Nagusi-ugazaben zikoizkeria amorratua


2021eko uztailaren 19an
Duela hogeita hamar urte ere, kukuak oker jotzen zuen langileentzat. Halako zikoizkeria amorratuarekin gordetzen zuten nagusi-ugazabek lantegietatik ateratako irabazkin oro, ze egunetik egunera gehitzen zihoazen beraien eta langileen arteko auziak eta borrokak. ZERUKO ARGIAn gorabehera haien berri emateaz arduratzen zen Mikel Ugaldek, bere aldetik, zentsurari ihes egiteko zuen etorriaz baliatuz, "Suspenso" izenburua zeraman lanarekin zigortu zituen 1972ko uztaila hasieran.


ONDO MEREZITAKO NOTA

Bere zigor horren arrazoiak, artikuluaren hasieratik bertatik ematen zituen. "Bai, jauna, ‘suspenso’ eta ondo merezia gainera. Azterketa edo esamiña giroan bete betean murgildurik egon gera, eta guk ere azterketa egin beharko bagenu, epaia ematerakoan, delako ‘suspenso baino ez genduke emango. Zergatik ote? Ez natzaizue historiaz, edo literaturaz, edo unibersidadeaz mintzatzen ari. Gure asignaturaren mamia lantegiko harremanak dituzu, lantegi mailan kursoan zehar sortu diren gorabeherak. Eta egia esan, arlo honetan ez dugu bake unerik ere sumatzen. Non dago okerra? Nor errudun?".
Arazoaren muina azaldu behar zuen, eta ez zen lan erraza. Badaezpada, zuen etorriari ateak ireki eta, langileei kukuak txit oker jotzen zien errealitate gordinetik, beste kuku batek soinua jo ohi zuen garai mitikora irakurlea eramaten ahalegindu zen, hasteko.
"Inoiz, nagusi eta langilearen arteko harremanak zuzenean gertatu ohi ziren, eta estaduak ere ontzat ematen zituen. Liberalismo giroan elkarteek ez zuten sentidurik, gauzak, gorabeherak, bakarka ‘konpontzen’ ziren, korapiloak nork bereak askatzen".
Balizko "berdintasun" hori langilearentzat onuragarri ala kaltegarria zen, ez zuen aipatzen, irakurtzen ziotenek ulertuko zutelakoan-edo.
"Geroztik, beste jokabiderik ere ezagutu izan dugu, eta langileria elkartzea bidezkotzat jotzen zen eskubideak behar bezala zaindu ahal izateko, legea eta zuzentasuna behar bazala bete erazteko", jarraitzen zuen esaten. Puntu honi zegokionean ere, hobe barruan zeramana ez azaltzea, arriskutsua baitzen indarrean zegoen "elkarte" bakarraz areago joatea. Espainiako Sindicato Vertical delakoaz ari naiz. Enpresari eta langileez osatutako "sindikatu" horrek, teorian, batera defendatzen zituen batzuen eta besteen eskubideak. Nola? Bada, Mikel Ugaldek, zeharka bada ere, adierazten zuen moduan, jakina.


LANGILEEK ASTEAN BI OSTIRAL

"Gure artean, konbenioak ere ezagutu ditugu, baina Maiatzeko ‘Cuadernos para el Diálogo’ aldizkariak dion bezala, espero zen fruiturik ez da lortu. Behar den bakerik ez da lortu lantegi mailan. Lana uztea, oporketak, burrukak ez dira falta. Langileria ez dago batere konforme egoera hau dela eta. Sindikatoaren (?) babespean sortzen dira harreman hauk. Sarritan behar den askatasunik ez da nabaritzen gauza aurkezteko. Bestetan, langileriaren izenean bildutakoak ere ez dira langileriaren egiazko ordezkari eta bitarteko. Horrelakoetan gauzak zelan zuzen konpon? Elkarrizketari hasiera emanez gero, bi taldeek interes ezberdinez ari direla berehala antz ematen diogu. Bakoitzak bere opillari su ematen dio. Elkarrizketa honetan, langileriaren posibilidadeak oso mugatuak daude. Huelgaren bidez ere indarra erakusten badu, legez kanpo gelditzen da, ez dago harremanetarako jarraipenik. Ondorenak, berriz, nork ez ditu azken huelgetako ondorenak ezagutzen? Azkenik, delako elkarrizketa zelebre horretan konponketa modurik ez badago, ‘laudo’ deritzan erabakia ematen du agintariak. Konbenio nagusienetan, agintariek dadukate azken hitza. Konbenioa izenpetu aurretik, jornalen arazoa izan ohi da punturik nagusienetakoa, garrantzitsuenetakoa. Jornala dala eta, bi alderdi ikus genitzake: Jornalak langileak dituen behar eta premiak ase behar ditu. Jornala, langileari, produkzioaren alde lana eskaintzen duen langileari zor zaion saria da hain zuzen. Badakigunez, legeak ez du jornalaren lehen sentidurik betetzen. Legepean ezarritako jornalak ez ditu langilearen behar premiazkoenak asetzen. Legeak ezartzen duen jornalarekin biziko den familiak, astean bi ostiral ditu. Bigarrengo alderdia gogoan harturik, ez zaio langileari produktibidadearen neurrian ordaintzen. Kapitalaren gehitzea, pilatzea dela, autofinantza, eta abar. Non dago langileari zor zaion saria?".
Behin horretaraino iritsita, ondorioa azaltzea baino ez zitzaion gelditzen. "Berriro, lan honen izenburuaz oroituz -delako 'Suspenso' hura-, gauzak oker daude erabat, eta egoeraren azterketak ez du epai bigunagorik merezi. Gauzak konpontzeko erabakiak hartuko direla aitortzeak ez du, nere iritziz, aprobatzeko hainbat indarrik, luze, luzeegi, bait doa gauzak bere onean ikusteko eskatzen zaigun epea. Nere aldetik suspenso borobilla jarriko det. Zure aldetik, irakurle?"

