honen bukaera aldeko mapari begiratu besterik ez dago horretaz jabetzeko.
Herri hauek beren bizimodu menditarraren barruan (artzaintza eta laborantzari lotuta) izan duten zibilizazioaren aztarna ugari gelditu dira, gutxienez Erdi Arotik. Txetxeniak XI. mendetik hasi eta XVIII. mendea arteko hainbat eraikuntza zibil eta erlijioso ditu erakusgai, gazteluak, elizak, hilobiak eta beste.
Beren historian, Kaukasoak eta Errusiako inperioak ezagutu dituzten astinaldi guztiak nozitu dituzte txetxeniarrek. Islamera berandu iritsi ziren Nakh edo Vainakh etniako klanetan biltzen ziren menditarrok, XVI. mendean, gaur Txetxeniako laborantza eta industria biltzen dituen lautadara jaitsi ahala. Eta errusiarrak ere berandu sartu ziren lurralde hauetan: 1791an galdu zuten lehen gudu garrantzizkoa txetxeniarrek. Eta XIX. mendearen lehen erdian ere segi zuen gerrak. Historigileek diotenez, errusiarrek Kaukasoa kolonizatzeko Napoleonen kontra baino soldadu gehiago erabili zuten.
Errusiako inperioan sartuta, 1917ko iraultzak Mendialdeko Errepublika Autonomoan sartu zituen eta 1936an Txetxenia-Ingushetia errepublika eman zien Stalinek. Baina honen kolektibizazio planen kontra altxatu ziren txetxeniarrak, eta alemanekin kolaboratu omen zuten aitzakiatan -egia esan, naziak ez ziren sekula Txetxeniaraino iritsi- Siberiara deportatu zuen Stalinek herri osoa 1944ko otsailean, beste herri batzuekin batera. 130.000 txetxeniar eta ingushetiar hil omen ziren bidaian zehar.

Itzulera.

Khrushovek hamabi urte beranduago, 1956an, itzultzeko baimena eman zienean, lur eta lantoki onenak estatu errusiarren konpainiekin etorritako etorkinen eskuetan aurkitu zituzten. Borroka artean gertatu zen etxeratzea, eta oraindik Txetxeniako gizartean asko nozitzen dira orduko iskanbilen oihartzunak. 1994an gerra berria piztean, biztanleriaren laurden bat errusiarrek osatzen zuten, Grozni hiriburuan eta lautadan bidenabar, nagusi ziren industrian eta txetxeniarren langabezia %30ekoa zen 90eko hamarkada hasieran.
Sobiet Batasunaren lurreratzea etorri zen gero, eta honen hondarrekin Errusiako agintariek egitura federal berria martxan jarri nahi izan zutenean, txetxeniarrek Dudayev jenerala buru zutela sinatzeari uko egin ziotenean, orduan hasi ziren kaukasiar hauen malurrak berriro. Ieltsin eta Putinen soldaduek berdindu egin baitituzte Stalinen basakeriak.
Independentzia aldarrikatu eta hiru urte beranduago, 1994ko azaroan, Boris Ieltsinek, piztu zuen gerra. Militar buruek eskualdea azkar menderatuko zutela sinetsita, 40.000 soldadu errusiar bidali zituen bertara, Grozni hiriburua bonbaztatu eta beste hainbat herri suntsitu zituen.
Baina azkar korapilatu zen gerra. Espero baino erresistentzia gogorragoa aurkitu zuten errusiarrek eta herritar armarik gabeak gero eta gogorrago harrapatzen zituzten «garbiketa operazio» direlakoetan sartu ziren. Dudayeven tropek berriz, herrialde barruko operazioez gain Errusian eta Dagestanen bahiketa eta gerra operazio gogorrak burutu zituzten. 1995eko ekainean Errusiako Budionnovosk hiriko ospitalean 2.000 pertsona bahitu eta horietako hainbatekin Txetxeniaraino itzultzea lortu zuten. Dagestaneko beste ospitale baten bahiketa ez zen hain ongi pasatu eta dozenaka pertsona hil ziren errusiarrek erasotakoan.

bakea?

