PARIS GUGGENHEIMEN: 70 URTEKO KORRONTEEN KRONIKA
Mendea jaio eta I. Mundu Gerrara bitarte
20ko hamarkadan Montmartreko klubak utzi eta La Coupole, Le Dôme edo La Rotonde Montparnasseko kafetegien inguruan bildu ziren artista eta idazleak. Parisko Eskola estilo tradizionalagora hurbildu zen, Picassoren hainbat lanetan edo Modiglianiren biluzietan islatzen den modura; Le Corbusier eta Ozenfantek makinaren aroarekin bat zetorren purismo sinpleari ekin zioten; Zurich sorburu izan zuen dadaismoa ere Senaren bazterretan zabaldu zen.
30eko hamarkadan Abstrakzio-Sorkunza taldea nagusitu zen, hots, Vantongerloo, Herbin, Mondrian edo Domelaren urdin, hori, gorri eta beltz koloreko konposizio geometrikoak.
Hamarkada berean, faxismoaren goraldiaren testuinguruan, Dalik eta gainerako surrealistek ametsak irudikatzeari ekin zioten auzo honetan.
Magritte, Masson, Ernst, Mondrian, Chagall eta beste hainbatek Paristik alde egin zuen II. Mundu Gerran. Picasso, ordea, ez zen rive gaucheko Saint-Germain auzotik mugitu. Eta existentzialismoa ere, Sartre buru zela, bertara bildu zen.
Gerraren gogortasunak izan zuen isla garai hartako artean. Braque, Bernard edo Buffeten obra goibelak dira horren isla, baita okupatzaileen errepresalia eta torturen lekuko izan zen Frautierren testigantzak ere.
40ko hamarkadaren bukaeran COBRA taldea sortu zen Jorn, Alechinsky eta Appelen eskutik. Parisko Eskolatik eta surrealismotik baztertu nahian, espresionismoari eta kolore bortitzei heldu zieten taldekideek. Baina surrealistak ere Parisera itzuli ziren apurka, eta Parisko Eskola indarberritu eta estilo eta artista ugari bildu zuen bere inguruan. Abstrakzio geometrikoak, op arteak eta arte zinetikoak euren ibilbidea egin zuten 50eko eta 60ko hamarkadatan. Eta Yves Klein artistak, aldiz, bere bide propioari ekin zion, pinturaren genero guztiak berritzeko saiakeran (bere kolore propioa eta guzti asmatu eta patentatu zuen, International Klein Blue, IKB, izenez).
60ko hamarkada iskanbilatsuak, Aljeriako Gerrak eta beste hainbat gertaera politikok, eragina izan zuten Parisen eta baita bertan jarduten zuten artistengan ere. Paris bera borroka politikoen gune bihurtu zen 68ko maiatz ezagunean eta Auzo Latinoko kaleak barrikadez eta gas negar-eragilez bete ziren. Villeglé, Tinguely eta beste batzuek Nouveaux Réalistes taldea sortu zuten, Duchampen readymade kontzeptua birrasmatuz eta artea eguneroko objektuetan oinarrituz.
Errealista berri hauen parean, eta hauen lana nabarmen gaitzetsiz, Figurazio Narratiboa talde ezkertiarra sortu zen. Aillaud, Arroyo, Recalcati eta beste batzuek mugimendu modernoaren amaiera eta pintura politiko berri baten premia islatu zuten euren lanetan.
70 urtez Paris izan zen artearen hiriburua, baina 68ko maiatzak nagusitasun horren gainbeherari eman zion hasiera
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.
Europako Funts Sozialen ataletik Elikagaien Bankuetara bideratzen zuten urtero dirua eurek bidera zezaten janaria behar gehien duten herritarren artean. Aldaketa iritsi da kudeaketara orain: adin txikikoak dituzten familiei diru-txartelak emanen dizkiete produktuak erosteko. 130... [+]