«ARABARRAK IZANGO GARA ARABARROK IZAN GURA DUGUNA»


2021eko uztailaren 19an
Bere jardueran izandako aldaketaz galdetu diogu Iñaki Gerenabarrenari. Ea zer suposatzen duen gobernu funtzioetatik alderdiaren aparatura pasa izateak, «aparatu» hitza beharbada ez duela gustuko aditzera emanez: «Ez pentsa. Nahiko ortodoxoa naizela esan ohi dut, alderdiaren aparatua esatean ez dut berean interpretazio gaiztorik ikusten. Aparatuak beharrezkoak dira, kontua da alderdien aparatuek zer-nolako funtzionamendua duten, normalki ez dute jendeak uste dutena».

Sailburu izatetik ABBko lehendakaritza izatera pasa zara. Zertan eragin du horrek zugan?
Aldaketak alde onak eta txarrak izan ditu. Gobernuan izateak gauza garrantzitsuak egiteko tresnak eskaintzen dizkizu, adibidez, aurrekontu bat duzu eta hainbat gauza egin dezakezu. Aldiz, zure sailean ari zarenez, ez duzu zeurea ez den esparruetan sartu behar, eta nik politika gustukoa dut. ABBra etorrita, Arabako bizitza soziopolitiko orokorra gertuagotik segitzen hasia dut nolabait.

Nolakoa da Arabako sozietatea eta bertako egoera soziopolitikoa?
Betidanik eta beti legez, Arabako sozietate konplexua eta politikoki oso plurala da. Araba lau zatitan banatu daiteke soziopolitikoki: PP, PSOE eta EAJ-EAk hiru herenak hartzen dituzte, gaineratiko alderdiek beste laurdena berriz. Hori dela-eta, bertako politika alderdien arteko akordioen arabera funtzionatu eta garatu behar da ezinbestean, ez dago aukera politiko nagusirik.

Lizarra-Garaziko Akordioak Gasteizko Udaleko eta Arabako Foru Aldundiko gobernuen galtzea ekarri zizkiola euskal nazionalismo moderatuari esaten da. Bat al zatoz baiezpen honekin?
Inola ere ez. Arabako politika ezagutu behar da hori esateko. Hasteko, gogoratu behar da guk bertako erakundeetan gobernatu izan genuela, batetik, orduan PP eta UA banatuak zirelako, eta bestetik, PSE-EErekin akordio bat izan genuelako. Gu ez gara Araban gehiengoa inoiz izan. Hori aitortu eta onartu behar dugu eta gauzak oinarri horretatik azaldu. Dena esatera, duela hiru urteko udal eta foru hauteskundeetan eman ziren emaitzak ez ziren Lizarra-Garaziko Akordioaren porrotaren ondorio. PSOEk eta PPk hartu zuten jokabide politikoa zela medio, Araban beste indar korrelazio bat eman zen eta gu kanpoan geratu ginen. Baina guk geuk gure porrota propioa izan genuen, botoak galdu genituen gure erruz.

Zeintzuk izan ziren erruak?
Adibidez, Laudion, Amurrion eta Errioxa aldeko herri batzuetan hartu genituen udal mailako erabakiak ez ziren egokiak izan. Horren adibidea da, herri askotan Europako hauteskundeetan botoak irabazi genituela, Udaletxetan eta Batzar Nagusietan, berriz, galdu genituenean. Zigor moduko bat jaso genuen udal hautagai zerrendak burutzean. Arabako Foru Aldundia 200 bat botogatik galdu genuela gogoratu behar da ere bai.
Zure galderari erantzunez, baliteke gainontzeko lurraldeetako herritarrek uste izatea Arabako sozietateak ez zuela Lizarra-Garaziko Akordioa bermatu, baina beste lurraldeekin alderatuz ez zela ezberdintasun handirik izan esango nuke. Litekeena da ere, bertako erakunde nagusiak PPren eta PSOEren esku direnez geroztik Arabako beste irudi bat agertzen dela.

EAEko azken hauteskundeetan EAJ-EA koalizioak lortu zuen boto gehien Araban. Ibarretxe lehendakariak daraman politika Arabako egoera soziopolitikotik EAEko beste bi eskualdeetakotik baino hurbilagoa delako izan al daiteke ?
Nik ez nituzke gauzak zuk planteatzen dituzun legez planteatuko. Egia da sektore askotan zalantzaren bat dagoela, sektore hauek EAEko hauteskundeetan zein egitasmo aurkeztu genuen ikusita ea gauzak gelditzen ari ote diren galdetzen dute. Baina, zer-nolako gauzak esan genituen gogorarazi nahi nuke, baita berauek betetzeko azaldu genuen modua ere. Guk ez genuen esan urte batean arazo guztiak konponduko genituela, baizik eta arazoak gure proiektuaren hiru puntu nagusien arabera bideratuko ditugula. Hasteko, Gernikako Estatutuaren egoera aztertu eta bere aukerak landuko genituela esan genuen. Horren ostean, beste marko batera iristeko posibilitatea ere landuko dugula, eta azkenik, konpromisoa hartu genuen herriak erabaki dezan zein proiektu politiko nahi duen. Hiru oinarri horiek betetzen ari direla esango nuke. Batetik, laster, Autogobernuaren Batzordeak emango dituen emaitzak ikusi eta aztertuko ditugu, uztailean edo irailean osoko bilkura oso garrantzitsua burutuko da horren zioz. Artean, lehendakaria hasi da kontsulta baten aukera aipatzen. Gauzak ibili behar diren legez dabiltza nire ustez, astiro-astiro eta kontuan hartuta legealdia lau urtekoa dela.

