ETA JAUNGOIKOAK KANPINGAGSA PIZTU ZUEN...


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Bertan azaltzen diren irakaspen asko behar bezala ulertuak izan ez direla-eta "Deustuko Zubia" argitaletxeko hiru apaiz xelebre Bibliaren edukiak argitzen saiatuko zaizkigu Kanpingagsen lehenengo antzezlanean. Bidenabar Liburu Santuaren salmentek gora egingo duten itxaro- penarekin antzokian bildutako "anaia-arrebei" Itun Zaharraren nahiz Berriaren gertakari garrantzitsuenen errepasoa egingo diete. Bibliak berak erantzunik gabe uzten dituen zenbait kontu argitzen ere saiatuko dira, izan ere, zer dakigu Jesusen nerabe garaiaz? Gizakia nola hazi eta hedatu zen? Ba al zegoen Jesusen mirarien atzean ezkutuko trikimailurik?

Kanpingagsek Txalorekin batera ekoitzi duen ikuskizunak arrunt ezagunak diren pasarteak hankaz gora jartzen ditu publikoaren barrea lortu nahian. Etengabeko gag erauntsia da.
Bere garaian Tanttakak muntatu zuen «Shakespeare osoa (gutxi gorabehera)» zapore ezin hobea utzi zuen antzezlanean aritu ziren Joseba Apaolaza, Asier Hormaza eta Patxi Barco. Eta hala, antzerako beste ikuskizun bat muntatzeko gogoz Kanpingags sortu zuten iaz: "Gu lanean gustura aritzeaz gain", dio Joseba Apaolazak, "jendeak ere oso ondo erantzun zuela ikusi genuen eta, beraz, esperientzia hura errepikatu nahi izan dugu".


Hasierako ezustekoa

. «Shakespeare osoa» idatzi zuten autoreen testuetara jo zuten berehala eta «Biblia osoa (gutxi gorabehera)»ren egile eskubideak erosi zituzten testua irakurri gabe: "Eta hau sorpresa jaso genuena. Ia musikal bat zirudien antzezlan batekin egin genuen topo, guretzat oso ezberdinak ziren erreferenteekin gainera. Azkenean inprobisazio lanetik abiatzea erabaki genuen", dio aktore lanetan aritzeaz gain ikuskizunaren zuzendari den Patxi Barcok. Hala, egungo ikuskizuna ia erabat aktoreen sormenetik irtendakoa da.

Ikusleak oso gertukoak zaizkion pertsonaiak ere topatuko ditu Bibliaren interpretazio honetan: "Eta ba al dakizue nor aurkitu zuen Moisesek Sinai mendira zihoala?" dio, esaterako, apaizetako batek, "Juanito Oiartzabal, noski, ‘Al filo de lo imposible’ telesaiorako atal bat grabatzen ari zela". Olentzero berak ere badu tarterik Ekialdeko Errege Magoen alboan: "Baina noiztik gara euskaldunak hain monarkikoak?" dio haserre, gurean gabonetan protagonismoa partekatu beharraz kexu.
Ikuskizunaren zuzendariak argi du Kanpingags konpainia umorea ardatz duten lanak eszenaratzeko jaio dela: "Proiektua abiatu genuenok beste hainbat lan egiten dugu. Guretzat proiektu hau lan hori osatzeko modu bat da. Pailazoak gara, eta Kanpingags jubilatu arte pailazoarena egiteko aukera izateko sortu genuen". Apaolaza bat dator ideia honekin: "Gure asmoa estilo honekin jarraitzea da nahiz eta horretarako intelektualekin borrokan jarraitu behar".
Bestelako proiektuak baztertu behar ez izateko aktore talde zabalak prestatu ditu ikuskizuneko hiru pertsonaiak, hala behar izanez gero ordezkapenak egiteko: Joseba Apaolaza, Asier Hormaza, eta Patxi Barcoz gain, Mikel Laskurainek, Joxean Bengoetxeak, Ramon Ibarrak eta Niko Lizeagak osatzen dute aktore taldea.
Ikuskizuneko pertsonaia guztiak hiru apaizek gorpuzten dituzte, eta beraz, ia elementurik ez duen oholtzaren gainean benetako peripeziak egin behar izaten dituzte aktoreek arropaz eta ileordekoz ziztu bizian aldatzeko. Alde horretatik aktoreari esfortzu handia eskatzen dion antzezlana dela aitortzen dute taldeko kideek. Emanaldia izerdi patsetan amaitzen dute.


Umorea eta matematika.

"Askoz ere zailagoa da barrea eragitea negarra eragitea baino. Barreak matematikaren antza handia du: denak du bere mementoa, etengabe pultsua mantendu beharra dago. Ezin duzu segundo bat lehenago edo beranduago iritsi", dio Barcok. Horrexegatik emanaldi kopurua haztearekin batera ikuskizuna ere haziz joango dela espero dute taldekoek. Antzezlanaren lehen minutuetatik azkenekotaraino ikusleari barrea eragiteko xedea jarri dio bere buruari konpainiak. Ez da helburu makala.
«Biblia osoa»rekin Kanpingagsek edozeri buruz umorez mintza daitekeela frogatu nahi izan du, tesirik egin gabe: "Azken batean gizaki libre eta pentsalariak gara eta behar denaz barre egiteko prest gaude".
Orain arte eginiko emanaldietan aretoak betetzea lortu dute Kanpingagsekoek, eta abendua baino lehen jada 40 emanaldi eskaintzeko konpromisoa hartu dute. Taldekoen hitzetan Donostiako Antzerki Azokan ikuskizunak harrera oso ona izan zuen programatzaileen artean. Gainera, euren lehen ikuskizuna Ameriketako Estatu Batuetara eramateko asmoa ere badute, bertako gaztelaniazko merkatuan sartzeko aukerak badituztela uste baitute. Horretarako New Yorkeko Reduced Shakespeare Company antzerki taldearekin duten harremana oso baliagarria izango zaie.
Urtarrilean, gainera, estilo bereko beste ikuskizun bat prestatzen hasiko omen dira eta «Shakespeare osoa (gutxi gorabehera)» berriro taularatzea ere ez dute baztertzen. Su bizian abiatu du, beraz, Kanpingags konpainiak bere antzerki ibilbidea

