GLOBALIZAZIO KAPITALISTAREN ALTERNATIBAREN BILA


2021eko uztailaren 20an
Bi foro oso ezberdin eta kontrajarri, Munduko Foro Soziala (MFS), pobreak eta herri zapalduak eta hirugarren mundukoak ordezkatzen dituena, eta Munduko Foro Ekonomikoa (MFE), kapitala eta aberatsen gizartea ordezkatzen dituena, oraindik orain bildu dira, egun beretan, Porto Alegren (Brasil) eta New Yorken, hurrenez hurren. Orain arte, azken horri Davosko Foroa deitzen zitzaion, baina, irailaren 11ko atentatuak gertatu eta gero, egoitza New Yorkera aldatu dute. MFSn organizazio antikapitalistetako ordezkariak bildu ziren, beren patriketatik ahalegin handia eginda planetako bazter guztietatik Brasileraino iritsiak; MFEn, berriz, ordezkari korporatiboak, politikoak, erlijiosoak eta sozialak bildu ziren, bakoitzak 25.000 dolar (ia 30.000 euro) pagatu behar izan eta gero hara joateko. Lehen multzokoak, MFSkoak, Seattle, Washington, Praga, Genoa eta hainbat hiritako mobilizazio popular eta dagoeneko historikoetan parte hartu izan dutenak dira. Bigarren multzokoak, MFEkoak, Davosko eta beste hiri batzuetako hotel handietan eseri izan direnak, Munduko Fondo Ekonomikoko, Munduko Bankuko, Merkataritzako Munduko Organizazioko eta enpresa handi eta multinazionaletako ordezkariak dira.

Bi kolektiboek globalizazioaren gainean eztabaidatu dute, baina alderdi bakoitzak oso konklusio ezberdinak atera ditu. Batzuentzat, gaur nagusi dugun globalizazio kapitalista kapitalaren, multinazionalen eta herrialde aberatsen zerbitzura dago; besteentzat, berriz, globalizazioaren aldeko apustua egin behar da atzeraldiari, pobreziari, segurtasunari eta gizabanakoaren askatasunei irtenbideak bilatzeko -irtenbide kapitalistak, gutxi batzuen interesen zerbitzura eta beste askoren pobreziaren lepotik-. Porto Alegren, euskaldunen ordezkaritza oso oparoa eta askotarikoa izan da (Hirugarren Mundua Ta Bakea, ELA STV, LAB, Batasuna, EA, Udalbiltza, Elkarri eta abar).

SOZIALDEMOKRAZIA AZPITIK SARTU DA PORTO ALEGREN.

