Adimen kamutseko gizarte baten erruz


2021eko uztailaren 28an
Bada gizaterian alderik franko gauzak ulertzeko edo ikasteko gaitasunari dakionean, eta ez naiz bakarrik ari Greziako jakintsuen eta ni bezalakoen artean egon daitekeenaz. Dena dela, bada ere adimen kontuetan besteok izaten ditugun arazoak baino gehiago duenik, eta pertsona horiei, besteok, "adimen urriko" edota "atzeratuak" deitu ohi diegu. Bada, hain zuzen pertsona horiek gugandik jasan beharko zuten laguntza zekarren kontura ZERUKO ARGIAk bere azkenengo orrialdean. Nonbait 1972 hartan "Atzeratuen eguna illaren 23an" zen. Eta Lapatx izenpetzen zuenak "Lantoki beharra azientzat" zegoela gogorarazi nahi zien hura irakurriko zuten guztiei.


GIPUZKOA AITZINDARI

Oker ez banago, Gipuzkoa aitzindari izan zen besteok baino ulermen eragozpen gehiago dutenen eskubideak defendatzeko orduan, eta ez bakarrik Euskal Herrian. Pertsona hauek ganbaratan ezkutaturik edukitzen ziren garaiei bizkarra eman, eta martxan jarri ziren zenbaitzuk, arazoa kalera atera eta gizarteratzeko. Horregatik esan ahal izan zuen Lapatxek: "Or dago, atzeratuentzat, Patronato San Miguel. Baiña au ez da beti or geldi ditezen. Gizarterako eta lanerako gertu ditezen eskola besterik ez da".
Nolanahi ere, zera azpimarratu nahi zuen artikuluaren egileak, daukaten adinerako izan ohi den ulermen gaitasuna baino gutxiago duten pertsonek "gizartean eta lantokian txertatu eta itsatsi" behar dutela, eta hori egitea ez zela batere erraza. Arrazoiak? Askotxo...
"Egin ditugu ahalegin batzuk, baiña ez dute eman uste zen ondoriorik. Ez, atzeratuen erruz edo moztasunez, gizartearen erruz baizik. Gizartea ez dago oiek hartzeko gertu, gizartea bera dago atzeratua, gizartea bera da ezjakiña".
Halako salaketa larria garbi azaldu beharra zegoen, noski. Eta Lapatx horretarako prest zegoen: "Sartu ditugu lantegi batzuetan, baiña langilleek ez dituzte ondo artu. Langille guziak aztoratu izan dira onelako bat ondoan ikusi dutenean. Ez dute giro jator bati eusten jakin. Ez dute nagusi gehienak ere bihotzik agertu. Ateak itxi dizkiete onelakoei".
Hori guztia egia baino ez zen, eta ez zeukaten zertan ezkutatu nahian ibili beharrik. Dena den, zorionez, bazen bestelakorik ere: "Onartu dituzte batek edo bestek. Baita langilleak gertatu ere onelako lagun bat jator artzeko" eta… ondorioz, "ederki erantzuten ari dira atzeratu auek giro ona, bihotz zabala eta esku egokia aurkitu dituzten tokietan".
Horrez gain, "ondo erantzuten dute lantegian sartu aurreko prestaeran. Toki askotan lan egin dezakete Gipuzkoako lantegietan, esku-lan askoko lantegiak bait dira. Eta atzeratu oiek gauza dira eta gai, leku askotarako. Oso ondorio onak ematen ari dira kanpo errietan, ongi eratutako lantegietan. Lanaren bidez osatu behar du atzeratuak. Ortarako bere askatasuna eta nortasuna aitortu behar zaizkio. Bere dohaiak, joerak eta gogoa ezagutu behar dira. Eta bakoitzari ondoen datorkion lekuan lanean jarri".


