B. Hamudy: «SEGURTASUN BATZORDEAK LEGEZKOAREN KONTRA EGITEN BADU ARMAK HARTUKO DITUGU"


2021eko uztailaren 12an
Saharako erreferenduma 1998ko abenduaren 8an egin behar zen. 84.000 pertsona zeuden botoa emateko prest, horiek ziren behintzat Nazio Batuetako Segurtasun Batzordeak erroldan sartu zituenak. Marokok, azken aukerak agortuz, 65.000 izen berri gehitu zituen errolda horretara eta jokabide horrek erreferendum prozesua erabat gelditu zuen.

Bucharaya Hamudy jauna, zeintzuk ziren Nazio Batuetako Segurtasun Batzordea bildu aurretiko jarrerak?
James Bakerrek 1997an hasi zituen elkarrizketa saioek bake prozesu batean burutu ziren eta erabakia zalantzarik gabekoa izan zen, erreferenduma. Eta hau da abiapuntua, ez besterik. Ondorengo arazoak Marokok izan duen jarreraren emaitza besterik ez dira. Nazio Batuetan arazoa konpontzeko eztabaidan zeuden proposamen politikoak bi ziren: batetik, Frantzia, Estatu Batuak eta Britainia Handiak defendatzen zutena, erabakia sei hilabete atzeratzea eta Sahara Marokoren autonomia bihurtzea. Bestetik, Errusia eta Txinarena, hiru hilabeteko epean erreferendumaren alde lan egitea.

Errusia eta Txinaren jarrerak bildu ditu boto gehien, 10. Baikortasunez ikusten al duzue atzerapen hau?
Aljeriako basamortu honetan igaro ditugun 28 urtetan esperantza ez badugu galdu ez dugu orain etsiko. Erabakia jakin bezain pronto gure diplomazia lanean hasi da. Segurtasun Batzordea osatzen duten Estatu guztiekin bildu behar gara, guztiekin, eta horrek Frantzia, Estatu Batuak eta Britainia Handia ere esan nahi du.

Jakina zen Frantziaren iritzia Sahararen arazo honetan, baina espero al zenuten Estatu Batuetako gobernuak autonomiaren alde egitea?
James Bakerrek bere garaian lan ikaragarria egin zuen bi alderdiekin hitz egin eta mahai baten inguruan esertzeko, baina memento honetan ez da garbi jokatzen ari. Min asko egiten ari da. Estatu Batuetako gobernu barruan dituen lagunak erabiltzen ari da George W. Bushen jarrera aldatzeko eta badirudi azkenean lortu duela. Zergatik? James Bakerri ez zaio Maroko eta sahararren arteko arazoa gehiegi axola, negoziaketak Arabiar Estatu Monarkiko ustelei mesedeak ordaintzeko erabiltzen ari da eta hori egoera politiko honetan Marokoren alde egitea da. Ez dezagun ahaztu gainera, AEBetako presidenteak Mohamed VIren bisita jaso zuenean egin zituela adierazpen hauek. Gure esperantzak hiru hilabete hauetan jarri ditugu, epe nahikoa baita gure jarrera azaldu eta kontrako diren Estatuen iritzia aldatzen saiatzeko.

Nola ikusten duzue Europako Batasunaren jarrera?
Europako Batasunak jarrera politiko aktiboagoa izan beharko luke. Ez Estatu mailakoa, Frantzia eta Britainia Handia esan bezala erreferendumaren kontra baitaude, entitate mailakoa baizik. Europako Batasuneko hegoaldeko Estatuek oso harreman estua dute lurralde honetako estatuekin, egiten ari diren politika Mediterraneoko hegoaldeko herrialdeak Europako Batasunean bateratzen saiatzen ari dira eta noski, horrek derrigorrez bake eszenatokia eskatzen du. Hau horrela gertatzen ez bada, Afrikako iparraldearekin hurrengo urtetan egin daitekeen politika guztiz baldintzatuko da. Nazioarteko erabakiak bete egin behar dira eta horrek zuzen-zuzen erreferendumera garamatza. Mendebaldea da gaur egun demokraziaren banderaren jabe, behin eta berriz aipatzen dute demokrazia hitza eta ez dago ezer demokratikoagorik erreferenduma baino, marokoarrak edo independenteak izan nahi dugun esan ahal izatea baino.

Eta horrela gertatuko ez balitz? Segurtasun Batzordea autonomiaren aldeko aterako balitz?
Urteak daramatzagu armak hartu gabe. Bake prozesua hasi zenean armak gehiago ez genituela hartu nahi esan genuen eta horretan jarraitzen dugu. Sahararrok erabaki guztiak errespetatu ditugu, Fronte Polisariokook errolda osatzeko gure proposamenak egin genituen eta bete behar ziren bost baldintzak gainditzen zituenak botoa emateko eskubidea zuen. Marokok, ordea, jarrera erabat kontrakoa izan du. Errolda osatu zenean, Nazio Batuek 84.000 lagun zirela botoa eman zezaketenak esan zuenean eta erreferenduma sahararren independentziaren aldeko emaitza emango zela ikusi zutenean, gobernu alauitak 65.000 izen berri gehitu nahi izan zituen erroldara eta hori ez da legezkoa. Horrek guztiz eragotzi du erreferenduma egin ahal izatea eta horregatik gaude inora joan ezean une honetan.