Ieltsinek berehala ikusi zuen ordea irtenbide bat bilatu behar ziola egoerari, eta 1996an bere izenean negoziatzera bidalitako Lebed jeneralak bakea sinatu zuen Txetxeniarekin.
Bake itunak orduan irtenbide egokia zirudien, nahiz eta orain adituek dioten oinarri ahulen gainean zegoen eraikia. Negoziaketen erdian Dudayev lehendakaria bera hil zuten misil batekin errusiarrek, eta gaur presidente den Maskhadov berak hartu bazuen ere negoziatu eta bakea sinatzeko lana, lehendik klanen sistema oso indartsua duen Txetxeniako indarren arteko sakabanaketa areagotu egin zen.
Errusiako hauteskunde barruko interesak ere tartean zeuden. Eta Lebed bera, egunen batean Errusiako lehendakari izan behar omen zuen jeneral famatua, istripu batean hil zen urte gutxiren buruan.
Gerra hiru urteren buruan piztuko zen berriro, 1999ko urrian. Bitarte horretan, Txetxeniako agintea eta bere tropak nahastu, sakabatu eta kakaztuz joan ziren: petrolioaren garrioaren inguruko interesak eta lehengai garrantzizko horren inguruko trafikoaren kontrola batetik, Errusiako mafia bestetik, urte luzez horren barruan dabiltzan txetxeniarrak bestetik, txetxeniarrei laguntzera Ekialde Hurbiletik etorritakoak ere bai, Errusiako zerbitzu sekretuen manipulazioak tartean... Txetxeniako gerrillariak eta beren agintaritza osoa mafioso, lapur eta gaiztaginez osatutako taldea direla, Errusian errez saltzeko moduko irudi bat bihurtu zen.
Errusian, bitartean, hauteskunde giroan gerra berri baterako giroa berotuz zihoan. Lebed jeneralak sinatutako akordioarekin ez zeuden ados militar errusiar nagusiak ("politikoek ez digute txetxeniarrak akabatzeko denborarik utzi" esan zuten batek baino gehiagok) eta zerbitzu sekretuek beren maniobrak ugaritu zituzten, herrialde honen kokagune geoestrategikoa kontrolatu nahian. Txetxeniar integrista batzuek Dagestanen egindako erasoak batetik eta Moskun bertan lehertutako bonba batzuek bestetik, guztiak ekarri zuen gerra berriaren leherketa.
Geroztik, bere karrera politikoa zerbitzu sekretuen buru lanetan egin zuen Putin lehendakari errusiarrak gerra ez baina Txetxeniako lapur eta gaiztaginen kontrako operazio bezala saltzen du mundu osoan gatazka. Txetxeniarren aldetik Maskhadovek segitzen du izaten ofizialki lehendakari, baina askok duda egiten du zenbateraino kontrolatzen dituen gerrillari taldeak. Hauek mendialdean dute babesa baina hirietan ere badute presentzia, eta etengabeak dira errusiarrei ematen dieten egurra, duela aste pare bat helikoptero bat lurreratu eta 115 soldadu hil zituztenean bezala.
Eta beste aldetik, ofizialki onartu gabeko gerra batean desmasiarik beldurgarrienak egiten ditu bere "garbiketa" operazioetan armada errusiarrak. Bi aldeen arteko kontaktoak berriro antolatzen hasi ote diren aipatzen da baina ez da aurrerapen nabarmenik ikusten. Eta populazio zibilaren kontrako genozidioa salatzen duten erakundeak (World Watch Fundation, Memorial eta beste) europarren indiferentziaren aurrean alferrik ari direla dirudi.

SARRASKIA.