Arabako politikara itzuliz, ABBko lehendakaria izendatzean bertako Foru Aldundia eta Gasteizko Udala berreskuratzea helburu duzula esan zenuen. Egungo egoera politikoan instituzio horiek eskuragarriak ikusten dituzu?
Bai, posiblea ikusten dut.

Gatazka politikoa oraingo parametroetan ematen den bitartean eta oraingo indar korrelazioarekin nola berreskura ditzakezue?
Oraingo indar korrelazioa nahiko mugikorra da. Inork ez zuen pentsatuko aurreko EAEko hauteskundeetan EAJ-EA koalizioak horrenbeste aulki aterako zuenik, inork ez; nik neuk behintzat ez. Ez nuen pentsatzen Araban irabaz genezakeela ere, ezta EAE mailan irabazi genuen moduan irabaztea. Beraz, alderdi batzuek zigorra jasoko dutela pentsatzen dut. Adibidez, PSE-EEk izan duen jokaera ikusita, ez dut uste hurrengo udal hauteskundeetan aurrekoetan izan zituzten emaitzak errepikatuko dituztenik, ezta PPren politika orokorra nahiz kudeaketa txarra ikusita, honek orduko emaitzak errepikatuko dituenik ere. Jendea konturatzen ari da alderdi popularra ez dagoela arazoak bideratzeko politika bat sustatzearen alde, egoera txartzearen alde baizik.

EAJ ikusten al duzu garaile?
Ziur naiz irabaziko dugula.

Bakarrik edo EArekin koalizioan?
Gu saiatuko gara EArekin joaten, errazago irabaziko baitugu.

Demagun indar bozkatuena zaretela. Zein alderdirekin negoziatuko zenukete aldundia gobernatzeko?
Hori emaitzen arabera ikusi beharko da. Ikusi beharko da, esaterako, PSE-EEk galerak dituen edota IU-EBk botoa hobetuko duen. Halaber, ikusi beharko da Batasunak aurkezterik izango duen edo ez. Hori oso inportantea izango da. Arabako Batzar Nagusietan Eusko Legebiltzarrean dugun gehiengoa lortu genezake. Baliteke ere ETAk tregoa bat agintzea, eta hartara Batasunak egingo lukeena ikusi beharko genuke. ETAk indarkeriari uko eginez gero, Araban posible da Batasunarekin akordio bat lortzea.

Demagun ez dela horrela. Gaineratiko lurralde historikoetako aldundietan EAJ-EAk PSE-EEren laguntza izan dute. Arabako PSE-EErekin posible ikusten al duzu akordio bat lortzea?
PSOErekin oso zaila da akordio bat lortzea, ia ezinezkoa. Arabako PSE-EEren gaurko joera ikusita, ez dut uste ezer lortu dezakegunik. Gu ez gara akordio batera iritsiko ez Batasuna ez PP ezta PSE-EErekin, alderdi hauek Eusko Jaurlaritzak herri normalizazioa eta bakerako ezarritako egitasmoari bizkarra ematen dioten bitartean. PSE-EEk bere jarrera aldatuko balu egoera berria aztertuko genuke. Eta horrela balitz, albistea ez litzateke guk PSE-EErekin akordio bat lortu dugula, sozialistek beren jarrera aldatu dutela baizik.

Demagun Batasuna legez kanpo gelditzen dela eta PSE-EEk Eusko Jaurlaritzaren egitasmoa onartzen duela.
Hasteko, edozein alderdirekin akordio bat egingo balitz EAE mailan egingo litzateke, guk EBBk markatzen duen ildoaren barruko politika burutzen dugu EAEn. EBBk nahiz Eusko Jaurlaritzak irakurketa bera egin dute Eudelen akordioaz, hori argi eta garbi utzi nahi dugu. Hau da, Alderdi Politikoen Legea eta Batasunaren legez kanpo uzteko asmoa aniztasunari egindako erasoa da, eta bere hirugarren puntuaren arabera ezin dugu akordio politiko batera iritsi pluraltasun horren aurka dagoenarekin. Beraz, Batasuna edo edozein alderdi politiko legez kanpo uzten duen legea sostengatu dutenekin ezinezkoa izango dugu akordiorik lortzea oraingo egoera politikoa mantentzen den bitartean

«17 urteren ondoren, Lurralde Historikoen Legea aztertu beharko litza teke»
Ibarretxe lehendakariak EAEn kontsulta bat eginez gero, Araban ere modu bereko bat egingo dutela adierazi du orain gutxi UA alderdiko Pablo Mosquerak. Zer balorazio egiten duzu asmo horretaz?
Pablo Mosquerak gustukoa du horrelakoak esatea, baina guk, abertzaleok, ez diegu inolako beldurrik horrelako adierazpenei. Azken finean, arabarrak izango gara arabarrok izan gura duguna. Une batean, Araban kontsulta bat izan zen -Gernikako Estatutuaren berrespena- eta arabarrok EAEn egoteari baietz esan genion. Eta berriz ere kontsulta bat egingo balitz, ziur naiz, arabarrok EAEn jarraituko dugula. Nik ez diot inongo beldurrik galdera hori egiteari.

