Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko uztailaren 21an
Gazterian ere, zerutik lurrerainoko aldeak
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Itxura guztien arabera, oraingo heldu askok duen uste bera zeukan 1972an adinean sartutako jende ugarik, alegia, orduko gazteak ontasunera baino gaiztotasunera eroriagoak zirela pentsatzen zuten. Baina orduan eta orain, gaztaroan zein heldutasean, denetarako joera duenik izaki, horren froga nabarmena zeukan Iñaki Eizmendi "Basarrik" kontatzeko Z. ARGIAko irakurleei.
FAMILIAREN ALDAKETA
Aldizkaria, bere aldetik, ahaidetasun hurbilak lotzen dituen lagunen multzoak jasaten ari zen gorabeheraz kezkati genuen aste hartan. Horren inguruan agertzen zen editorialak zioenez, "itsuak ere badakus mundua aldatzen ari dela. Eta alferrik itxiko ditugu begiak gertatzen dena ukatzearren. Munduan, beste gauza askoren artean, familia ari da aldatzen. Agian ez genduke aldatzerik nahi. Baiña guk nahi ez arren ere aldatuz joango da. Dagoeneko ere, garbi dago, zenbait gauzatan asko aldatu dela. Ez dira berdiñak, lehengo eta oraingo senar-emazteen, guraso eta seme-alaben arteko arremanak. Gurasoak, lehengoa ezagutu zutenak, arritu egiten dira gaurko gazteen jokabideez. Seme-alabak, berriz, oraingoak direnak, gurasoen iritziez. Eta ortik orrenbeste iskanbilla eta konpondu ezin gure etxeetan. Baiña auzi au konpontzeko, ezer oberik ez, elkarrekin itzegitea baiño. Zer pentsatzen dute batzuek eta besteek, adibidez, maitasunaz, ezkontza-biziaz, ezkontza-nahasteaz, eta austeaz, aur-galtzeaz, aur-neurtzeaz, gazteen ezieraz, gaurko gizarteaz eta bizimoduaz?".
Batek daki zer pentsatuko zuen hartaz guztiaz zahar eta gazte bakoitzak. Z. ARGIA ere ez zen erantzuna ematera ausartzen. Galdera plazaratu eta aurrera egitea egokiagoa iruditu zitzaion.
"Badirudi gaurko gazteek ez dietela eskerrik ematen beren guraso eta gizarteak eskeintzen dizkien bideei. Diru-zalekeriaz, itxurakeriaz, norgehiagokeriaz eta gogorkeriaz betetako gizartea dakuste. Onek gogaiturik, mundu berria nahi lukete. Mundu berria egin nahi lukete batzutan bide egokiak aukeratuz eta bestetan ez ain egokiak. Asmatuko al dute? Iraungo ote dute burrukan ala aspertuko ote dira?".
Batek daki zer pentsatuko zuen hartaz guztiaz zahar eta gazte bakoitzak. Z. ARGIA ere ez zen erantzuna ematera ausartzen. Galdera plazaratu eta aurrera egitea egokiagoa iruditu zitzaion.
"Badirudi gaurko gazteek ez dietela eskerrik ematen beren guraso eta gizarteak eskeintzen dizkien bideei. Diru-zalekeriaz, itxurakeriaz, norgehiagokeriaz eta gogorkeriaz betetako gizartea dakuste. Onek gogaiturik, mundu berria nahi lukete. Mundu berria egin nahi lukete batzutan bide egokiak aukeratuz eta bestetan ez ain egokiak. Asmatuko al dute? Iraungo ote dute burrukan ala aspertuko ote dira?".
NERE BORDATXOTIK
"Erantzuna, maite, haizean dabil" zioen euskaraturiko Bob Dylanen kanta batek… Dena den, gazte denak egongo al ziren gogaiturik munduaren justizia ezaz eta egoera hura aldatzeko borrokari ekiteko prest? Ezezkoan nago, konformagaitzen taldea maiz txikia izan baita, eta edozein egoeratara egokitzen direnena handia… Nolanahi ere, beste mota bateko okerra zuzendu nahi zuen "Nire bordatxotik" sailan Basarrik. "Igazko urtean, "Zeruko Argia"-tik eta beste toki batzutatik, bidegabekeri batzuren aurka mintzatu giñan. Ala egin bearra dago, artarako motiboak gaiñezka daudenean. Urbia-ko gaiñean eta ingurumaritan ardi zintzarriak lapurtu zituzten kupira gabe. Artzaiak, arrazoi aundiz, oso minduak zeuden. Aita Lasa izan zan lenengo, gertatzen zanaren berri eman zuena 'Arantzazu' aldizkariaren orrialdeetatik. Guk lagundu genion ondoren, periodikuz eta irratiz (radioz)".