Berez baldin bada beldurgarri, Txetxenian gertatzen direnez zenbait kazetarik egin dituzten kontakizunak irakurlerik hotzenari ere barrenak mugiarazteko bezain ikaragarriak dira. Kosovon edo Bosnia-Herzegovinan gertatu diren eta iritzi internazionalak genozidiotzat jo dituen triskantzak eta handiagoak ere egiten dituzte egunero Txetxenian.
Konparaketa makabroetan hasita, aurrea hartu dio Txetxeniako sarraskiak Palestinan israeldarrek egiten dutenari. Eta komunikabideetan duen oihartzuna aldiz hutsaren hurrengoa da. Urruntasunaren eraginak badu garrantzia, baina 2001eko irailaren 11z geroztik terrorismo etiketapean bildu dira munduko mila gertakizun eta mugimendu ezberdin, eta Moskuko gobernuari Ixkeriako errepublikaren aldeko gerrillari guztiak terrorista islamiar gisa aurkezteko aukera azaldu zaio.
Errusiarrek 1996ko gerran soldadu arruntak bidali zituzten Kaukaso alde horretara. Armada sobietar ohiak bizi duen krisi ekonomikoaren eraginez, gaizki hornitutako tropak ziren, eta ezin izan zitzaizkien txetxeniarrei gailendu, abioi, helikoptero eta artileriaz herrialdea birrindu bazuten ere. Bigarren gerran soldadu arrunt hauek ere hartzen dute parte, baina pagatutako boluntario tropak dira -kontraktniki deituak- oinezko gerrako lan funtsezkoenak (eta zikinenak) egiten dituztenak. Kontraktniki hauek okupatzen dituzte herriak, hauek burutzen dituzte "garbiketa" operazioak. Eta hauen eskutik jasaten dituzte zibil txetxeniarrek torturarik basatienak: kolpeak, elektrizitatea, mutilazioak (behatzak, belarriak, esku zein hankak moztea, begiak ateratzea...), emakumeei egiten zaizkien bortxaketak eta baita pertsonen bahiketa eta horien inguruko negozioa ere. Eta horien guztien oso berri gutxi heldu da gureganaino.
Kazetarientzako itxita daude Txetxeniara iristeko bideak, baina tarteka ausarten batek lortzen du bertaraino sartzea. Han ibili ondoren Jean-Baptiste Naudek "Le Nouvel Observateur" astekarian duela pare bat hilabete egin du ikusi duenaren kontakizuna, eta benetan errealitate beldurgarri bat erakutsi digu. Gerraz edo borroka antiterroristaz beztitutako operazio hau sarraskia izan baita hasieratik. Lehen gerran mundu osoan zabaldu ziren Grozniko azokaren gain 200 heriotz baino gehiago eraginez jaurtikitako bonbaketaren argazkiak, hiriburuaren txikizioarenak... «Eskandalu handia eta emaitza kaskarrak» kalkulatu bide zuten Moskuko militarrek.
Bigarren gerra honetarako, akabo argazkiak eta espektakulua. Orain, ongi hornitutako mertzenario banda bati gauez lan egiteko agindua eman diote, bertan harrapatu dezaketen edozer berenganatu eta aberasteko baimena ere emanez. Horrela diseinatutako operazioaren ondorioak kontatu ditu kazetari frantsesak. Beste hainbat basakeriaren berri bildu dute Giza Eskubideen aldeko Nazioarteko Federazioa, Amnesty International, Mugarik gabeko Medikuak edo Human Rights Watch elkarteek. Erreportaje honen Interneteko bertsioan aurkituko ditu irakurleak (www.argia.eus/nethurbil helbidean) horiekiko guztiekiko loturak. Kontakizunak latzak dira, eta argazki asko berriz, ikaragarriak.
Petrolioaren trafikoak sortu dituen interesen eta beren kokagune geoestrategikoaren gabitu, Europatik laguntza handirik ez dute jaso txetxeniarrek. Azken hilabeteotan zenbait komunikabide eta intelektual mugitzen hasi dela dirudi, ordea. Eta Parisen, Errusiaren enbaxadaren aurrean, astelehenero arratsaldeko 18:00etatik 20:00ak arte Txetxeniaren aldeko jende bilketa burutzen da. Indar gutxitxo, Vladimir Putin mugiarazteko

Petrolioa... eta geoestrategia puska bat
Sarritan petrolio produkzioa aipatu da Kaukasoko egoera nahasiaren gakotzat. Baina denbora ari da eraskuten ez direla petrolio erreserbak halako saltsak antolatzeko bezain aberatsak. Kaspio itsasoko petrolioaren garraioan dago zehazki arazoa.

