Izena luzea eta aldrebes xamarra dauka zientzia honek, baina ez da horregatik eraginkortasunik gabeko zientzia. Dendrokronologiari esker zuhaitzen enborraren ebakiduran agertzen diren eraztunak aztertzen dira. Azterketa hauek emaitza anitz dute. Ikerlariak zuhaitzaren adina asmatuko du, edo zuhaitz hori bizi izan denean zein klima egiten zuen jakingo du, besteak beste. Ikerlariek oraindik zutik dauden zuhaitzen eraztunak neurtzen dituzte (enborrean zulo bat eginda), baina baita hil zirenak ere. Esate baterako, baserri bateko egurrezko habea erabil daiteke eraikinaren data jakiteko.

Esan bezala, enborren eraztunen gaineko azterketak ez du zuhaitzen adina zehazteko bakarrik balio. Eraztunek eskaintzen dituzten hazkunde-datuak aspaldiko klima, ekologia edo baita errekak nolakoak ziren jakiteko ere tresna baliogarriak dira. Karbono 14arekin batera, dendrokronologia zientzia askoren datazio tresnarik nagusiena bihurtu da. Horren adibide dira ondoko aplikazioak: dendroarkeologia, dendroklimatologia, dendrogeomorfologia, dendrohidrologia, dendropirokronologia eta dendroekologia.
Sarritan aztarna arkeologikoetan zurezko eraikuntza eta tresnak (aizkoren kirtenak, orraziak...) azaldu dira. Objektu hauetan ere enborren eraztunak topa daitezke, eta, beraz, arkeologia aztarnak datatzerakoan dendrokronologiak berebiziko garrantzia izaten du.
Dendrokronologiaren aitzindari Andrew E. Douglass bera AEBetako indioen kanpamenduen aztarnetan lan egiten zuen arkeologoa zen. Zuhaitzen eraztunak aztarnak datatzeko baliagarriak izan zitezkeela ohartu zenez, Arizonako eskualde hartako arbolik zaharrenetatik laginak atera zituen, eta 1284ra arte atzera egiten zuen kronologia osatu zuen. Baina zurezko aztarna arkeologikoen eraztunek ez ziren kronologia hartan egokitzen, eta, beraz, aztarnok 1284. urtekoak baino zaharragoak zirela ondorioztatu zuen Douglassek. Hau da, zientzialari estatubatuarrak eraztunak osatutako bi kronologia ezberdin zituen (bizirauten zuten zuhaitzenak eta indioen biziguneetako aztarna arkeologikoenak), baina bion artean ez zegoen harreman zuzenik. Douglassek eskuartean puzzle bat zuen, baina fitxa bat falta zuen. Fitxa hori lokatz artean ongi kontserbatutako enbor zati bat izan zen, eta aurkikuntza honi esker herri indioak eraikitako kanpamendua datatu zuen.
Bestalde, jakina denez klimaren eta basoaren arteko harremana oso estua da. Hala, egiten duen eguraldiak zuhaitzaren hazkundean, eta, beraz, eraztunen lodieran ere eragin nabarmena izaten du. Horregatik dendrokronologiak eraikitzen dituen erreferentzia-kurbak edo kronologiak oso baliagarriak dira lurralde batean historian izan diren ziklo eta gora-behera klimatikoak ezagutzeko, eta baita berauen iraupena, garrantzia eta maiztasuna ere.
Dendroklimatologia ere gaurkotasun handiko eztabaida batean epaile izan daiteke. Azken urteetan Lurra sufritzen ari den berokuntza prozesuaren inguruan bi ikuspuntu nagusi daude: batak dio, ziklo klimatiko beroago batean sartzen ari garela, eta halakoak historian zehar epeka errepikatu direla; besteak dioenaren arabera, ordea, tenperaturaren igoera negutegi efektuari dagokio, hots, gizakiaren jarduera industrialak, baso eremuen murrizketak eta Mendebaldeko bizimoduak eragindako kutsaduraren ondorio da.
Azterketa dendrokronologikoek geologiaren esparruan ere interes handia piztu dute, zuhaitzari bere sustraipetan gertatutakoek zuzenki eragiten baitiote. Dendrogeomorfologiari dagokio, adibidez, lubizi batek zuhaitzarengan zernolako ondorioak izan ditzakeen aztertzea. Aldapa batean sustraituta dagoen arbola baten azpiko lurra behera dihoanean, zuhaitzak ere norabide bera hartuko du, baina tente mantentzen saiatuko da. Horretarako enborraren alde batean bestean baino egur gehiago pilatuko du, eraztunaren ohiko zirkulu forma desitxuratuz.
Era berean, enbordun landareak orokorrean lurrikarekiko oso sentiberak dira. Intentsitate handiko lurrikara batek arbolen hazkundea erabat moteldu dezake, eraztunen lodiera erabat murriztuz.
Dendrohidrologiak, izenak berak dioen bezala, enborretako eraztunen bidez erreka eta ibaien gora-beherak aztertzea eta ulertaraztea du helburu. Gizakiak ur-emari handiko ibaietako ibilbide naturala aldatu nahi duenerako baliagarria izan daiteke.
Zuhaitz eta zuhaixken etsai handienetakoak zurez elikatzen diren intsektuak dira. Dendroekologiak frogatu du lodiera txikiko eraztunak sortzen direla intsektuen erasoak irauten duen bitartean. Halaber, inguruko zuhaitzak hiltzerakoan eraztunak loditu egiten dira, konpetentzia gutxitu denez arbolak eguzki-izpi eta lurrazpitik jasotzen dituen bizirauteko gehiago bereganatzen dituelako.

