HELDUTASUNERA IRITSI DEN URTEKARIA AURKI KALEAN


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
ARGIAk 1984. urtean kaleratu zuen bere lehen urtekaria, urte horretako gertaera nagusienak eta euskal kulturarekin zerikusia zuten hainbat helbide jasoz. Harrezkero eta gaur egunera arte ez dio lan hori egiteari utzi eta aldaketa nabarmenak izan badira ere, urtekariari betidanik erantsia izan den «Euskal Kulturaren Agenda»k (gaur egun «Euskal Kulturaren Aurkibidea» izenarekin ezagutzen dena) zintzo jarraitu dio urteroko hitzorduari. Horrela, gaur egun urtekaria urteko gertaeren laburpena izateaz gain, oso liburu kontsultatua da, batik bat euskal kulturaren hainbat helbide, telefono, posta elektroniko eta web-gune jasotzen dituelako. Hori guztia 1984an ARGIAren inguruan mugitzen ziren idazle eta kazetari haiek beren agendatan zituzten helbideak eta erreferentziak guztion eskura jarri zituztelako. Hain zuzen ere, garai hartan kultur jabetzaren zati handi bat kazetarien esku zegoen eta ARGIAren inguruan euskal kulturan eragin nabarmena zuten pertsonak biltzen ziren: Josu Landa, Joseba Alvarez, Joxemi Zumalabe, Iñaki Uria, Ramon Saizarbitoria, Jose Luis Alvarez Enparantza «Txillardegi»... Horrela, haiek zuten hainbat erreferentzia jaso eta elkarte eta erakunde desberdinen datuak lortzeko bilketa lana egin ondoren 25 orri eta 1.000 erreferentzia inguru zituen «Euskal Kulturaren Agenda» osatzea lortu zen. 1984ko urtekari hark orotara 236 orri zituen.

Gure egunetara etorriz, hasiera haiekin alderatuz, jasotako erregistro kopuruaren igoera behintzat nabaria da. Aurki kalean izango den «Euskal Kulturaren Urtekaria 2002»k 17 sail eta 320 orri ditu, horietatik 160 «Euskal Kulturaren Aurkibidea»renak, non 8.400 erreferentzia inguru biltzen diren, 15 sailetan banatuak (Antzerkia, Artea, Bertsolaritza, Dantza, «Erakundeak, Elkarteak», Euskara, Irakaskuntza, Itzulpengintza, «Jaialdiak, Lehiaketak», Komunikabideak, Literatura, Musika, Unibertsitatea, Zerbitzu Publikoak eta Zinema).
Beraz, adin heldutasuna lortu bitartean asko aldatu da urtekariaren egitura eta itxura, kaleratze data bera ere ez da berdina. Hasieran urte amaieran ospatzen zen Argia Egunerako egiten zen eta irailetik abendura arteko kronologia hurrengo urteko urtekarian sartzen zen, 1993tik aurrera Durangoko Azoka zen erreferentzia data eta 1997. urtetik aurrera, urtarriletik abendura arteko gertaera guztiak jasotzea erabaki zenez, urtekaria hurrengo urtean kaleratzen hasi zen. Koloreak ere izan du zeresanik garapen horretan. Hasierako orri zuri beltzak bi koloretakoak bihurtu ziren 1988tik aurrera eta lau koloretakoak «Euskal Kulturaren Urtekaria 1998»an.
«Euskal Kulturaren Aurkibidea»ri eskainitako orrialdeak ere aldaketa horien lekuko izan dira, jasan duen garapena urtekariak oro har bizi izan duenaren parekoa izan baita. Pixkanaka-pixkanaka kolorez hornitzen joan da eta baita publizitatez ere, zehazki «Euskal Kulturaren Urtekaria 1998»an ikusi ahal izan ziren helbideen artean tartekatutako lehen publizitate moduloak.

Aurkibidearen garapen teknologikoa.

Teknologia garatuz joan den heinean, aurkibidea egiteko modua ere aldatu egin da. Hasieran testu jarraian idazten ziren helbide guztiak, testu prozesatzaile batekin. 1995eko urtekarian eremu bukaera bakoitzari marka bereizgarriak jarri zitzaizkion eta helbideak datu base batera pasa ziren. 1997an eta 1998an ARGIAk zituen erregistro guztiak diskete batean kaleratu ziren «Euskal Kulturaren Agenda digitala» izenarekin, MS-DOS sisteman. Bertan helbide guztiak euskaraz, gazteleraz, frantzesez eta ingelesez ageri ziren.
Hurrengo pausoa sarera salto egitea izan zen. Horrela, 1997ko abenduan, Durangoko Azokan, ARGIAren web-gunea aurkeztu zen, gaur egun SAREKO ARGIAn, www.argia.eus helbidean, aurkitu daitekeenaren lehen bertsioa. Bertan «Euskal Kulturaren Aurkibidea» jarri zen on line kontsultagarri. Hurrengo urtean, 1998an, frantsesezko, ingelesezko eta gaztelerazko bertsioa gaineratu zitzaion sarean zegoen aurkibide horri. «Euskal Kulturaren Aurkibidea»k Interneten abantaila ugari aurkitu zituen; esaterako, bilaketak modu errazean egin eta elkarteek bertan datuak eguneratzeko aukera.
Baina abantailak abantaila, euskal kulturaren kontsulta tresna honek urtero mantentze eta eguneratze lan garrantzitsua eskatzen du. ARGIAko lan taldea arduratzen da horretaz. Urtero hainbat elkarteengana zuzendu eta datu eguneratuak eta berriak eskatzen zaizkie, horrela helbide edo erreferentzia kopurua igoz doa pixkanaka-pixkanaka, eta lan hori urtero «Euskal Kulturaren Urtekaria»n islatzen da. Hemezortzigarrena ez da salbuespen bat izan eta aurki frogatzeko moduan izango gara