Batzuen ustez Kuwaiteko erreserben adinako petrolio poltsa omen dago Kaspio azpian oraindik. Beste batzuek diotenez, CIAk berak puztu ditu zifra horiek, geoestrategia aldetik Errusia ahultzeko garrantzizkoa den eskualde baten garrantzia propaganda horrekin handiagotzeko. Petrolio asko dago hemen, edonola ere.
Hein handi batean Azerbaijango jabegoko lur eta uretatik ateratzen da, eta betidanik Errusiak bere eremuetara eraman nahi izan du. Hala dago martxan Baku-Novorossisk hodia. Sobiet Batasuna erorita, Estatu Batuek eta Europako Batasunak Georgia, Ukraina, Azerbaijan eta Moldaviak osatutako taldea sendotu nahi izan dute, eta horren barruan Kaspioko urre beltza Georgiako portu batera ekartzeko hodia bultzatu, Soupsara, Itsaso Beltzean.
Ordainetan, berez korapilatsua den Kaukasoko egoera gehiago nahasten saiatu dira urteotan errusiarrak. Eskualde horretako errepublika guztiek nozitu dute barne liskar edo gerraren bat, etnia aldetik oraindik konpondu gabe dagoen hainbat arazok ere esplikatuko lukeena. Baina Moskuk aspaldik ondo ezagutzen dituen armak ere erabili ditu. Militarrekin presioa egin alde batetik, eta makiavelismo puska batekin herrialde bakoitzeko taldeen arteko liskarrak eragin, bestetik. Txetxenian honek sekulako eragina izan duela dirudi

Lekukorik gabeko gerra herritarrak zigortu
Ez hemengo eta ez Errusiako komunikabideek eskaintzen dute informaziorik Txetxeniako gerraz. Eta gerrak, aldiz, bizirik dirau. Duela aste pare bat bezala ehun militar errusiarrek hil behar dute bataila ezkutaezina gerta dadin. Bide batez, horrela jakin dugu gerrillari txetxeniarrek munduko helikopterorik handiena lurreratzeko moduko armak badituztela. Eta errusiarrek minak erabiltzen dituztela gerra honetan. Interneten ikusgai zeuden lehendik ere mina horien ondorio beldurgarriak (ikusi orriotako haurren argazkiak) baina soldaduek beraiek erori behar izan dute erdian egia aitortu dezaten. Gainerakoan, urriak dira hango albisteak dakarzkiguten kazetariak. Horien artean, berrikitan han -ezkutuan noski- Txetxeniatik ibili den Anne Nivat eta Jean-Baptiste Naudet frantsesak.
Gerrilla mendialdean ari da gogor. Groznin ez omen dira ikusten, baina kazetari honek gerrillarien informatzaileak bai aurkitu ditu, eta hiriburuan sabotaiak egiten dituztela jakin ere bai.
Ordainetan, errusiarrek hirietatik atera eta inguruko herri eta auzoetan sarekadak burutzen dituzte. Beren kontsigna, aurrez aurreko erasoei ihes egitea da, lautadetan baina batik bat gune menditsuetan. Taktika berria zera da: «terroristak» edo «lapurrak» herri batean dauden aitzakian, sarekadak egiten dituzte burua estalita daramaten kontraktnikiek. Ezin konta ahala ugaritu dira biktimak horrela, eta militarrak ez dira sekula esku hutsik etxeratzen. Uda honetako kasu batzuk bildu ditu Nivat kazetariak, 15 eta 11 urteko mutikoen heriotzak, torturak, mutilazioak.
Hilez gain bahituak ere eramaten dituzte militarrek. Familiek eskatutako dirua lortzen badute, jipoiak, gosea eta agian torturak ere jasanda, baina bizirik ikusi ahal izango dute senidea. Pagatuta, noski. Jean-Baptiste Naudet kazetariari Hussein Ishanov diputatu txetxeniarrak aitortu dio 101 egunetan tren bagoi batean eduki zutela preso. «Animaliak bezala pilatuta geunden, ez komunik ez ezer. Kanpamenduko errusiar guztiak azaltzen ziren gu egurtzera, baita sukaldaria ere, gauez bezala egunez. Ez genuen ia ezer jaten». Hiru hilabete horien ondoren, 1.600 dolarren truke askatu zuten. Beste lau diputatu txetxeniarrek ez dute zorte hobea izan: biren gorpuak aurkitu dituzte eta beste bi desagertuta daude.
Bahituen bizia, batzuetan, dirutan ez baina armatan ordaintzen da. Hainbeste arma, bahitua bizirik ateratzearen truke. Armak, jakina, errusiarrek beraiek saltzen dituzte. Eta trafikoa behin bukatu ahala hasten da ostera.
Gerra eremu horietara iritsi ahal izan diren kazetari urriek tortura eta basakeria lekukotza ugari bildu ahal izan dituzte. Nazioarteko erakunde humanitarioek beren informeetan bildu dituzten bezala. Baina armada errusiarrak bere soldaduei ematen dien tratuaren testigantzak ere badira. Adinagatik behartutako soldaduek holako gerra kolonialetan (Aljeriara bidali zituzten euskaldunek badakite horren berri) beren papera izaten dute: eliteko tropek «garbitu» nahi dituzten eremuen inguruko bideak blokatu, lurraldearen kontrola segurtatu, eskorta lanak egin... Soldadu hauentzako zen janaria salduz gainsari bat eskuratzen dute askotan ofizial errusiarrek, hasteko. Baina kaserna barruko liskarren ondorioz, heriotz kopuru handiak gertatzen dira tropen artean. Eta izan dira etxeratu ondoren ikusitako lapurretak aitortu dituzten soldaduak ere.
Kosovon eskuhartzeko bidea aurkitu zuten mendebaldarrak -hemen ere estatu mugiezin baten barne arazoa omen zen arren- mutu daude txetxeniarrei errusiarrak egiten zaizkien basakerien aurrean. Berme horrekin dihardu Vladimir Putinek. Eta KGBn karrera egindako presidenteak Stalinen markak hautsi ditu Txetxenian