Dendropirokronologiak berezko suteek nahiz gizakiak eragindakoek zuhaitzengan dituzten ondorioak ikertzen ditu.

Dendrokronologia Arizonan (AEB) jaio zen Andrew E. Douglass-en eskutik. XX. mendeko 30eko hamarkadan Europara iritsi zen, eta Frantzia, Alemania, Suitza, Ingalaterra eta Irlandan zientzia berria lantzeko laborategi ugari zabaldu zituzten, publikoak nahiz pribatuak. Suitzako unibertsitate bakoitzak tankera honetako laborategi propioa du. Dendrokronologoen lan eskergak K.a. 5.000 urtera arte heltzen diren kurba dendrokronologikoak osatzea ahalbideratu du.
Espainiari dagokionez, Madrilen eta Jakan badira laborategi espezializatuak, eta Asturiasen erromatarren garaiko kronologia txiki bat osatua dute. Galizian ere zenbait ikerketa egin dira, eta Katalunian Bartzelonako Unibertsitateko Ekologia Sailean diharduen Emilia Gutierrez irakasleak dendroekologiari buruzko zenbait lan burutu du.
Euskal Herrian, berriz, zientzialari bakan batzuek baino ez dute dendrokronologiaren inguruan lan egiten. Nahikoa berria eta ezezaguna da oraino, nahiz eta gurean egindako lehenbiziko ikerketa joan den mendeko 90eko hamarkada hasierakoa izan. Nafarroako Alaiz eta Leire mendikateetan egin zen, pagoaren hazkuntzaren eta prezipitazio eta tenperaturen arteko erlazioa zehazteko asmoz. Garai berean Frèderic Guibal-ek bere lana aditzera eman zuen. Gipuzkoako eta Bizkaiko hamazortzi eraikuntzetatik zenbait lagin atera zituen, XV. eta XVI. gizaldietako kronologiak osatzeko. Ez zuen bere helburua lortzerik izan. Iruñean Joseba Lizeaga irakasleak orain dela zazpi urtetik hona haritzen kurba kronologikoa eraikitzen dihardu. Nafarrak aurkitutako eraztunik zaharrena 1420.ekoa da. Aipatzekoa da ere Javier Herrerak Urkiolako pagadietan burututakoaz idatziriko lanak. Hego Euskal Herrian dendrokronologiaz era jarraian arduratzen den elkarte bakarra Gipuzkoako Irunen egoitza duen Arkeolan da.


1989.ean gazte talde batek Arkeolan sortu zuen arkeologo profesional bezala lan egiteko asmoz. Hiru urte geroago, Irunen bertan, erromatarren garaiko Oiasso-ko portuko zurezko zenbait oinarri sendo aurkitu zituzten, besteak beste. Datazioa Bordelen egin behar izan zuten. 1998an agertutakoak txikiagoak, urriagoak eta egoera kaxkarrean zeuden bizkarroiek bereak eta bi egina baitzuten. Ikerketen arabera, portuaren bigarren zati hau urkietako zurez egina zegoen.
Arkeolanen, berriz, haritzekin baino ez dute lanik egiten. Susana Prado eta Josue Susperregi dira bertako dendrokronologiako arduradunak, eta Susanaren ustez, kronologia edo erreferentzia-kurba osatzeko zuhaitz espezie bakarrarekin lan egitea komenigarria da. Hala, nahasmenak saihesten dira, eta, gainera, haritzek urtero eraztun bakarra sortzen dute.
Gipuzkoako erreferentzia-kurba osatze lanetan ari dira, baina zailtasun franko topatu dituzte, Irun eta Oñatiko zuhaitzetako laginak hartu ostean, emaitza oso ezberdinak lortu dituztelako. Susana Pradok dioenez, "kurba berdinagoak espero genituen, baina Gipuzkoan bertan mikroklima anitz daude".
Laginak hartu zituzten bi lekuen artean ehun kilometro baino ez dago, baina badirudi Gipuzkoako ibar bakoitzak bere ezaugarri propioak dituela, eta horrek asko zailtzen du herrialde osorako kronologia komun bat eraikitzea. Gainera, kronologia XVI. mendera arte heltzea nahi dute. Lan horretan Hondarribiko eta Zarauzko parrokietan agertu arrasto arkeologikoak lagungarri izango zaizkielakoan daude