Zein neurrian ez ote da EAJ ordaintzen ari Lurralde Historikoen Legea sinatu izana?
17 urteren ondoren lege hori aztertu beharko litzateke berriz ere, bere alde onak eta txarrak baititu.

Zein dira alde onak nahiz txarrak?
Alde ona lurraldeen deszentralizazioa bera da, hainbat gauza konpontzeko tresna propioak izan ditugulako. Araba, adibidez, ekonomikoki hazi egin da. Alde txarren artean, berriz, indibidualistagoak bihurtu izana dago. Arabarrok, gipuzkoarrok nahiz bizkaitarrok, beharbada, identitate komunago bat finkatzeko aukera galdu dugu.

Eusko Legebiltzarrak eta Jaurlaritzak fiskalitateari dagokionean botere gehiago izatea hobetsiko zenuke?
Non eta nola gerta beti ere. Gauza batzuk hobekiago bideratzen dira deszentralizaziotik, baina nortasun komun hori bideratuko lukeen politika bat hobetsiko nuke, eta horretarako Jaurlaritzari eskumen handiagoak emango nizkioke.

Arabarrek onetsiko al lukete hori?
Uste dut baietz. Adibidez, arabarrok zuberotarrekiko ezberdinak gara aspektu askotan, ados, baina berdintasunak ere baditugu, eta horiek bultzatu behar ditugu. Euskaldunok gure diferentziak mantendu behar ditugu euskal nortasuna finkatuz.

Non da Trebiño Araban integratzeko koska?
Madrilen eta Gaztela eta Leongo erkidegoan.

Bizi dugun gatazka politikoa beste parametrotan emango balitz errazago litzateke koska hori gainditzea?
Horrela espero dut. Demagun gatazka politikoa konpontzen dela, demagun diot, autodeterminazio eskubidea onartzen dela, Euskal Herriarentzat eskubide hori onartuko balitz, Trebiñorentzat ere onartzea litzateke zentzuzkoena

SUSTRAI ASKOTARIKO GASTEIZTARRA
40 urte. Gasteiztarra. Gurasoak ere gasteiztarrak. Bizkaitar, gipuzkoar, nafar eta arabar izan ditu aiton-amonak, hegoaldeko lurralde bakoitzeko bat. Gurasoek ez zekiten euskaraz. Markinako aitonarengatik jaso zuen euskara apurra. Izaskun Arruek etxean antolaturiko Olabide ikastolan ibilitakoa. Emaztea gernikarra izaki bizkaiera moduko bat egiten du. Basoko ingeniari teknikaria. ABBko lehendakaria eta legebiltzarkidea. Politika grinaz bizi du.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
2024-12-27 | Leire Ibar
AEBek eta aliatuek 260.000 milioi dolar eman dizkiote Ukrainari laguntza militarrerako

AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]


2024-12-27 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra zibila, laugarren urtera

Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.


2024-12-27 | Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.


‘Prentsa' bereizgarria zeraman autoa jomugatzat hartu eta beste bost kazetari hil ditu Israelek Gazan

Gutxienez 201 dira 2023ko urriaz geroztik Israelek Gazan hildako kazetariak. Abenduaren 26 honetan hildako azken bostak Al-Quds telebista katean zebiltzan lanean.


2024-12-26 | Leire Ibar
10.500 migratzaile baino gehiago hil dira aurten Espainiako Estatuko kostaldeetara iristeko ahaleginean

2024ean batez beste eguneko 30 migratzaile baino gehiago zendu dira Espainiako Estatuko kostaldeetara iristeko ekinean. 10.457 heriotza errejistratu ditu Caminando Fronteras erakundeak eta "arrastorik utzi gabe" desagertu diren beste 131 ontzi zenbatu ditu. Kopuru hau... [+]


2024-12-26 | Estitxu Eizagirre
Laborari palestinarrek jasaten dituzten indarkerien lekuko izan dira Via Campesinako ordezkariak

Via Campesinako ordezkaritza bat Palestinan izan da abenduaren 8tik 18ra, bere kide den Palestinako Lan Komiteen Batasuna-k (UAWC) gonbidatuta. Bidaia horrekin herri palestinarrari elkartasuna adierazi nahi izan diote, "Gazan egiten ari diren genozidioaren erdian eta... [+]


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]


2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]


Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


Jack Danielen izena, Nathan Greenen izana

Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]


Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian

Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.


Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]


Eguneraketa berriak daude