Gazterian ere, zerutik lurrerainoko aldeak


2021eko uztailaren 28an
Itxura guztien arabera, oraingo heldu askok duen uste bera zeukan 1972an adinean sartutako jende ugarik, alegia, orduko gazteak ontasunera baino gaiztotasunera eroriagoak zirela pentsatzen zuten. Baina orduan eta orain, gaztaroan zein heldutasean, denetarako joera duenik izaki, horren froga nabarmena zeukan Iñaki Eizmendi "Basarrik" kontatzeko Z. ARGIAko irakurleei.


FAMILIAREN ALDAKETA

Aldizkaria, bere aldetik, ahaidetasun hurbilak lotzen dituen lagunen multzoak jasaten ari zen gorabeheraz kezkati genuen aste hartan. Horren inguruan agertzen zen editorialak zioenez, "itsuak ere badakus mundua aldatzen ari dela. Eta alferrik itxiko ditugu begiak gertatzen dena ukatzearren. Munduan, beste gauza askoren artean, familia ari da aldatzen. Agian ez genduke aldatzerik nahi. Baiña guk nahi ez arren ere aldatuz joango da. Dagoeneko ere, garbi dago, zenbait gauzatan asko aldatu dela. Ez dira berdiñak, lehengo eta oraingo senar-emazteen, guraso eta seme-alaben arteko arremanak. Gurasoak, lehengoa ezagutu zutenak, arritu egiten dira gaurko gazteen jokabideez. Seme-alabak, berriz, oraingoak direnak, gurasoen iritziez. Eta ortik orrenbeste iskanbilla eta konpondu ezin gure etxeetan. Baiña auzi au konpontzeko, ezer oberik ez, elkarrekin itzegitea baiño. Zer pentsatzen dute batzuek eta besteek, adibidez, maitasunaz, ezkontza-biziaz, ezkontza-nahasteaz, eta austeaz, aur-galtzeaz, aur-neurtzeaz, gazteen ezieraz, gaurko gizarteaz eta bizimoduaz?".
Batek daki zer pentsatuko zuen hartaz guztiaz zahar eta gazte bakoitzak. Z. ARGIA ere ez zen erantzuna ematera ausartzen. Galdera plazaratu eta aurrera egitea egokiagoa iruditu zitzaion.
"Badirudi gaurko gazteek ez dietela eskerrik ematen beren guraso eta gizarteak eskeintzen dizkien bideei. Diru-zalekeriaz, itxurakeriaz, norgehiagokeriaz eta gogorkeriaz betetako gizartea dakuste. Onek gogaiturik, mundu berria nahi lukete. Mundu berria egin nahi lukete batzutan bide egokiak aukeratuz eta bestetan ez ain egokiak. Asmatuko al dute? Iraungo ote dute burrukan ala aspertuko ote dira?".


NERE BORDATXOTIK

"Erantzuna, maite, haizean dabil" zioen euskaraturiko Bob Dylanen kanta batek… Dena den, gazte denak egongo al ziren gogaiturik munduaren justizia ezaz eta egoera hura aldatzeko borrokari ekiteko prest? Ezezkoan nago, konformagaitzen taldea maiz txikia izan baita, eta edozein egoeratara egokitzen direnena handia… Nolanahi ere, beste mota bateko okerra zuzendu nahi zuen "Nire bordatxotik" sailan Basarrik. "Igazko urtean, "Zeruko Argia"-tik eta beste toki batzutatik, bidegabekeri batzuren aurka mintzatu giñan. Ala egin bearra dago, artarako motiboak gaiñezka daudenean. Urbia-ko gaiñean eta ingurumaritan ardi zintzarriak lapurtu zituzten kupira gabe. Artzaiak, arrazoi aundiz, oso minduak zeuden. Aita Lasa izan zan lenengo, gertatzen zanaren berri eman zuena 'Arantzazu' aldizkariaren orrialdeetatik. Guk lagundu genion ondoren, periodikuz eta irratiz (radioz)".
Honaino Urbian batzuek egindako bidegabekeria salatzeko eginiko ahaleginaren arrazoiak. Zer gertatu ote zen gero?
"Aurreko batean Aita Lasa-ren kartatxo atsegin bat jaso genduen. Urbia mendiko kapillau prestuak berri onak eskeintzen zizkigun. Geuretzat bakarrik gorde genezazkeen berriak dira, baiña naiago degu askozaz zuek ere jakiñean egotea. Gazte danak neurtzeko eztegu neurri bat erabilli bear, Aita Lasa-k dion bezela. Gaztetan ere (nola ez), ba-daude alde ederrekoak. Mendizale talde bat ba-da Donosti-n 'Club Xabier' izenekoa. Talde ortako iru gazte joan omen zitzaizkion Arantzazu-ra Aita Lasa-ri. Lendakaria, sekretarioa ta diru-zaia. Asarre bizia agertu zuten Urbia-n gertatutakoagatik. Baita okerra erremeritzen saiatuko zirala agindu ere, al zuten aldetik".