Honaino Urbian batzuek egindako bidegabekeria salatzeko eginiko ahaleginaren arrazoiak. Zer gertatu ote zen gero?
"Aurreko batean Aita Lasa-ren kartatxo atsegin bat jaso genduen. Urbia mendiko kapillau prestuak berri onak eskeintzen zizkigun. Geuretzat bakarrik gorde genezazkeen berriak dira, baiña naiago degu askozaz zuek ere jakiñean egotea. Gazte danak neurtzeko eztegu neurri bat erabilli bear, Aita Lasa-k dion bezela. Gaztetan ere (nola ez), ba-daude alde ederrekoak. Mendizale talde bat ba-da Donosti-n 'Club Xabier' izenekoa. Talde ortako iru gazte joan omen zitzaizkion Arantzazu-ra Aita Lasa-ri. Lendakaria, sekretarioa ta diru-zaia. Asarre bizia agertu zuten Urbia-n gertatutakoagatik. Baita okerra erremeritzen saiatuko zirala agindu ere, al zuten aldetik".
Honaino Urbian batzuek egindako bidegabekeria salatzeko eginiko ahaleginaren arrazoiak. Zer gertatu ote zen gero?
"Aurreko batean Aita Lasa-ren kartatxo atsegin bat jaso genduen. Urbia mendiko kapillau prestuak berri onak eskeintzen zizkigun. Geuretzat bakarrik gorde genezazkeen berriak dira, baiña naiago degu askozaz zuek ere jakiñean egotea. Gazte danak neurtzeko eztegu neurri bat erabilli bear, Aita Lasa-k dion bezela. Gaztetan ere (nola ez), ba-daude alde ederrekoak. Mendizale talde bat ba-da Donosti-n 'Club Xabier' izenekoa. Talde ortako iru gazte joan omen zitzaizkion Arantzazu-ra Aita Lasa-ri. Lendakaria, sekretarioa ta diru-zaia. Asarre bizia agertu zuten Urbia-n gertatutakoagatik. Baita okerra erremeritzen saiatuko zirala agindu ere, al zuten aldetik".
OPERACIÓN CENCERRO
Ez zebiltzan zurikeriatan, Basarrik zioenez: "Itzen ondoren egintzak, obrak, izan dira. 'Operación Cencerro' izenekoa aurrera eramanaz, lau milla ta lareun pezta bildu, ta Aita Lasa-ren eskutan jarri dituzte gazte txalogarri auek. Diru aldetik begiratuta, ezin esango degu beste munduko gauza danik, baiña jokabidea da goraltzekoa. Urbia gaiñeko ta beste tokitako artzaiak ez bezate pentsa gazte danak berdiñak diranik. Batzuren ergelkeriak min ematen dute beste batzuren biotzetan. Batzuk zintzarriak lapurtzen, artzaien kaltetan; besteak diru biltzen, berriro zintzarriz osa ditezen eta poztasunak indar artu dezaien.
Zerutik lurreraiñoko aldea dago batzuetatik bestetara, danak gazteak izanarren. Aita Lasa-k ezin ezkutatu bere atsegiña, eta ezta guk ere.
Donosti-ko 'Club Xabier' ezta izango bakarra. Talde artako mendizaleak bezelaxe, beste talde askotakoak naigabetuko ziran Urbia-n gertatutakoaz. Gazte asko ta asko dira oraindik, zorionez, burua bere tokian daukatenak eta zentzua erabat galdu eztutenak. Aurrera ere izan ditezela, Euskalerriaren onerako. Beste gaiñontzean, 'gureak egin du’»
Zerutik lurreraiñoko aldea dago batzuetatik bestetara, danak gazteak izanarren. Aita Lasa-k ezin ezkutatu bere atsegiña, eta ezta guk ere.