Bi kolektibo horiek, ordea, ez dute bereiz jardun. Izan ere, Davosko kolektiboaren interesak gehiago defendatzen dituen sozialdemokraziak Porto Alegren azpitik sartu nahi izan du. Hala, sozialdemokrazia horretakoak diren hainbat politikarik, ministrok, alkatek eta parlamentarik kamerak berentzakotu nahi izan dituzte; errealitatean, ordea, beren erakundeetan, ez dituzte defendatzen mugimendu sozialen politikak, planetako pobreen eta herri zapalduen zerbitzura egongo den globalizazio alternatiboa bilatzen dutenak. Han izan ziren Garzón, Borrell, Bartzelonako alkatea, Erromako alkatea eta beste hainbat politikari eta intelektual, globalizazioaren eredu kapitalistaren defendatzaileak eta gerraren aldekoak, beren posizioen lekurik hurbilena Davosen dutenak, edo, aurtengo kasuan, New Yorkeko Walford Astoria luxuzko hotelean, han egin baita Munduko Foro Ekonomikoa. Globalizazio kapitalistaren kontrako hurrengo batzarrek edo gailurrek oso kontuan izan beharko dituzte "kamera zurrupatzaile" horiek inolako protagonismorik ez izateko moduko formulak.
Porto Alegren bildutako mugimendu sozialek gauza asko eztabaidatu dituzte, eta oraindik goizegi da ondorioak ateratzeko. Konklusio nagusiek zerikusia dute atzerriko zorrarekin, erabat deuseztatzea bilatzen baitute, eta espekulazio finantzarioarekin. Garabidean dauden herrialdeek jasaten duten zama finantzarioaren zenbateko guztizkoa apenas da munduko zor osoaren %5, eta Ameriketako Estatu Batuetako zorra baino 30 aldiz txikiagoa. Beraz, Porto Alegren esan zutenez, sistema finantzarioak porrot egiteko inolako arriskurik gabe barka liteke. Espekulazio finantzarioa iruzurtzat jotzen dute, kontrol orori itzurtzen zaizkion kapital fluxuetatik etekina ateratzen duen fraudetzat. Horregatik, berriz ere zerga global baten alde mintzatu dira, kapitalen mugimendu hori kontrolatzeko. Hori da "Tobin tasa" esaten zaiona. James Tobin ekonomiako Nobel saridunak egindako proposamena da, eta transakzio espekulatiboei %0,1eko zerga ezartzea gomendatzen du, eta horrek planetako beharrak asetzeko balioko luke. Beste batzuek, berriz, enpresa multinazionalen mozkinak zergen bidez zigortzea proposatzen dute. Testuinguru horretan Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF) eta Garapeneko Bankuaren jokabide hertsagarria eta sektarioa, Munduko Merkataritza Erakundearen (MME) hipoteka globalizatzaileak eta abar salatu dituzte.
Eztabaidakizun izan diren beste gai batzuk honakoak dira: nazioarteko merkataritzan aldaketak egin beharra, bidezkoagoa izan dadin; elikadurako subiranotasuna, gosearen alternatiba moduan; elikagai transgenikoak; laneko eskubideak eta emakumeen berdintasuna; ura eta lurra lortzeko bidea; atzerriko zorra kitatzetik haratago joan beharra; oinarrizko errenta globalizatzeko moduko onura sozial gisa berrikustea; demokrazia parte-hartzaileaz gozatzeko aukera; globalizazioa arrazionalizatuko duen munduko gobernu baten beharra; eta komunikabideen kontzentratze eta uniformatze suntsitzailea konpentsatuko duen askatasun kultural eta informatiboa.
Porto Alegre orobat hainbat kultura eta herri zapalduren topagunea izan da eta haien eztabaidetan, euskaldunek parte-hartze garrantzitsua izan dute. Bakerako proposamenen foroaren eta globalizazioaren kontrako autodeterminazioaren foroaren barruan, euskaldunek, beste herri batzuen proposamenak entzuteaz gain, beraienak azaltzeko aukera izan zuten. Horrela, euskaldunek Palestinako intifadako, Quebec-eko herriko, Chiapasko (Mexiko), Venezuelako eta beste lurralde batzuetako indigenen ordezkariekin batera egoteko aukera izan zuten. Herri askoren biziraupena, han esan zutenez, globalizazio kapitalistak edo, orain esaten zaion bezala, neoliberalak porrot egitearen baitan dago.

DAVOSKO FOROA POBREZIAGATIK "KEZKATUA".

Davosko Foro ezaguna ere, New Yorken bildua, "kezkatua" dago pobreziagatik, baina horrek sorrarazten duen errebolta sozialaren beldurrez eta, areago, pobrezia horrek nahiz "gatazka erregionalek" munduan "terrorismoa" elikatuko ote duten beldurrez... Eta, egoera hori "leuntzeko" neurriak bilatzen badituzte ere, ez da pobreziaren sustraietara joateko eta errotik kentzeko, baizik eta mundua eta haren aberastasuna lasaitasun eta sosegu handiagoz menderatzen jarraitu ahal izateko. Aburu horiek islatu dira Davosko Foroan, oraindik ere txunditurik eta harriturik irailaren 11n New Yorken muin ekonomiko, politiko eta militarraren kontra izandako atentatuengatik.
Foro horretan egungo krisi ekonomikoa ulertzeko modu ezberdinak hauteman badira ere, krisia gainditzeko errezeta kapitalistak ez dira aldatu. Hala, Wall Streeteko guru famatuenek, Ameriketako Estatu Batuak errepresentatzen dituztenek, aurtengo urte bukaerarako espero dute hazkunde ekonomikoaren susperraldia (%4an jarri dute); Europan eta mundu industrializatuko beste zona batzuetan, berriz, susperraldia motelagoa izango dela uste dute.
Krisia gainditzeko errezetak, ordea, betiko errezeta kapitalistak dira: ekonomiaren hazkundea produktibitatearen hazkundearen bitartez etorriko da. "Langile gutxiago eta produktiboagoak". Horrela definitu zuen foro horren aurrean Sammuel Dipiazza kapitalistak, PricewaterhouseCoopers kontsultore enpresako presidenteak. Tradizioz eta irizpide kapitalistekin kalkulatu izan denez, hazkundeak %3koa edo handiagoa izan behar du langabezia handituko ez bada: zenbat eta produktibitate handiagoa, orduan eta handiagoa izan behar du hazkundeak, langileak bereganatzeko. Oraingo tasekin (%0 eta %1 bitartekoa Ameriketako Estatu Batuetan), langabeziaren gehitzea ziurtatua dago. Eta, ondorio moduan, esan zuten ezin dela espero izan gauzak oso bestelakoak izatea Europan edo beste eskualde ekonomiko batzuetan

