Eeuskaraz bizitzeko eskubidea aldarrikatzen duten bi kanpaina egin dira azken bi hilabeteetan Nafarroan: bata otsailean jorratu genuen Oinarriak elkargunearen «Euskaraz, eskubide osoz!» eta bestea IKA koordinakundearen «Ya somos 100.000 navarros/as». IKAko Arturo Campion euskaltegiko zuzendari eta kanpainako koordinatzaile Sagrario Alemanekin izan gara eta gaztelania hutsean egindako kanpainaren nondik norakoak eta hark izandako oihartzuna izan ditugu hizpide.

«Ya somos 100.000 navarros/as« bi epetan burutu da. Lehenean ehun mila nafar bazirela esaten zen, ez zen ezer gehiago eransten eta jendearen jakin-mina piztu nahi zen. Bigarrenean, aldiz, 100.000 nafar euskaldun badirela zioen kanpainak eta gainera kanpainaren hartzailearekin euskaraz aritzeko nahia dutela. 100.000 pertsona horien artean denetarik dago: euskaraz gutxi dakitenak, gehiago dakitenak, gehixeago dakitenak eta asko dakitenak, normalean euskaraz aritzen direnak... Datuok azken inkesta soziolinguistikotik abiatuta atera dituzte.
Kanpainaren mezua helarazteko 41 iragarki ipini dira «Diario de Navarra»n, «Diario de Noticias»en eta «Gara»n eta 87.000 aleko propaganda-tartekoa egin da lehen bi egunkarietan. Iruñeko eta Tafallako Ser , 40 Principales, Cope eta Cadena 100 irratietan 450 iragarki ipini dira. 27 zine aretoetan ere iragarkiak sartu dira. Eta azkenik, 13.000 diptiko banatu dira kalean.
Kanpainak erdaldunak izan ditu jomuga, sentsibiliza daitezen. Gainera, kanpaina gehienak euskaldunei edo hurbileko jendeari begira egin izan direla oharrarazi du Alemanek. Horrexegatik egin dute kanpaina gaztelaniaz, erdaldunek ez zituztelako ulertzen. Halaber, hizkuntza eskubideak erdaldunenak ere badirela esan nahi izan dute, eskubide horiek errespeta daitezen bidea erraztea badutela, euskara ikasiz gero hizkuntza bat edo bestea erabiltzea hautatzeko askatasuna izango dutela. Bestetik, euskararen prestigioa berreskuratzea izan du helburu. «Gobernutik eta inguruetatik desprestigioa sortzen duten mezuak eman dira. Jende askok oraindik pentsatzen du euskara ez dela Nafarroako hizkuntza, eta sinestarazi diete edo beraiek zuten uste hori indartu egin diete. Argi eta garbi zera adierazi diete hainbat esaldi eta artikuluetan: lingua navarrorum ez zen euskara, baizik eta Nafarroako erromantzea», adierazi digu Sagrario Alemanek. Horri beste hainbat mezu gehitu behar zaizkio: egun irakasten den euskara asmakizun bat dela, benetako hizkera Hegoaldeko goi nafarrera dela, ikastoletan irakasten dutena Nafarroaren kontrako historia dela... Alemanek dioenez, orain arte euskaltegietara hainbat pertsona hurbiltzen zen «nire hizkuntza delako ikasten dut euskara» esanez edo lanerako egokia zela iritzita.

IKASLEEN BEHERAKADA. Azken urteetan euskaltegietako matrikulazioak gutxitu direla gauza jakina da. IKAren kasuan ere gauza bera gertatu da. 1998 urtera arte matrikulazioek gora egin zuten eta urte hartatik gutxitzen joan dira. Hala, 1997-98 ikasturtean 1.461 ikasle zituzten eta egun 1.100 inguru. Matrikulazioek Euskal Herri osoan egin dute behera, baina Nafarroa izan da probintziarik kaltetuena.

Aurretik aipatutako desprestigioaz gain, arrazoi gehiago aipatu ditu kanpainaren koordinatzaileak matrikulazioen beherakada azaltzeko. Hainbat azterketetan ageri denez, jendeak euskara ikasteko denborarik ez duela dio. «Uler daiteke motibazio aski ez duela edo lehentasuna beste gauzatan jartzen duela. Bestalde, gauza gehiagotan aritzen da jendea egun: informatika, dantza… Eta guk eskaintzen dugun modeloa orain dela hamabost urte segitzen genuen bera da: zortzi ordu astean». D ereduak eragina izan dezake Gipuzkoan, baina Nafarroan gutxi du Alemanen ustez. Beraz, jende motibatuarengan jakin-mina piztu dute, baina ez dira beste jende batengana iritsi. Eta horixe izan dute helburu, erdaldun horiengan motibazioa piztea.

Kanpainak izan-dako oihartzunarekin pozik ageri dira IKAn. Kontrako erreakzioren bat izan da, baina gehienek ondo hartu dute. Jende askok deitu du IKAko euskaltegietara eskaintzen dituzten ikastaro arruntez, udako ikastaroez eta barnetegiko egonaldiez galdezka. Batzuek euskarari berari buruzko galderak eta IKAri buruzkoak egin dizkiete. Izan da halaber kanpainagatik zoriontzeko euskaldunen deirik. Horiez gain, bete du beste funtziorik kanpainak. Irailean matrikulazioak jaitsi ziren azken urteetako joerari jarraiki. Otsailean, ordea, aurreko urtean baino matrikulazio gehiago egon da, iaz lehen urratseko bi talde abiatu ziren eta aurten hiru