LANTEGI BERRIAK BEHAR

Lantegi berrien premia zegoen, ordea. "Lantokietara joan behar lukete Patronatotik hogei-ta bat urtetik gorakoak. Bestela lan-aurreko presteran dauden gazteagoentzat galera dator. Kaltegarri litzake alde guztietatik ere etxera bidaltzea. Etena geldituko litzake beren eziera. Orregatik bidezko eta beharrezko iruditzen zaigu jarraipen bat. Eta jarraipen ori lantokia da.
Elkarte bat sortu zan ortarako ikastaroaren asieran. Onen lanei esker, Bergarako dominikoen tailerretan zortzi sartuak dira, eta beste orrenbeste sartuko dirala uste dugu laister. Eskoriaza eta Eibar aldetik, Fagor, Copreci eta Santalaitz lantegietarako lanak egiten dituzte. Pozik eta txukun egiten dituzte lantegi auek agindutako lanak. Zaillagoa da Donostia aldeko arazoa konpontzea. Baiña artua dugu Zorroagan emengoentzat etxea. Ikastaroaren bukaerarako amaitua egonen da".
Lanpostu horiek "Atzeratuen aldeko Gipuzkoako elkarteak" eratu omen zituen. Baina gehiago behar zen, eta Lapatxek gizarte osoa lotu nahi zuen zereginera:
"Ez da aski gurasoek, Aurrezki Kutxak eta erakundeak bakarrik erantzutea. Gizarte osoak, Erri osoak eskuartu behar luke, bakoitzak orrenbesteko batez lagunduz. Onela, bakoitzak zerikusia eta erantzunkizuna izango luke arazo ontaz. Ez litzake batzun zeregiña bakarrik izango. Danak izango lukete gutxienik itza batzar nagusietan. Lan-itun eta tratuak ere antolatu beharko lirake. Lantegitik lantegira egingo litzake tratua. Bigarrenak ez ondo artzera, berriro lehenengora itzuliko litzake. Eskupeko eske ibiltzea baiño jatorragoa iruditzen zaigu era ontara gauzak moldatzea. Egia bai da esaerak diona: ‘une bateko gosea bakarrik kentzen diozu arrai bat emanda, bizitza guztiko jana eskeintzen arrantzan erakusten badiozu’. Lan egiteko eskubidea du atzeratuak beste guztiak bezalaxe. Ez da guk errukiz ematen diogun zerbait. Lanaren bidez ez bada, ez da osatzen iñor. Beharrezkoa du atzeratuak ere lana osatzeko. Danok eldu behar diogu orpo-orpotik arazo oni. Ez diogu uzkur egin behar. Guztion erantzunkizuna da"

Kontuz, irakurle
Oharra, 1972-IV-23

Bai irakurle. Kontuz! Erriko festak direla-ta, behin eta berriro ere zuen laguntzari eta publizidadeari eskerrak, ale bereziak argitaratuko ditugu. Baiñan, arren, kontuz! ZERUKO ARGIAz baliaturik, beste aldizkariren baterako anuntzioak biltzen dabillenik ere bada-ta

Kondaira triste bat
Chileko Santiago uri nagusian UNCTAD edo CNUCED erakundea ari da egiten bere irugarren biltzar nagusia. ONUren babesean eraturik dagoen erakundea da. Bere elburua, munduko komerzioaren arremanak eta azkunde arazoak zuzentzea da. Batez ere Irugarren Munduko erri behartsuei erabaki jator bat eman nahi lieke. Erakunde hau 1961 urtean sortu zen, ONUko batzarrean egin zen botazio baten ondoren. "Che" Gebarak aldian egin zuen itzaldia gogoangarria da, ONUko ormak ez ziren ohituak horrelako hitzak entzuten. Dena dela, botazio hura zela sortu zen erakundea, eta egin ahal izan zuen Genoban bere lehen biltzarra, 1964 urtean. Erakunde honen barnean, gauzak zehatzago adieraztearren, estadu behartsuek bakarrik ez, baita estadu aberatsek ere parte artzen dute. Baina estadu behartsuek botoz indartsuagoak dira, arauetan honela erabakirik dagoelako. Genoban egin zen lehen biltzarrean ez zen gauza asko erabaki. Egia esan, biltzar kaskarra izan zen. Estadu aberatsen artean bi joera nabarmen agertu ziren: bat, Ipar Amerikarena, eta bestea Frantzia eta Belgikarena. (...) Eskari bat, estadu aberatsei eskari bat egiñaz bukatu zen biltzarra: estadu aberatsek beren produkzioaren %1 eman zezatela, estadu behartsuentzat, alegia. Funtsean, gauza bat bakarrik egin zen, estadu behartsuak elkartu eta "77" estadu behartsuen elkartea sortu, UNCTAD erakundearen barnean bertan indar gehiago izan zezaten. Aseran 77 estadu baldin baziren, une honetan 90etik gora dira, nahiz eta lehengo izenaz jarraitu (...) (1972-IV-23)

Deustoko unibertsitatea
Oharra, 1972-IV-23
Jaun Euskaltzain batzuei Euskal Kultur Mintegiaren izenez inkesta bat egin omen zaielarik eta horri buruz horieriko zenbaitek argitasunak eskaturik, Euskal Kultur Mintegiko batzorde zuzendariak argi eta garbi jakinarazten du ez duela bat ere zer ikusirik haiekin eta, beraz, ez direla erakunde honek antolatutako zerbait bezala hartu behar


Azkenak
Lanbide Heziketako praktikak arazo-iturri izaten ari dira

Sistema duala abian da ikasturte honetan Hego Euskal Herriko Lanbide Heziketan, eta eredugarri saldu duten arren, arazotsua izaten ari da hainbat zentrotan: ikasle guztiek derrigorrezko praktikak egin ditzaten enpresak bilatzen “gorriak pasatzen ari dira” irakasleak,... [+]


Justizia feminista garatzeko beharra aldarrikatu du Emakumeen Mundu Martxak

Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak indarkeria matxistari buruzko jardunaldiak egin ditu asteburuan Atarrabian. Sistema judiziala jarri dute ezbaian, justizia eta autodefentsa feministaren balioak aztertu dituzte.