Horrela sortu zen Munduko Foro Soziala
Porto Alegrek bigarren eta azken aldiz hartu du globalizazio neoliberalaren kontrako Munduko Foro Soziala (MFS). Han definitu zen zer bertsio berri izango duen MFS honek 2003. urterako eta zein herrialdetan egingo den planeta osoko hamarka mila lagun mugitzen dituen mundu mailako biltzar erraldoi hau. Baina nola izan zen Foro honen sorrera eta nola joan da garatuz?
1998. urtearen hasieran eman zen argitara Inbertsioen Akordio Multilateral (IAM) baten proposamena, Ekonomi Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (OCDE) esparruan sekretuan eztabaidatzen ari zirena, "Kapitalaren Munduko Konstituzio" moduko bat eratzeko asmoarekin. Luze gabe agertu ziren salaketak, hasi Ameriketako Estatu Batuetatik, non sortu baitzen Public Citizens mugimendua, eta Frantziako Estatuan sortutako ATTAC elkarteraino (gaur egun Herritarrei Laguntzeko Transakzio Finantzarioak Zergapetzearen aldeko Elkartea deitzen zaiona).
Jende mintegi hori izan zen mugimendu zabal eta heterogeneo baten jatorria, elementu komun bakar bat duena: kapitalaren interesek guztiz kontrolaturiko mundu baten aukerari aurre egitea. Guztiok ditugu gogoan haren ekintza gogoangarrienak, Seattle, Washington, Praga, Genoa eta beste hainbat hiritan egindako protestaldi jendetsuengatik.
Mugimendua, ordu arte, protestako mugimendua zen beste ezer baino gehiago. Orduz geroztik, ordea, posibletzat jo zuten etapa ideologikoago batera pasatzea, jokabide ausartago batera. Kontua gehiago zen erantzun zehatzak bilatzea bestelako mundu bat eraikitzearen erronkei, halako mundu bat non ekonomia gizakien zerbitzura legokeen eta ez alderantziz. Kontestu horretan gertatu zen Munduko Foro Ekonomikoa Davosen, non bildu baitziren kapitalaren buruzagi handiak beren estrategiak planteatzeko. Davosek, ordea, han izan zuen bere Anti-Davos ere, Europako ekonomista eta unibertsitario batzuek antolaturiko kontragailur baten bitartez.
Davosko kontragailur horretan, mundu mailako beste biltzar bat antolatzea erabaki zuten, Davosko biltzarraren egun beretan egingo zena, 2002. urte honetan. Frantziako ATTAC erakundeko ordezkariek proposatu zuten bilkura hori hirugarren munduan egitea; zehazkiago, Porto Alegren, esperientzia demokratikoengatik eta neoliberalismoaren kontrako borrokagatik munduan gero eta ezagunagoa den estatu bateko hiriburua den aldetik. Bai estatuko gobernadoreak, bai Porto Alegreko alkateak, biek gogoz onartu zuten biltzar hori egitea. Eta horrela jaio zen Munduko Foro Soziala. Munduko Foro Ekonomikoa Davostik New Yorkera aldatzearekin batera egokitu da eta urtarrilaren 31tik otsailaren 3ra bitartean egin da, gobernu, erakunde finantzario eta multinazionaletako ordezkarien parte-hartzearekin


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute

Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]


Independentziaren aurkari Alcide Ponga izanen da Kanakyko presidente berria

Abenduaren 24an erori zen gobernua, Kaledonia Elkarrekin alderdi loialistako ordezkariek dimititu zutelako. Hori horrela, loialistek berreskuratu egin dute independentistek 2021ean lehen aldikoz lorturiko presidente kargua. Maiatzaz geroztik krisi politiko, sozial eta ekonomiko... [+]