Argia Eguna
Euskal Herriko herriren bateko kale batean mahai bat, haren inguruan euskaltzale ugari eta mahai gainean ARGIAren produktuak. Produktu horien artean izarra, «Euskal Kulturaren Urtekaria 1984». Denboraren makinan hemezortzi urte atzera egin eta bilaketa hitz bezala «Argia Eguna» idatziko bagenu, horrelako zerbaiten aurrean aurkituko ginateke. Argia Eguna bi urte lehenago sortu zen, 1982ko azaroaren 28an hain zuzen ere, eta 1992. urtera arte iraun zuen. 1984ko Argia Egunak ordea, bazuen bereizgarri bat, urtekariaren estreinaldia hain zuzen ere.

Aldizkaria edo ARGIAren beste produktuak ezagutarazteko eta batik bat harpidetzak gehitzeko jaio zen Argia Eguna, azken finean aldizkariaren presentzia ahalik eta bazter eta txoko gehienetan ezagutarazi eta zabaltzeko. Azaroko edo abenduko egunen bat aukeratzen zen horretarako, Durangoko Azoka baino lehen, eta elkarte euskaltzaleen laguntzarekin, -garai hartan esaterako Euskal Herrian Euskeraz edo Donostiako Arrano Beltza sortu berriak ziren- Euskal Herriko gune desberdinetan zehar hainbat mahai edo postu jartzen zen.
Nafarroako Erriberan, Arabako Errioxan, Bizkaian, Gipuzkoan, Ipar Euskal Herrian... aurki zitezkeen Argia Eguneko mahaiak, guztira 200 edo 300 postu. Egun garrantzitsua izan ohi zen, eta sarritan, hasierako urteetan bereziki, mahaietan eskainitako materiala ia osorik saltzen zen.
Gauzak horrela, urtekariaren hartzaile asko Argia Eguneko postu horietara hurbiltzen ziren erosleak ziren


Azkenak
Elizako sexu abusuen biktimei kalte-ordaina emango die Iruñeko Artzapezpikutzak, “laster”

Elizak 23 kasu ditu onarturik Nafarroa Garaian. Haiek "ekonomikoki, psikologikoki eta espiritualki laguntzeko" konpromisoa adierazi du Iruñeko artzapezpikuak.


Larhunen dabilen otsoaren presentziaren “ondorio larriak” salatu ditu ELB sindikatuak

Mendizale batek asteburuan ikusi du animalia Lapurdiko Azkaine herrian, eta otsoa dela baieztatu du Pirinio Atlantikoetako Prefeturak. ELB lurraldean "harraparien presentziaren kontra" agertu da.


Pagolarren gainean eolikoak jartzearen aurkako aldarria, plazara

Elkarretaratzea egin zuen Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak atzo Laudioko Lamuza plazan, Mugagabe Trail Lasterketaren testuinguruan. 


Erabat doan izango da Hondarribian euskara ikastea

EH Bilduk sustatuta, Hondarribiako udalak euskara sustatzeko diru-laguntzetan aldaketak egin eta laguntza-lerro berri bat sortu du. Horri esker, erabat doakoak izango dira euskalduntze ikastaroak, besteak beste.


Martxoak 3tik 49 urte
“1976ko Gasteizko greben mugimendua eskola politikoa izan zen”

Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]


Memoria bala bat da buruan

1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]


Txikori-belarra udaberrian

Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.


Engainuaren eredu

Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]


2025-03-03 | Jakoba Errekondo
Zakilixuten potroximela

Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.


2025-03-03 | Garazi Zabaleta
Amillubi
Lanerako, proiektua zabaltzeko eta komunitatea egiteko auzo(p)lanak

Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]


2025-02-28 | ARGIA
1936-1976an Nafarroan errepresaliatutako 407 irakasleak, nortzuk ziren?

Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.


2027an ixten hasi behar diren zentral nuklearrak mantentzeko eskatu diote Iberdrolak eta Endesak Espainiako Gobernuari

Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.


Eguneraketa berriak daude