Gazterian ere, zerutik lurrerainoko aldeak


2021eko uztailaren 28an
Itxura guztien arabera, oraingo heldu askok duen uste bera zeukan 1972an adinean sartutako jende ugarik, alegia, orduko gazteak ontasunera baino gaiztotasunera eroriagoak zirela pentsatzen zuten. Baina orduan eta orain, gaztaroan zein heldutasean, denetarako joera duenik izaki, horren froga nabarmena zeukan Iñaki Eizmendi "Basarrik" kontatzeko Z. ARGIAko irakurleei.


FAMILIAREN ALDAKETA

Aldizkaria, bere aldetik, ahaidetasun hurbilak lotzen dituen lagunen multzoak jasaten ari zen gorabeheraz kezkati genuen aste hartan. Horren inguruan agertzen zen editorialak zioenez, "itsuak ere badakus mundua aldatzen ari dela. Eta alferrik itxiko ditugu begiak gertatzen dena ukatzearren. Munduan, beste gauza askoren artean, familia ari da aldatzen. Agian ez genduke aldatzerik nahi. Baiña guk nahi ez arren ere aldatuz joango da. Dagoeneko ere, garbi dago, zenbait gauzatan asko aldatu dela. Ez dira berdiñak, lehengo eta oraingo senar-emazteen, guraso eta seme-alaben arteko arremanak. Gurasoak, lehengoa ezagutu zutenak, arritu egiten dira gaurko gazteen jokabideez. Seme-alabak, berriz, oraingoak direnak, gurasoen iritziez. Eta ortik orrenbeste iskanbilla eta konpondu ezin gure etxeetan. Baiña auzi au konpontzeko, ezer oberik ez, elkarrekin itzegitea baiño. Zer pentsatzen dute batzuek eta besteek, adibidez, maitasunaz, ezkontza-biziaz, ezkontza-nahasteaz, eta austeaz, aur-galtzeaz, aur-neurtzeaz, gazteen ezieraz, gaurko gizarteaz eta bizimoduaz?".
Batek daki zer pentsatuko zuen hartaz guztiaz zahar eta gazte bakoitzak. Z. ARGIA ere ez zen erantzuna ematera ausartzen. Galdera plazaratu eta aurrera egitea egokiagoa iruditu zitzaion.
"Badirudi gaurko gazteek ez dietela eskerrik ematen beren guraso eta gizarteak eskeintzen dizkien bideei. Diru-zalekeriaz, itxurakeriaz, norgehiagokeriaz eta gogorkeriaz betetako gizartea dakuste. Onek gogaiturik, mundu berria nahi lukete. Mundu berria egin nahi lukete batzutan bide egokiak aukeratuz eta bestetan ez ain egokiak. Asmatuko al dute? Iraungo ote dute burrukan ala aspertuko ote dira?".


NERE BORDATXOTIK

"Erantzuna, maite, haizean dabil" zioen euskaraturiko Bob Dylanen kanta batek… Dena den, gazte denak egongo al ziren gogaiturik munduaren justizia ezaz eta egoera hura aldatzeko borrokari ekiteko prest? Ezezkoan nago, konformagaitzen taldea maiz txikia izan baita, eta edozein egoeratara egokitzen direnena handia… Nolanahi ere, beste mota bateko okerra zuzendu nahi zuen "Nire bordatxotik" sailan Basarrik. "Igazko urtean, "Zeruko Argia"-tik eta beste toki batzutatik, bidegabekeri batzuren aurka mintzatu giñan. Ala egin bearra dago, artarako motiboak gaiñezka daudenean. Urbia-ko gaiñean eta ingurumaritan ardi zintzarriak lapurtu zituzten kupira gabe. Artzaiak, arrazoi aundiz, oso minduak zeuden. Aita Lasa izan zan lenengo, gertatzen zanaren berri eman zuena 'Arantzazu' aldizkariaren orrialdeetatik. Guk lagundu genion ondoren, periodikuz eta irratiz (radioz)".
Honaino Urbian batzuek egindako bidegabekeria salatzeko eginiko ahaleginaren arrazoiak. Zer gertatu ote zen gero?
"Aurreko batean Aita Lasa-ren kartatxo atsegin bat jaso genduen. Urbia mendiko kapillau prestuak berri onak eskeintzen zizkigun. Geuretzat bakarrik gorde genezazkeen berriak dira, baiña naiago degu askozaz zuek ere jakiñean egotea. Gazte danak neurtzeko eztegu neurri bat erabilli bear, Aita Lasa-k dion bezela. Gaztetan ere (nola ez), ba-daude alde ederrekoak. Mendizale talde bat ba-da Donosti-n 'Club Xabier' izenekoa. Talde ortako iru gazte joan omen zitzaizkion Arantzazu-ra Aita Lasa-ri. Lendakaria, sekretarioa ta diru-zaia. Asarre bizia agertu zuten Urbia-n gertatutakoagatik. Baita okerra erremeritzen saiatuko zirala agindu ere, al zuten aldetik".