Gotzaiak gose oporrean
Aveyron-en (Frantzian) 14.000 hektarea lur expropiatu nahiean dabil Parisko gobernua. Militar eremua zabalagotu egin nahi luke. Bertako jendea, halabaina, aurka atera da: bere bizibidea galtzeaz gainera, ez du konprenitzen nolaz utz lezakeen bere jaioterria batak bestea hiltzen irakasteko toki bihurtzen. "Gure bizia hemen dago, eta hemen izan behar du. Ministerioko erabakariaren aurka, borrokari ekin behar diogu", dio bertako jendeak. Hori dela-eta, zenbait lagunek gose oporrari eman dio. Ekintza hori, berehala, txit herrikoi bihurtu da: apaizak, monjak eta bi gotzai ere batu zaizkio hasierako taldetxoari (gotzaiak, Rodez-ekoa eta Montpellier-ekoa). Debré ministroak, gotzaien jokabide honi, "buru-nasaikeriatzat" iritzi dio. Noizpait ere, horrelako iritziren bat izanen ahal dugu beste gotzain batzuetaz ere. (1972-VII-09)

Nere bordatxotik
Milla ta bosteun esne-bei etorri dira Kanada'tik Galizira. Berri ori jakin zutenean, onela zioten Coruña'ko nekazariek: "Len esne geiegi zeukagu, ta gorriak ikusten ari gaituk saldu eziñik. Zertarako dizkiagu Kanada'ko beiak?". Oso kondizio onetan artu ditezkean beiak dira. Ganaduzale batek eztauka iru burutik gora erosterik. Irutik bat, utsean, "debalde". Beste biak pagatzeko dirua ere Gobernuak aurreratzen du. Bost urteren epean ordaindu, ta dana egiña. Kondizioak, berriro diogu, ezin obeak izan. (...) Emen ere badago, ordea, kakoa, Barcelona’ko "La Vanguardia" egunerokoan irakurri degunez. Kanada'ko bei oiek erosi al izateko au eskatzen zaie Galiziko baserritarrei: lendik beren ukullutan hogei esne-beitik gora edukitzea. Nork dauzka Galizian? Eta nork dauzka Gipuzkoan? Len aberats eta indartsu diranei eman laguntzak eta erreztasunak. Estu ta larri ia itoan dabiltzanak, ito ditezela lenbailen. (...) Bederatzi milloi litro esne omen dira illero Galizian sobratzen diranak. Oriek horrela izanik, zeiñen burutapena izan ote da milla ta bosteun bei Kanada’tik ekartzea? (...)

Gaxoak Itziarrera
Mutrikuko gaxoek urtero egin oi duten ibillaldia, aurten Itziarko Amaren oiñetara egingo dute. Gaxoekin batera, nai duten erritar erromes guziak joan ditezke, horrela, zaar eta gazte, gaxo eta gaxo ez diranak, guziak bat egiñik, berdingabeko Itziar leku bizigarri artan egun bete-beteko bat igaro dezaten. Gaxoei ain atsegin zaien egun zoragarri ori Uztailaren 9an izango da. Gaxo eta irurogeita hamabost urtetik gorakoak berebill edo autobusetan joango dira, beraz gaixo guziak bil bitez Txanbolingo atarira, andik Itziarrera zuzendu ditezen (...) (1972-VII-09)


Azkenak
Oscar Terolek parte hartu zuen txirigota negazionista bati txistu egin diote Cadizko inauterietan

Terolek barkamena eskatu du eman zuten "ikuskizun lotsagarriagatik", baina aitortu du bat egiten duela bertan esandako ideia "batzuekin".