Donosti-ko 'Club Xabier' ezta izango bakarra. Talde artako mendizaleak bezelaxe, beste talde askotakoak naigabetuko ziran Urbia-n gertatutakoaz. Gazte asko ta asko dira oraindik, zorionez, burua bere tokian daukatenak eta zentzua erabat galdu eztutenak. Aurrera ere izan ditezela, Euskalerriaren onerako. Beste gaiñontzean, 'gureak egin du’»
Zenbat gara 72
Gizona ezik, ez omen da harri kozkor berberaz topo egiten duen abererik. Halakoren bat gertatu zaigu guri ba. Oraindik gogoan dugu Xabier Kintanaren "Linguistika orain arte" zeritzan liburuxkak sorrerari zigun atzerakada eskutan artu genduenean. Hala ere, zer gogotsu irakurri genduela hasiez gero… Halaber esan dezakegu Larresororen "Hizkuntza eta Pentsakera" liburuaz. "Petardo" samarra izango zelakoan ekin genion beldurrez. Baina, besterik gero… Nonbait euskaldun guztiak gara apur bat hizkuntzalari eta era honetako liburuek, dirudien baino harrera onagoa aurki dezakete gure irakurlego urriarengan. Ez duzu, noski, saiakera hau, hiru xemeikotako nobelatxo bat bezain erraz irakurtzekoa, baina hala ere, aitzitik, baditu zenbait orritan eta kasutan nobela gutik duen atrazio nabarmena (...) (1972-III-19)
Lehen aroen agerketa
Erromatarren aztarrenak badire Euskal-Errian. Hoietan batzuek: Iruña (Naparroako iri-buruan), Oiartzunen, Irun-en… Irun-en agertu berria den aztarren-toki batean Kristo aurreko lehenen gizaldiko agiriak azaldu dira, oso garrantzizkoak gainera. Idatziz ezagutzen ditugun zenbait liburuetan "Oiasso" erriaz berriak baditugu. Liburu hoien egilleak Estrabon, Plinio, eta Ptolomeo dira. Ez dakigu gaurkoz "Oiasso" erri hori non den. Erromatarren garaiako azterketa egitekoz liburuen azterketan ere sar beharko genduke (...) (1972-III-19)
Irakurleak mintzo
Sei haurren ama nauzue. Hamairu urtekoa zaharrena, laukoa, berriz, txikiena. Beroien seksu ezierak aztoratzen nau beste gauza askoren artean. Ez nuke nahi gauza hoien berri jakiterik, nik bezala, etxeko morroi mutil-zaharrak erakutsita. Ez nago gure erretorearen iritziaz bat ere ados. Oraindik orain sekulakoak entzun nizkion "Seksu-ezibidea" liburuaz. Ez omen dago honelako liburuak euskeraz ateratzeko eskubiderik. Are gutxiago eliz-irratietan hoien zabalkundea egiteko. (...) Nik uste garaian garaiko eziera eman behar diegula haurrei gauza hoietaz. Ez dut uste ezjakiñean eduki behar ditugunik. (...) Baiña zearo harriturik utzi nau honako berri honek. Hala esan omen du gure ballarako ikastolako batzar batean norbaitek: "Seksu jotzen erakutsi behar zaie haurrei behin hamabi urtez gero". Ez dut uste egia izan ditekeanik. Ez dut siñesten. Ez dut siñestu nahi. Dena den, badago gaztetxoak bide hoietatik bortxatu nahia zenbaiten aldetik. "Maitasun askea" behar omen da, "taldeko maitasuna". Honelako maitasunak maitasunetik zer duen eta askatasunetik zer gelditzen zaion galdetu beharko litzake. (...) Bai pozik ikusiko nituzkeela honelako gaiak Zeruko Argian. Ez dut euskeraz ia ezer aurkitzen. Gure eziera, berriz, estua, itxia, iñoxentea izan zen. Eta behar beharrezko zait gure haurrei eziera on bat ematea. Iñoxentekeriarik gabe, baiña zor zaien lasaitasunez, begirunez eta jatortasunez. (1972-III-19)
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
dantzan.eus
|
Oier Araolaza
#4
#6
Urko Apaolaza Avila
Azkenak
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute
Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.
2024-07-19
Xabier Letona Biteri
Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria
Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Margolan figuratibo zaharrena
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Leonard Peltierren ihes ukatua
Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak
Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]
Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute
Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]
2024-07-19
Mikel González De Reparaz
Patinete elektriko bat erostean, su-detektagailu bat oparitu beharko litzateke
2024-07-19
Julen Ugartemendia Carcedo
Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute
401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko
NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan
Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.
Eguneraketa berriak daude