Los Angeles hirigintza estentsiboaren zepoan: ehundaka etxe kiskali dituzte suteek

AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]


Groenlandia, Panamako Kanala, Kanada eta Gaza: Trumpen inposaketen mehatxupean

Groenlandia eta Kanada AEBen barne eta Panamako Kanala bere kontrol zuzenaren pean nahi ditu Trumpek. Gazari begira ere argi utzi du: israeldar bahituak ez badituzte berehala askatzen, "infernua" zabalduko du Ekialde Hurbilean. Azkenik, Mexikoko Golkoari izena aldatu... [+]


2025-01-09 | Joan Mari Beloki
Ukrainan argitzekoak

Urtarrilaren 20rako bidea. Donald Trump urtarrilaren 20an izendatuko dute AEBetako presidente. Demokraten aldeko elite ekonomikoak hainbat aldiz saiatu dira Trump hiltzen. Lortuko al dute helburua urtarrilaren 20a baino lehen? Hortaz gain, guda fase berri garratzagora eraman... [+]


Herbehereetatik etxera

2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea  itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]


Grezia, mende erdia monarkiarik gabe

Grezia, 1975. Herrialdeak urtea errepublika gisa hasi zuen, hiru aste lehenago, 1974ko abenduaren 8ko erreferendumean, herritarrek monarkiaren amaiera erabaki ondoren.

Hamarkada bat lehenago, 1964an, Pablo I.a erregea hil zenean, Konstantino semeak hartu zuen tronua, 23 urte... [+]


2025-01-09 | Sustatu
Metaren irizpide berriak: bazterkeria libre Instagram eta Facebooken

Metak bere moderazio politikak eta irizpideak irauli ditu Donald Trump Etxe Zurira itzultzeko bezperatan. Fact checker edo egiaztatzaile zerbitzuak etengo dituzte, eta komunitatearen oharrak jarri horren ordez (X/Twitterren bezala), eta aldi berean "adierazpen... [+]


Jean-Marie Le Pen: nazismoa eta “arrazen mailakatzea” asumitzen zituen politikaria

96 urterekin hil da Jean-Marie Le Pen, eskuin-muturreko aurpegi ezaguna, Frantziako Estatuan urtez urte indartu egin den Fronte Nazionalaren sortzailea. Ahoan bilorik gabe aritu izan da beti eta beti bere ideia arrazistak zabaltzen. Ideia arrazistak ereiten, eta uztak jasotzen:... [+]


2025-01-08 | Garazi Zabaleta
Aina Socies Fiol
“Balear Uharteetako irla bakoitzean besteetan ez dagoen landare barietate asko dago”

Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]


2025-01-08 | Leire Ibar
Israelgo Maccabi saskibaloi taldearen Gasteizko partida bertan behera uztea exijitu dute

Otsailaren 7an, Maccabi Tel Aviv taldeak Baskoniaren aurkako partida jokatzeko asmoa du Gasteizen. Palestinarekin Elkartasuna Plataformak salatu du Israelek kultur eta kirol ekimenak palestinarren aurkako krimenak estaltzeko erabiltzen dituela. Aurpegi zuriketaren aurka,... [+]


2025-01-08 | Nicolas Goñi
Nola bihurtu lurzoruak klimaren laguntzaile?

Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]


2025-01-08 | Julen Azpitarte
Harry Smith: AEBetako artea itxuraldatu zuen zinemagilea, folklorista eta magoa

Artista polifazetikoa izan zen Harry Smith (1923-1991). Inkonformista erradikala ere bai, bere biografia askotan nabarmentzen denez. Instituzio eta galeristetatik urrun, eskale baten itxura izan zuen urte luzez. Berari buruzko azken liburua, Cosmic Scholar: The Life and Times of... [+]


Palestinarenak (eta munduarenak) egin du

Munduarenak ere egin du, sinbolo bat delako aspaldi, zeren eta historian lehenago ere egin dira genozidioak eta egingo dira gehiago (zorte txarra, aizu, han jaiotzea egokitu zaizu), baina Palestinarenak ezaugarri bereziak ditu:

  • Aspaldikoa da, XIX. mendearen hondarrean... [+]

Eguneraketa berriak daude