Kaukasoko hizkuntza zaharretako bat da txetxeniera
Kaukaso mendietako hizkuntzek puzzle aberats bat osatzen dute. Eta Mediterraneo eta Kaukaso arteko bortuetako mintzairetako bat da txetxeniarrena. Behin eta berriro, txetxeniera Ibero-Kaukasiarren arteko bat dela irakurriko duzu eskualde hari buruzko dokumentazioetan; horko hizkuntzak (nagusiki georgiera aipatzen da aspalditik) eta euskara elkarren ahaide direlakoan. Beste batzuek hizkuntzok Ekialde Hurbileko galdutako antzinakoekin ahaidetzen dituzte, Sumeriakoa, Hurritena, Urartiakoa...

Kaukasoko hizkuntzak inguruko besteen artean oso bereziak dira, eta hiru taldetan banatzen dituzte. Hego Kaukasian mingreliera, laz, svan eta batik bat georgiera sartzen dira. Azken hau da Kaukasoko hizkuntzetan tradizio luzeena duena, antzinako literatura landu bat badu, eta bere grafia propioa ere bai, Greziako alfabetotik eratorria.
Ipar Mendebaldeko Kaukasoan daudenek osatzen dute bigarren taldea: abjazia, abaza, adigea, kabardino eta ubykh dira horko hizkuntzak, azken hau desagertutzat ematen bada ere.
Ipar Ekialdean nakh eta dagestaniar hizkuntzak daude. Dagestan Txetxenia ondoko errepublika da eta bertan dagoen hizkuntza eta etnia aberastasuna izugarria da. Txetxeniera aldiz Nakh edo Vainakh taldekoa da.
Txetxeniera 900.000 herritarrek eta eta Inguxa 200.000 inguruk mintzatzen dituzte, eta hizkuntza bakartzat jotzen dituzte adituek, elkar oso ondo ulertzen dute bi etnietakoek. Talde horretako beste hizkuntza bats deitua da eta Georgiak errepublika horiekin mugan dituen bailara batzuetan hitz egiten da. Ez da kasualitatea errusiarrek presioa egiten ari zaizkiola Georgiari, gerrillari txetxeniarrak bailara horietan babesten direlakoan.
Hizki latinoz eta arabiarrez ere idatzi izan da txetxeniera, baina alfabeto zirilikoan (errusiarrenean) idazten da nagusiki gaur egun


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Txetxenia
Txetxeniako kamikazearen arrazoien bila
Moskuko «Novaia Gazeta» astekariko Goulia Khairoullina-k Txetxeniara joan eta bertan errusiarren kontrako eraso suizida batean lehertzeko prestatzen ari den neska gazteetako bat elkarrizketatu du. Jakin nahi zuen ea zergatik zigortu nahi dituzten errusiar guztiak. Eta... [+]

2011-12-05
Irregulartasun salaketa artean, aise irabazi ditu Putinen alderdiak Errusiako hauteskundeak

Atzo egin ziren Errusian legebiltzarra hautatzeko hauteskundeak. Hautatzekoak ziren parlamentuko 450 diputatuetatik 238 lortu ditu Vladimir Putin lehen ministroaren alderdiak -Errusia Batuak-. Aurreko hauteskundeekin alderatuta 77 aulki galdu ditu. Komunistak izan dira... [+]


2011-07-05
Txetxeniako nork hil zuen Natalia Estemirova?