OPERACIÓN CENCERRO

Ez zebiltzan zurikeriatan, Basarrik zioenez: "Itzen ondoren egintzak, obrak, izan dira. 'Operación Cencerro' izenekoa aurrera eramanaz, lau milla ta lareun pezta bildu, ta Aita Lasa-ren eskutan jarri dituzte gazte txalogarri auek. Diru aldetik begiratuta, ezin esango degu beste munduko gauza danik, baiña jokabidea da goraltzekoa. Urbia gaiñeko ta beste tokitako artzaiak ez bezate pentsa gazte danak berdiñak diranik. Batzuren ergelkeriak min ematen dute beste batzuren biotzetan. Batzuk zintzarriak lapurtzen, artzaien kaltetan; besteak diru biltzen, berriro zintzarriz osa ditezen eta poztasunak indar artu dezaien.
Zerutik lurreraiñoko aldea dago batzuetatik bestetara, danak gazteak izanarren. Aita Lasa-k ezin ezkutatu bere atsegiña, eta ezta guk ere.
Donosti-ko 'Club Xabier' ezta izango bakarra. Talde artako mendizaleak bezelaxe, beste talde askotakoak naigabetuko ziran Urbia-n gertatutakoaz. Gazte asko ta asko dira oraindik, zorionez, burua bere tokian daukatenak eta zentzua erabat galdu eztutenak. Aurrera ere izan ditezela, Euskalerriaren onerako. Beste gaiñontzean, 'gureak egin du’»

Zenbat gara 72
Gizona ezik, ez omen da harri kozkor berberaz topo egiten duen abererik. Halakoren bat gertatu zaigu guri ba. Oraindik gogoan dugu Xabier Kintanaren "Linguistika orain arte" zeritzan liburuxkak sorrerari zigun atzerakada eskutan artu genduenean. Hala ere, zer gogotsu irakurri genduela hasiez gero… Halaber esan dezakegu Larresororen "Hizkuntza eta Pentsakera" liburuaz. "Petardo" samarra izango zelakoan ekin genion beldurrez. Baina, besterik gero… Nonbait euskaldun guztiak gara apur bat hizkuntzalari eta era honetako liburuek, dirudien baino harrera onagoa aurki dezakete gure irakurlego urriarengan. Ez duzu, noski, saiakera hau, hiru xemeikotako nobelatxo bat bezain erraz irakurtzekoa, baina hala ere, aitzitik, baditu zenbait orritan eta kasutan nobela gutik duen atrazio nabarmena (...) (1972-III-19)

Lehen aroen agerketa
Erromatarren aztarrenak badire Euskal-Errian. Hoietan batzuek: Iruña (Naparroako iri-buruan), Oiartzunen, Irun-en… Irun-en agertu berria den aztarren-toki batean Kristo aurreko lehenen gizaldiko agiriak azaldu dira, oso garrantzizkoak gainera. Idatziz ezagutzen ditugun zenbait liburuetan "Oiasso" erriaz berriak baditugu. Liburu hoien egilleak Estrabon, Plinio, eta Ptolomeo dira. Ez dakigu gaurkoz "Oiasso" erri hori non den. Erromatarren garaiako azterketa egitekoz liburuen azterketan ere sar beharko genduke (...) (1972-III-19)