Azken mementokoak
Euskarazko bertsioaren estreinaldirako ordubete besterik falta ez denean urduritasuna da nagusi Bilborock aretoan. Gaurko funtzioan parte hartuko duten Mikel Laskurain, Joxean Bengoetxea eta Asier Hormaza aktoreek, pase teknikoa egiten ari diren bitartean, adi-adi entzuten dituzte Patxi Barco zuzendariaren eta Joseba Apaolaza kidearen azken mementoko aholkuak. Inguruan jende ugari dabil aretoan atzera eta aurrera.

"Musikak askoz ere lehenago sartu behar du" edo "segundo bat gehiagoz begiratu behar diozu publikoari zati honetan", dio zuzendariak ikuskizuna hasteko ordu erdi besterik falta ez denean. Gazteleraz eginiko estreinaldian hainbat zati soberan zeudela ohartuta mozketa ugari jasan ditu ikuskizunak, eta hortaz, aktoreek aldaketa guztiak denbora gutxian barneratu behar izan dituzte.
Ikuskizuna hasi da. Ez dago eserleku bat ere libre. Jendeari pittin bat kosta zaio ikuskizunean sartzea, baina berehala epeldu da giroa

Euskal Telebistako «Goenkale» telesaileko euskara zuzentzaile gisa dihardu egun lanean Ritxi Lizartzak. Hainbat antzezlan ere euskaratu du: Tanttakak egokitutako Manuel Rivasen «Ekaitz txorien eskua», Alessandro Bariccoren «Novecento. Ozeanoko pianista» eta Zurriola antzerki eskolak aurten estreinatutako Yolanda Doradoren «Emakumeen sekretua», besteak beste. Iaz Donostiako Antzerki Sariketan «Novecento» euskaratzeagatik saritua izan zen. Kanpingagsen lehen antzezlana ere berak euskaratu du.

Euskal umoreaz hitz egiten da maiz, antzerkian ere existitzen al da?
Nire ustez existitzen da, dudarik gabe, euskal umorea darabilen antzerkia. Baina oraindik erdararen zordun gara, eta hori da arazoa. Kontua da gaur egun egiten diren gauza gehienak erdaratik abiatuta egiten direla, eta beraz, euskaraz itxuratu egin behar izaten da. Euskararen normalizatzea lortu nahi badugu, beharrezkoa da euskaratik abiatzea, ideiak euskaraz sortzea, alegia.

Euskara teknikoegia erabiltzea egozten zaie itzultzaile askori...
Nire ustez, euskara normalizatuta ez dagoenez, euskal antzerkiaren lehen helburuak komunikatzea izan behar du. Gure hartzailea zein den kontuan izatea ezinbestekoa da. Egia da ikastoletatik irtendako jendeak euskara teknikoagoa uler dezakeela, baina, oro har, ikusleen gehiengoak ez. Horregatik, komunikazioa erabateko zuzentasunaren gainetik jarri behar dela uste dut. Izan ere, hizkuntza errespetatuz komunikazioa ematen denean, hizkuntza ere zuzena da niretzat. Hizkuntza abiapuntu bakartzat hartuta, ordea, askotan metahizkuntza egiten dugu eta jendeak ez du adierazitakoa ulertzen.

Ia ez da antzerkirik idazten eta taldeek batez ere egokitzapenak taularatzen dituzte...
Literatur sariketen kasua aipatu nahiko nuke. Gauza da bertan saritutako lanak balio literarioa izan badutela, baina gehienetan ezin direla antzeztu. Ez daude antzeztuak izateko pentsatuta, helburu literario batekin eginak daude-eta. Dudarik gabe antzerkia literatura da, baina literatura komunikatiboa. Horregatik ez zait harritzekoa iruditzen hemengo taldeek lan horiek ez eszenaratzea. Nire ustez ikuskizun handiak egin daitezke hizkuntza soila erabiliaz, eta entretenigarriak diren obrak idatzi. Literaturari garrantzia ematen bazaio galtzaile gara, eta jendea aspertu egingo da antzerkian.


Azkenak
“Petronorrek eradaketa hitza darabil ahoan, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute ostegun honetakoa. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso eta etekin milioidunak izan arren... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”

Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]


2024-11-27 | Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean

Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]


2024-11-27 | Leire Ibar
180 eragile baino gehiagok egin dute bat etxebizitzaren eskubidea bermatzearen aldeko mobilizazioarekin

Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.


2024-11-27 | Julene Flamarique
Gutxienez 2027ra arte atzeratu dituzte berriro ere AHTren obrak EAEn

2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]


Eguneraketa berriak daude