Martxoan estreinatu zuten Qui a tué Natacha Estemirova Genevako (Suitza) giza eskubideen zinemaldian; ekainaren 14an France-2 telebistak erakutsi zuen. Kasualitatez, egun berean Moskuko auzitegi batek asketsi zuen Memorial elkarteko buruzagia: salatua zuen Estemirovaren... [+]


Txetxeniako nork hil zuen Natalia Estemirova?

Martxoan estreinatu zuten Qui a tué Natacha Estemirova Genevako (Suitza) giza eskubideen zinemaldian; ekainaren 14an France-2 telebistak erakutsi zuen. Kasualitatez, egun berean Moskuko auzitegi batek asketsi zuen Memorial elkarteko buruzagia: salatua zuen... [+]


Bi bala txetxeniar Vienako hilotzaren burmuinean
Urtarrilaren 13an, eguerditan, Vienako Leopoldauestrassen karrikan erosketetan ari zen Umar Israilov, 27 urtekoa. Epizeriatik ateratzean bi gizon zain, hirugarrena autoan. Errebolber tiroz hil zuten Israilov txetxeniar iheslaria. Errefuxiatu paperen jabe zen eta lekuko... [+]

2009-02-01
Bi bala txetxeniar Vienako hilotzaren burmuinean

Urtarrilaren 13an, eguerditan, Vienako Leopoldauestrassen karrikan erosketetan ari zen Umar Israilov, 27 urtekoa. Epizeriatik ateratzean bi gizon zain, hirugarrena autoan. Errebolber tiroz hil zuten Israilov txetxeniar iheslaria. Errefuxiatu paperen jabe zen eta lekuko... [+]


2006-05-28
Bonba-autoa, etorkizun handiko arma itsu merkea

Bonba-autoen berri gehienak Ekialde Hurbiletik eta gerrillari islamiarren eskutik iristen zaizkigu. Baina ia 90 urteko historia luzea dute. Mike Davis-ek aztertu du lehergailu hori, eta iragarri du etorkizunean ere eguneroko ogia izango dugula abiada betean hiritartzen ari den... [+]


2005-11-27
Ama, alaba, arreba, emazte... eta bonbalari

Pello Zubiria zubiria@argia.eus Emakumeak gero eta rol garrantzizkoagoa ari dira hartzen ekintza armatuetan. Tradizioz gudaria gizonezkoa zen, eta emakumea hari sostengua eskaintzen zion ama, alaba, arreba edo emaztea. Mugimendu armatuetan bere lekua lortu ondoren, orain... [+]

2005-10-31
Txetxeniako sua zabaltzen ari da Ipar Kaukaso osora

Pello Zubiria zubiria@argia.eus Jauzi kualitatiboa egin zuen Shamil Basaiev buruzagi txetxeniarrak urriaren 13an Kabardino-Balkariako hiriburuari eraso zionean. Honezkero europarrok ezin dugu beste aldera begiratu: Asiako gure mugan Ipar Kaukasoa sutan dago, pentsa litekeen... [+]

2005-07-10
Txetxeniarrei Interneten aukera eman dien gizona

Pello Zubiria zubiria@argia.eus Mikael Storsjö enpresagizon finlandiarrak ostatu eman zien Kavkazcenter.com guneko orriei, eta ondorioz Finlandiako polizia etxera etorri zitzaion, itxi zitzala eskatzeko. Errusiarren enkarguz noski. Baina demokrazian sinesten duen Storsjök... [+]

2004-10-17
Pobreen borrokak eder telebistan... beranduegi denean

Pello Zubiria zubiria@argia.eus Mugimendu altermundialistaren arrisku berriez ohartarazi du Arundhati Roy idazle eta militante ezagunak. Azken hamar urteotan "Bestelako mundu bat posible da" sloganaren gerizpean hedatu eta sendotu diren mugimenduak beren arrakastaren... [+]

2004-05-16
Putin da Sharon, Txetxenia Palestina eta europarrok...

Pello Zubiria zubiria@argia.eus Sophie Shihab-ek Le Monde egunkarian idatzi du 13 urteotan Txetxeniako gerraz, baina beste kazetariak ez bezala bera Kaukasoraino joan egiten da. Gatazka hura kontatzeko, datu nagusiak eta lekuko herritarren artean sumatu dituen iritziak... [+]

Eguneraketa berriak daude