Irakurleak mintzo
Sei haurren ama nauzue. Hamairu urtekoa zaharrena, laukoa, berriz, txikiena. Beroien seksu ezierak aztoratzen nau beste gauza askoren artean. Ez nuke nahi gauza hoien berri jakiterik, nik bezala, etxeko morroi mutil-zaharrak erakutsita. Ez nago gure erretorearen iritziaz bat ere ados. Oraindik orain sekulakoak entzun nizkion "Seksu-ezibidea" liburuaz. Ez omen dago honelako liburuak euskeraz ateratzeko eskubiderik. Are gutxiago eliz-irratietan hoien zabalkundea egiteko. (...) Nik uste garaian garaiko eziera eman behar diegula haurrei gauza hoietaz. Ez dut uste ezjakiñean eduki behar ditugunik. (...) Baiña zearo harriturik utzi nau honako berri honek. Hala esan omen du gure ballarako ikastolako batzar batean norbaitek: "Seksu jotzen erakutsi behar zaie haurrei behin hamabi urtez gero". Ez dut uste egia izan ditekeanik. Ez dut siñesten. Ez dut siñestu nahi. Dena den, badago gaztetxoak bide hoietatik bortxatu nahia zenbaiten aldetik. "Maitasun askea" behar omen da, "taldeko maitasuna". Honelako maitasunak maitasunetik zer duen eta askatasunetik zer gelditzen zaion galdetu beharko litzake. (...) Bai pozik ikusiko nituzkeela honelako gaiak Zeruko Argian. Ez dut euskeraz ia ezer aurkitzen. Gure eziera, berriz, estua, itxia, iñoxentea izan zen. Eta behar beharrezko zait gure haurrei eziera on bat ematea. Iñoxentekeriarik gabe, baiña zor zaien lasaitasunez, begirunez eta jatortasunez. (1972-III-19)


Azkenak
EITBren Bilboko egoitza aurrean kontzentrazioa egingo dute, zuzendaritza postuak euskalduntzea exijitzeko

"EITB euskalduna, zuzendaritzatik hasita!" lelopean, otsailaren 25ean egingo dute elkarretaratzea, asteartean, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek nahiz Aldatu Gidoia ekimenak deituta.


Lizarrako UPNk eskoletako bertsolaritza programa eten du

Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".


EAEko gazteen %88aren ustez buru osasuneko tratamenduak Osakidetzaren gain egon beharko lirateke

Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]


AEBak eta Errusia batzartuko dira gaur Saudi Arabian, Europak albotik behatzen duen bitartean

Ukrainako gerra hasi zenetik, bi potentziak ez dira mahai beraren bueltan eseri. Negoziatu egingo dute nola amaitu gatazka belikoa. Ukrainako presidenteak, ordea, esan du ez duela mahai horretan adosten den ezer onartuko, bera ez baitute gonbidatu.


Guggenheim Urdaibai: nork nori entzun eta zertarako?

2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]


Lau urteko espetxe zigorra ezarri diote Irungo irakasle bati, Txingudi Ikastolan ikasle bati sexu abusua egiteagatik

Lau urteko kartzela zigorra, zazpi urteko inhabilitazioa eta hiru urtez 12 urteko biktimarengandik urruntzeko agindua eman du Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak. Neskari 6.000 euro ere ordaindu beharko dizkio erasotzaileak kalte-ordainetan.


Kripto-txanponekin eginiko iruzur batek krisi betean murgildu du Milei

$LIBRA izeneko kripto-txanponean inbertitzeko deia egin zuen Argentinako presidenteak sare sozialetan. Une batean 4.500 milioi euroko balioa izatera iritsi zen arren, ordu gutxiren ostean behea jo zuen kripto-txanponak eta galera asko eragin zizkien bezeroei. 100 salaketa baino... [+]


2025-02-18 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gorabehera ekonomikoak otorduraino heltzen direnean: arrozaren krisia

Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]


Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]


2025-02-18 | Mara Altuna Díaz
Scott Zuñiga, Estatu Batuetako tiktoker euskaltzalea:
“Euskara ikasteko nire superboterea da etengabe hitz egitea, lotsa alde batera utzita”

44 urte ditu, ama mexikarra, eta eskoziarra aita. Mexiko Berrian jaio zen, Utah-n hazi, eta duela hogei urte izan zuen euskararen berri, Cadizen Zinemagintza ikasten ari zela, norbaitek abizen euskalduna zuela esan zionean. Duela bi urtetik Donostian bizi da eta euskara ikasten... [+]


HezkuntzArtea taldeak manifestua aurkeztu du: “Moda pedagogikoak bata bestearen atzetik ezarri dituzte”

Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]


Sabotaje algoritmikoaren alde

«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version

«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea

Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]


2025-02-18 | Antxeta Irratia
Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek hamabostaldia antolatu dute euskararen erabilera hauspotzeko

Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]


Ekainaren 1 era atzeratu dute Iparraldetik zirkulatzeko ingurugiro agiriaren derrigortasuna

Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.


Eguneraketa berriak daude