Berriro diot, autonomiaren aldeko erabakia hartuko balitz?
Dudarik gabe gerrara joango ginateke. 28 urtetan hemen eutsi diogu eta ez dugu ezer galtzekorik. Askok eta askok lagundu gaituzte erbestean eta horretan ere Euskal Herriaren jarrera eskuzabala azpimarratu nahi nuke, baina guk nazioarteko laguntza ez dugu beharrarengatik bakarrik jaso, gure egoerari eusteko baizik, erresistentzia indartzeko baizik. Polisarioa laguntza kudeatzen saiatu da, kanpamenduetan zabaltzen, gazteak ikasi dezaten laguntzen, emakumeek integrazio bide bat ireki dezaten; eta hori guztia gure herriak bere eskubideak berreskuratzeko prozesuan behar-beharrezkoa da. 1975ean herriko jende xumea ginen, gaur ejertzitoa dugu, prestaturik gaude eta nazioarteko laguntza politikoa dugu. Berriro diotsut, Segurtasun Batzordeak legezkoaren kontra egiten badu armak hartzea beste erremediorik ez dugu izango.

Aljeriaren laguntza urte hauetan guztietan garrantzitsua izan da. Oraindik ere horrela al da?
Nazioarteko laguntza politikoaz ari nintzenean batez ere Aljeriaz ari nintzen. Guretzat oso garrantzitsua izan zen otsailaren 29an, saharar herriaren independentzia egunean, Aljeriar presidentea den Buteflika kanpamenduetara etortzea. Jokabide horrek irakurketa asko ditu baina garrantzitsuena zera da, edozein kasutan ere, edozein egoeratan ere, Aljeriaren laguntza arlo guztietan emango dela, eta guztia esaten dudanean laguntza militarraz ere ari naiz.

Errefuxiatu kanpamenduetara Aljeriako presidentearen bisitaz ari garela, Mohamed VIak ere bi bisitak egin ditu Saharako lurralde okupatuetara azken aldi honetan. Zer iritzi duzue?
Mohamed VIa propaganda eta errealitatea nahasten ari da. Gure ustez propaganda mugimenduak besterik ez dira, sinbolikoak. Saharari eskubide bereziak emango dizkiola esanez dabil, erakustaldi militar ikaragarriak egiten ari da eta hori guztia sahararron nahia zapuztu asmoz. Errealitatea ordea bestelakoa da. Maroko barruan arazo ugari dago, langabezia, emigrazioa, eta gerra bat bultzatzeak, gerra bat hasteak, ez dio batere onik egingo Mohamed VIari. Ate joka du oposizioa, erregearen kontrako geldialdiak, protestak gero eta garbiagoak eta ozenagoak dira eta kanpoan gerra bat piztuz ez ditu etxeko arazoak konponduko.

Gauzak oso bestelakoak izango lirateke Espainiak 1975ean deskolonizazio prozesua behar bezala egin izan balu...
Espainiak jokabide ustela izan zuen deskolonizazio prozesuan. 1975ean erreferenduma egin izan balu une honetan ez ginateke arazo honi buruz hitz egiten arituko. Baina bestetik zera esan behar dizut, une honetan Espainiaren jarrera oso garrantzitsua da prozesu honetan. Aznar presidentea duda izpirik gabe mintzatu da erreferendumaren alde eta horrek sahararrontzat pisu handia du, batez ere, Espainia une honetan Europako Batasuneko presidentzian dagoelako. Hausnarketa honekin berriro lehenagokora bueltatuko naiz: Espainia erreferendumaren aldeko izanik, presio gehiago egin beharko luke Europako Batasunak bere osotasunean jarrera ofizial bat izan dezan. Horrek Frantziaren eta Britainia Handiaren bakarkako jarrerak eragotziko lituzke


Azkenak
Osakidetzan euskaldunak identifikatuta: arta euskaraz bermatzeko bidean pauso bat?

Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]


“Udalak onartu duen HAPOaren ondorioz, Kabia egoera ezegonkorrean dago”

Kabia gune okupatuaren 19. urteurrena ospatzeko jarduerak egingo dituzte gaurtik domekara bitartean, apirilaren 24tik 26ra. Bi hamarkada betetzear dagoen gune autogestionatu honek hainbat gorabehera izan ditu bere ibilbidean, eta, Udala bultzatzen ari den Hiria Antolatzeko Plan... [+]


Anestesia, Delirium Tremens, Zea Mays, Talco, Zetak eta Naxker Hatortxu Rockeko iragarpen berrien artean

24 talde berri iragarri ditu Hatortxu Rock elkartasun jaialdiak. 63 talde iragarri dituzte dagoeneko eta guztira, 100 talde izango dira jaialdiko bost eszenatokietan.