2025-01-28 | UEU
Itsaso Bakedano Moreno
“Denok gara sexu-hezkuntzako erreferenteak”

"Sexu-hezkuntzaikasgeletatik haratago" ikastaroa emango du UEUrekin online Itsaso Bakedano Moreno (Baldorba, 1992) sexologoak. INCISEXeko Sexu-hezkuntza eta -aholkularitza masterra du, Biko Arloak-eko Training sexologia klinikoko formakuntza du eta Lanbide Heziketako... [+]


Bilboko Axel Hotelaren irregulartasunak salatu eta itxiera eskatu du EHGAMek

EHGAMek Axel hotelaren irregulartasunei jarritako helegitearen inguruko isiltasun administratiboaren ondoren, hotelaren itxiera eskatzen du eta hainbat eragileekin batera prentsaurrekoa eman dute.


Bretoierak hiztunen erdia galdu du sei urtean, azken ikerketaren arabera

Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.


2025-01-27 | Julene Flamarique
Autoeskolaz kanpo gidatzen ikasten aukera planteatzen ari da Espainiako Gobernua, autoeskolak aurka daudela

Eredu berriak ikasleek milaka euro aurreztea ekar lezake. Autoeskoletako irakasleek plana kritikatu eta errepideetan sor daitekeen arriskua mahaigaineratu dute. Neurri berriak “milaka irakasleren enplegua arriskuan jartzen duela” ohartarazi dute.


2025-01-27 | Leire Ibar
Langile klasearen batasuna eskatu du GKS-ek faxismoaren eta gerraren aurka

Milaka gazte bildu dura Gazte Koordinadora Solizalistak (GKS) urtarrilaren 25ean Bilbon eta Iruñean antolatu dituen mobilizazioetan, "Euskal Herrian agenda belizista eta faxismoa normalizatu ez daitezen". Jendetza bildu da bi hiriburuetan gerra inperialistaren... [+]


Zarauzko EAJko zinegotzi ohi baten txaleta eraitsi egin behar dela ebatzi dute, legez kanpo eraiki zelako

Epaitegietan hamar urte bete ditu auziak, eta azkenean EAEko Auzitegi Nagusiak ebatzi du beste epaitegi txikiagoek ikusten ez zutena: ez zela baserri zaharra "eraberritu", baizik eta askoz ere eraikin handiagoa altxatu zela eta behar zuen lekutik urrunago. Legez kanpo... [+]


Bengoetxeak errektore kargua hartu du eta EHUren finantzazioak segitzen du izaten eztabaidagai

Aparteko iragarpenik egin gabe, "askatasun akademikoaren eta izpiritu kritikoaren" aldeko aldarria egin du Joxerra Bengoetxeak EHUko errektore karguaren zina egin duenean, Ajuria Enean: "Ebidentzia zientifikoak ukatzen dituztenen aurkako euste-horma izango da... [+]


2025-01-27 | Leire Ibar
Dozenaka milaka palestinar Gaza iparralde suntsitura itzultzen ari dira

Su-etenaren akordioarekin barnean, Israelgo armadak Netzarim korridorea ireki du. Ia urtebeteko erbestealdiaren ondoren, milaka palestinar euren etxeetara abiatu dira bidaia emozional sakonean. Trumpek gazatarrak Egiptora eta Jordaniara desplazatzea proposatu du, eremua erabat... [+]


2025-01-27 | ARGIA
Migrazio politikak salatu eta auzipetuak kargugabetzea eskatu dute epaiketaren atarian

2.000 lagun inguru bildu dira urtarrilaren 26an, Irunetik Hendaiarako martxan, Europaren migrazio politika “hiltzaileak” salatzeko. Korrika igaro zenean hainbat migratzaileri muga igarotzen laguntzeagatik auzipetutako ekintzaileei babesa eman diete. Ekintzaileak... [+]


2025-01-27 | Ahotsa.info
EH Baterak Aberri Egunean erabakitzeko eskubidea modu bateratuan aldarrikatzera deitu du

Euskal Herria Baterak apirilaren 11an Donostiako Kursaalen egingo den ekitaldiaren berri eman du. Ekitaldia Aberri Eguna ospatu baino egun batzuk lehenago eginen da. Agerraldian Mireia Epelde, Xabier Euzkitze eta Carlos Etchepare bozeramaileek hartu dute parte, eta Manex Fuchs... [+]


2025-01-27 | Aritz Arrieta
Euskaldun harrera herria?

Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]


Ez ditzala diruaren hotsak bonben burrunbak isildu

Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]


Eguneraketa berriak daude