OPERACIÓN CENCERRO

Ez zebiltzan zurikeriatan, Basarrik zioenez: "Itzen ondoren egintzak, obrak, izan dira. 'Operación Cencerro' izenekoa aurrera eramanaz, lau milla ta lareun pezta bildu, ta Aita Lasa-ren eskutan jarri dituzte gazte txalogarri auek. Diru aldetik begiratuta, ezin esango degu beste munduko gauza danik, baiña jokabidea da goraltzekoa. Urbia gaiñeko ta beste tokitako artzaiak ez bezate pentsa gazte danak berdiñak diranik. Batzuren ergelkeriak min ematen dute beste batzuren biotzetan. Batzuk zintzarriak lapurtzen, artzaien kaltetan; besteak diru biltzen, berriro zintzarriz osa ditezen eta poztasunak indar artu dezaien.
Zerutik lurreraiñoko aldea dago batzuetatik bestetara, danak gazteak izanarren. Aita Lasa-k ezin ezkutatu bere atsegiña, eta ezta guk ere.
Donosti-ko 'Club Xabier' ezta izango bakarra. Talde artako mendizaleak bezelaxe, beste talde askotakoak naigabetuko ziran Urbia-n gertatutakoaz. Gazte asko ta asko dira oraindik, zorionez, burua bere tokian daukatenak eta zentzua erabat galdu eztutenak. Aurrera ere izan ditezela, Euskalerriaren onerako. Beste gaiñontzean, 'gureak egin du’»

Zenbat gara 72
Gizona ezik, ez omen da harri kozkor berberaz topo egiten duen abererik. Halakoren bat gertatu zaigu guri ba. Oraindik gogoan dugu Xabier Kintanaren "Linguistika orain arte" zeritzan liburuxkak sorrerari zigun atzerakada eskutan artu genduenean. Hala ere, zer gogotsu irakurri genduela hasiez gero… Halaber esan dezakegu Larresororen "Hizkuntza eta Pentsakera" liburuaz. "Petardo" samarra izango zelakoan ekin genion beldurrez. Baina, besterik gero… Nonbait euskaldun guztiak gara apur bat hizkuntzalari eta era honetako liburuek, dirudien baino harrera onagoa aurki dezakete gure irakurlego urriarengan. Ez duzu, noski, saiakera hau, hiru xemeikotako nobelatxo bat bezain erraz irakurtzekoa, baina hala ere, aitzitik, baditu zenbait orritan eta kasutan nobela gutik duen atrazio nabarmena (...) (1972-III-19)

Lehen aroen agerketa
Erromatarren aztarrenak badire Euskal-Errian. Hoietan batzuek: Iruña (Naparroako iri-buruan), Oiartzunen, Irun-en… Irun-en agertu berria den aztarren-toki batean Kristo aurreko lehenen gizaldiko agiriak azaldu dira, oso garrantzizkoak gainera. Idatziz ezagutzen ditugun zenbait liburuetan "Oiasso" erriaz berriak baditugu. Liburu hoien egilleak Estrabon, Plinio, eta Ptolomeo dira. Ez dakigu gaurkoz "Oiasso" erri hori non den. Erromatarren garaiako azterketa egitekoz liburuen azterketan ere sar beharko genduke (...) (1972-III-19)

Irakurleak mintzo
Sei haurren ama nauzue. Hamairu urtekoa zaharrena, laukoa, berriz, txikiena. Beroien seksu ezierak aztoratzen nau beste gauza askoren artean. Ez nuke nahi gauza hoien berri jakiterik, nik bezala, etxeko morroi mutil-zaharrak erakutsita. Ez nago gure erretorearen iritziaz bat ere ados. Oraindik orain sekulakoak entzun nizkion "Seksu-ezibidea" liburuaz. Ez omen dago honelako liburuak euskeraz ateratzeko eskubiderik. Are gutxiago eliz-irratietan hoien zabalkundea egiteko. (...) Nik uste garaian garaiko eziera eman behar diegula haurrei gauza hoietaz. Ez dut uste ezjakiñean eduki behar ditugunik. (...) Baiña zearo harriturik utzi nau honako berri honek. Hala esan omen du gure ballarako ikastolako batzar batean norbaitek: "Seksu jotzen erakutsi behar zaie haurrei behin hamabi urtez gero". Ez dut uste egia izan ditekeanik. Ez dut siñesten. Ez dut siñestu nahi. Dena den, badago gaztetxoak bide hoietatik bortxatu nahia zenbaiten aldetik. "Maitasun askea" behar omen da, "taldeko maitasuna". Honelako maitasunak maitasunetik zer duen eta askatasunetik zer gelditzen zaion galdetu beharko litzake. (...) Bai pozik ikusiko nituzkeela honelako gaiak Zeruko Argian. Ez dut euskeraz ia ezer aurkitzen. Gure eziera, berriz, estua, itxia, iñoxentea izan zen. Eta behar beharrezko zait gure haurrei eziera on bat ematea. Iñoxentekeriarik gabe, baiña zor zaien lasaitasunez, begirunez eta jatortasunez. (1972-III-19)


Azkenak
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Eguneraketa berriak daude