Izaki Gardenak
Kantuak euria atertu zuenekoa

Izaki Gardenak
Noiz: apirilaren 20an.
Non: Iruñeko Gazteluko Plazan.

-----------------------------------------------

Ordu erdia baino ez da falta Iruñeko Gazteluko Plazan kontzertua hasteko; baina erdi hutsik da oraindik, euria ari baitu. Porlanezkoa nahiz ez den,... [+]


Trumpek gelditzeko eskatu dio Putini, eta Errusiak dio bake akordiorako ia prest dagoela

Zelenskiri Ukrainako gerra amaitu behar duen bake akordioa "arriskuan" jartzea leporatu ostean, Putini egin dio errieta Trumpek bere sare sozial Truth Socialen. Sergei Lavrov Atzerri Ministroak adierazi du bake akordioa adosteko prest dagoela Errusia. Kievek jakinarazi... [+]


Eguneko zentro publiko baten beharra aldarrikatu dute Uribe Kostako herritarrek

Bizkaian eguneko zentro publikorik ez duen eskualde bakarra da. Elkarretaratzea eginen dute apirilaren 27an, 12:00etan, Sopelako (Bizkaia) Udaletxeko plazan.


2025-04-25 | Enbata
Herriek (ere) asko egin dezakete euskararen alde

2026ko hauteskundeei begira, zutabe bat ireki du Enbata-k. Plantan emanak izanen diren zerrenda abertzaleen hautagaiei ideia kutxa bat eskaini nahi die, beren programak Herriko Etxeen eskumeneko sail ezberdinetan eraikitzeko. Hilabete honetan, Herriko Etxeek euskararen alde egin... [+]


2025-04-25 | Aiaraldea
Baso Erresilentea proiektua martxan, mendietako jasangarritasunaren mesedetan

Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.


Frantziako lehen ministroaren alabak ere salatu du “bortizki jipoitu” zutela Betharramgo ikastetxean

Alain Esquerrek idatziriko Le silence de Bétharram (Betharramgo isiltasuna) liburuan eman du lekukotza Helene Perlantek, François Bayrouren alabak. 1980ko hamarkadan egon zen ikastetxe katolikoan ikasle eta berrogei urte luzeetan isilik atxiki ditu bertan jasandako... [+]


Analisia
Denok gaude katean

Urtarrilaren 29an, gaur egungo mundu berekoi honetan ohituta ez gauden zerbait gertatu zen Laudioko Guardian lantegiaren atarian. Zuzendaritzak hango labea itzaltzeko asmoa erakutsi zuen, eta horri aurre egiteko, langileek atea blokeatu zuten pankarten bidez. Baina ez zeuden... [+]


Espainiako Gobernuak atzera egin du Israelgo balen erosketan

Israelgo IMI Systems enpresarekin Espainiako Barne Ministerioak egindako bala erosketa bertan behera uztea agindu du Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko lehendakariak. PSOEren eta Sumar-en arteko gobernu koalizioan zegoen apurketa arriskua baretu du erabakiak.


‘Elgarrekin’ lelopean ospatuko dute aurtengo Herri Urrats maiatzaren 11n

Ipar Euskal Herriko ikastolen aldeko bestaren 42. edizioa iraganen da maiatzaren 11n Senperen.


Aurrekontu militarren handitzea salatzeko bizikleta martxa egingo dute Bilbon

Bilbotik abiatu eta Barakaldoko ITP Aero eta Getxoko Sener enpresen paretik pasako da bizikleta martxa, bi enpresa horiek "ekoizpen militarraz arduratzen direlako", antolatzaileen aburuz. Azken aldian ematen ari den armamentu gastuen hazkundea salatzeko protesta izango... [+]


Artzain Egun jendetsua, Ordizian

Aurten 1.500 ardi inguruk zeharkatu dute Kale Nagusia, bost artaldetan banatuta. Idiazabal Gaztaren denboraldi berriaren aurkezpen ofiziala egin da, udaletxean. Garena Jatetxeko Julen Bazek eta Peli Perez de Anuzitak moztu dute gazta.


MADDI OIHENART
“Kantuen ikastez hasi nintzen euskara ikasten”

1997an plazaratu zuen Maddi Oihenartek (Barkoxe, 1956) lehen diska, Lurralde zilarra, Mixel Arotze eta Mixel Etxekoparrekin batera. Txiki-txikia zenetik barrenean dituen paisaiak, isiltasunak eta soinuak partekatzen dizkigu kantuan ari denean. Kantatzean aurreko ahotsen... [+]


Eguneraketa berriak daude