BAKEAN BEZA ATSEDEN


2021eko uztailaren 19an
Betitik gizartea kezkatu duen gaia izan da eta gogo onez inor gutxik onartzen duena. Gehienean, begi larriak ikusi ohi izan zaizkio heriotza hurbil duenari, ikusteko astia izan dugunean! Gutxi batzuk patxada eta egonarri bikainean aurre egiten diote. Gogoan dut herri txiki bateko apaiz egoskor bat hilzori zegoen aitonari olio santua ematera joan eta -okurrentzia hark ere- zer moduz zaude? galdetu "gaixoari". Aitona, ordea, gerra, gosea eta pasa beharreko denak pasatakoa nonbait, ez zegoen hain beldurturik hurbil zuenaren aurrean eta, bertsotan ekin omen zion apaizari, bururatutakoak zapla boteaz. Handik ordu gutxira eman omen zuen azken arnasa, "gaixoak".

Normalean, gaixotasun larriren bat dugunean edo sendikoren batek badu, isilik gordetzeko joera dugu. Batzutan, gaixoak ezik, inguru hurbileko gehienek jakiten dute baina, "ez inori esan" gomendioaz lagundurik jakindako berria izan ohi da (horixe izaten da mundu guztiak jakiteko era azkarrena askotan). Gaitz senda ezina duen bat baino gehiagok, gainera, ez du inor ikustera joaterik ere nahi izaten, ezkutuan bere burua gordetzea nahiago.

Zer esanik ez, bere buruaz beste egiten dutenen kasuan, are eta nabarmenagoa da ezkutatzeko nahia eta familiakoa bada, urteetan irauten duen zama izan ohi da, orbain senda ezina bailitzan daramaguna eta, ahal bada, inork jakin ez dezan saiatzen garena.
Horiek horrela, zer aldaketa gertatzen da, ordea, gure jarreretan, heriotza iristean? Zergatik horrenbesteko publizitatea eman beharra/nahia?
Askotan sumatu dut nik elizkizunetara (agur ekintza ohikoenak) edo hileta ekintza publikoetara joandako jendetzaren zenbatekoak, hildakoarekiko estimuaren maila adierazten ote duen susmoa: jende asko hiletan pertsona ezagun eta estimatua bestela... Beste batzuk, elizkizunean apaiz asko, ekitaldian hizlariak, korua edo trikitia-bertsoak-aurreskua edo... horrelakoetatik neurtu ohi dutela ere jabetu naiz. Neurgaiak dira noski. Behin Lazkao Txikiri lagun batek esan omen zion hileta baten amaieran: "hauxe hileta elizkizun ederra eta dotorea" eta hark erantzun "bai, baina horretarako hil egin behar" .
Beste batzutan berriz: «zein da gaur periodikoan hainbeste eskela jarri dizkioten hildako hori? Orri osoa beteta dator, jo, hori norbait bazan e?».
Hil denak, bistan denez, ez ditu eskela guzti horiek ikusiko eta beharko, haiek jartzen aritu direnek, berriz, diru pila galanta gastatuko zuten, zertarako? Bat ez al da aski? Zenbat iragarki jartzen dituzte lanpostu bera iragartzeko egun berean? Bai, bai, bakoitzak bere eskubidea dauka nahi duena egiteko aukera duen neurrian, baina, orri erdia betetzen duen eskela jartzen badiozu bati eta besteari orria beteko eskela pila, ea zein ausartzen den hurrengo egunean hiltzen! "Kottaua, gixajoa, haure etzun inor askok ezautzen", esango du batek baino gehiagok.
Iruditzen zait behar ez diren beharrak sortzen ditugula edozein egoeratan, edo sortu dizkigutela eta gu zepoan erori. Negozio galanta egiten da behintzat horren kontura; bati, eskelen periodikoa deitzera iristeraino. Batzutan erreparo handirik gabe negozioa egiten saiatu ere, hildakoa hozteko ia astirik gabe etxera deika hasten direnean ea nola antolatu nahi dugun hileta, jarriko al dugun eskela komunikabide honetan edo beste hartan...

Zera falta zaigu, hileta edo azken agurreko ekitaldi xume baten eredua eskuratzea. Inbertituko duguna, nola dirutan hala sentimenduetan, benetan behar dutenengan geratzeko aproposa izango dena eta ez hainbeste iragarki efektua bete eta premian denaren beharra hutsik uzten duena. Mundu guztiak daki zer gertatu den baina sendikoek betiko "sentimenduan laguntzen dizut" hori besterik ez dute jasotzen eta hor egotea beharrezkoagoa da, kasu batzutan nabarmenago gainera.
Beno, amaitzeko, bizitza oro heriotzaren habian bizi da eta Euskal Herriko baserriak, garai batean, bizitoki, eliza eta hilerri ziren, aldi berean; hilen eta bizien arteko denbora-espazio elkarbanatua, etxekoandrearen begiradapean antolatua. Agian, horregatik hiltzen zen jendea bakean eta atseden hartzeko esperantzan, bai baitzekiten berek eraiki eta gauzatutakoaren osagarri izaten jarraituko zutela geroan ere


Azkenak
Heldu-lekua eta kortsea

Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]


2025-01-02 | Leire Ibar
AEBetako New Orleans eta Las Vegas hirietako gertaerak “eraso terrorista” gisa ikertzen ari dira

Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]


Real-PSG partiduan begian zauritutako beste pertsona baten kasua berriz irekitzeko agindu du auzitegiak

Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.


2025-01-02 | Leire Ibar
Nazioarteko Pilota Federazioak Espainiako Federazioak egindako akusazioak gezurtatu ditu

Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]


Al-Jazeera telebistaren Zisjordaniako egoitza itxi du Palestinako Aginte Nazionalak

"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]


Gazpromekin hautsi du Ukrainak eta Europako ekialdea errusiar gasik gabe utzi du

Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.

 


2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


Eguneraketa berriak daude