Mikel Urabaien (Paris 365): “Erakundeek erantzukizuna aldamenekoari pasatzen diote”

Paris 365 jantokiak ez ditu martxora arte aurrez aurreko afariak emango eta erakundeei inplikazioa eskatu die konponbidea lortzeko.

 


Kontziliatzeko, haur-eskolak arratsalde eta gauez irekitzea: Espainiako ministroaren proposamenak hautsak harrotu ditu

Arratsaldez eta gauez lan egiten duen jendea dagoela argudiatuta, 0-3 urteko umeentzat 24 orduz zabalik egongo diren haur-eskolen beharra planteatu du Espainiako Enplegu ministroak. Erreakzio-katea berehalakoa izan da eta agerian utzi du nola ulertzen dugun kontziliazioa, zeren... [+]


Paralelismoak eta distantziak

Orain gutxi Txantreako Irakurle Eskolan Gael Faye idazlearen Ene herri txikia eleberria irakurri genuen, Irati Bereauk euskarara itzulitako bertsioan. Liburuak Gabrielen –Burundin jaiotako haur bat– historia kontatzen du. Aita frantsesa du eta ama Ruandatik ihes... [+]


Martxoak 23 talde armatuak aldebakarreko su etena iragarri du Kongon

Gobernuarekin negoziatu gabe iragarri du erabakia talde armatuak, "arrazoi humanitarioengatik" dela argudiatuta. Joan den astean herrialdeko Goma hiria bereganatu zuten matxinoek, eta, Nazio Batuen Erakundearen arabera, 900 hildako baino gehiago eragin dituzte hiri... [+]


Zaldibarko zabortegian hildako Beltran eta Sololuze omenduko dituzte igandean, hondamendiaren bosgarren urtemugan

Zaldibar Argitu ekimenak adierazi du "gogaituta" dagoela instrukzio fasearen iraupenarekin, bost urte igarota, oraindik ez baitira kaleratu auziaren ondorioak.


Auzi eta erronka ugari izango dituzte gogoetagai Amikuzeko Otsail Ostegunetan

Otsailaren 6an hasi eta 27ra bitarte, lau ekitaldi antolatu dituzte Donapaleun. Lehena herriko etxean iraganen da, eta ondokoak Bideak gunean.


Erorien Monumentua eraistearen aldeko plataformak EH Bilduren, PSNren eta Gero Bairen jarrera salatu du

Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.


Muga-zergen mehatxuarekin, Trumpen esanetara ipini dira Mexiko eta Kanada

Muga-zergak ez ipintzearen truke, AEBen eskakizunak konplitzeko konpromisoa hartu dute: bakoitzak 10.000 soldadu ipiniko ditu mugan, AEBen segurtasunaren izenean.


Lamiakoko ibaipeko autobidearen aurkako manifestazioa egingo dute otsailaren 8an, Bilbon

Subflubiala EZ! plataformak salatu du proiektuak ez diela "herritarren benetako beharrei" erantzuten, eta ingurumenean, gizartean eta ekonomian "inpaktu larriak" eragiten dituela.


2025-02-04 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Su hartuko ote du Txinak eraiki nahi duen munduko presarik handienak?

Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]


ANALISIA
Trumpismoa Espainian

Proces-aren aurkako epai gogorra 2019ko urrian atera zen eta horrek Bartzelona sutan jarri zuen. Testuinguru horretan, Espainiako Estatuan bolo-bolo irakurri zen eskuineko prentsan jaregindako esaldi hau: “Espainiaren on beharrez, 50 urtero Bartzelona bonbardatu beharko... [+]


Nafarroako Gobernuak salatu du migratzaileentzako arreta bulegoan pintaketa faxistak agertu direla

Gobernuak adierazi du ez duela beste aldera begiratuko "nazioarteko erasoaldi faxistaren eta ultraren aurrean", eta ez dituela onartuko "gorrotoarekin lotutako" eraso gehiago.


Muturreko beroak 2,3 milioi hildako eragingo lituzke Europan mende bukaerarako

Nature Medicine aldizkarian publikatutako artikuluaren arabera, berotegi efektuaren ondorioz handiagoa izango da beroak eragindako heriotzen igoera hotzak eragiten duen heriotza jaitsiera baino. Gainera, beroarekiko egokitze onenak ere ez luke arazoa guztiz konponduko.


2025-02-04 | Estitxu Eizagirre
"Trantsizio energetikoa eztabaidan"
Mikel Otero eta Aitziber Saroberen arteko mahai-ingurua asteazkenean Donostian

Otsailaren 5ean Donostian "Trantsizio energetikoa eztabaidan: aukerak eta arriskuak" izenburua duen mahai-inguruan parte hartuko dute Mikel Otero EH Bilduko trantsizio ekologikorako arduradunak eta Aitziber Sarobe natur kontserbazionistak. Ekitaldi hau lau talde... [+]


Eguneraketa berriak daude