ERNE, EZ DIRUA LOTAN UTZI


2021eko uztailaren 28an
Duela hogeita hamar urte, euroaren zurrunbilotik urrun, pezeta edo libera txanpon trukatzaile nagusi zuela bizi zen euskal jendea. Haatik, nago diru kezkarik ez zitzaion faltako seguruaski. Bestela, zer dela-eta argitaratuko zuen Z. ARGIAk bere azkenengo orrialde osoa betetzen zuen Berasategi adituaren lan esanguratsu hura? "Diruaren otsa" zeukan izenburu nagusi, eta beste honako hau osagarri gisa: "Zer egin diteke diruarekin".


ALDEZ AURRETIK, BARKAZIO ESKAERA

Nolanahi ere, ez dezala inork uste joandako edozein garai egungoa baino hobeagoa izan zenik eta orduko euskal herritar oro diruz gainezka eta non inbertitu ez zekiela bizi zenik. Berasategik bere lanari ekiteko era dugu horren lekuko.
"Barkamena eskatuz asten naiz artikulu au idazten. Barkamena eskatuz, inoiz dirurik aurreratzerik izan ez duteneri", zioen adituak, nahiz hauen arreta ere eskatu nahi zuen. "Baiña jakin dezatela ere denek, ahorroa oso inportantea dela bere jabearentzat eta ondo tratatzea merezi duela, gutxiena bada ere. Edo beste moduz esanda, ez dezala iñork pentsa, gutxi delako, ahal den lekurik onenean jartzea merezi ez duenik".
Arrazoiak? Hauexek: "1960-garren urtean 10.000 pezeta zeuzkanak banku nahiz aurrezkikutxa batean ikuitzeko asmorik gabe, or dauzka; baiña gauzak erostera joandakoan, orduan baiño askoz gutxigo balio dute, diruaren balioa jetxi egin delako ta gauzena igo, ta interes utsean egon delako diru ori". Eta, begira nondik, "diru ori ondo jarria egon balitz, beste balio bat eukiko zuen gaur".
Hala ere, zintzoa izaki Berasategi jauna, honakoa ere jakinarazten zien irakurleei: "Diruaren inbersio oberenik, ez da. Bestela, oberena bezain onak ez diren inbersioak bukatu behar lukete, ta ez da ala gertatzen. Gaiñera, diruak ez du berdin balio denentzat. Batzuentzat, joku bat da, espekulazio bat, aberastu edo lur jo; beste batzuentzat, berriz, altxor bat da, tella baten pean gordetzekoa, norberarengandik urbil; eta irugarren, beste batzuentzat -gehienentzat- gorde beharreko zerbait da, baiña ahal den etekiñik aundiena kentzen zaiola".


UTIKAN AURREIRITZIAK!

Zer zela eta, barietate hori? "Jeneralki, ondasunak administratzeko eran, sikoloji arrazoiek agintzen dute ta zenbait prejuizioak. Badira diru-jartzailleak, interesa aldakorra duten akziotan dirua jartzeak bildurtzen dituenak, gauza entenditzen ez dutelako ta ori kantidade aundientzat dela uste dutelako ta gauza ortan entendituentzat. Beste batzuek, beren dirua etxe, arri, lur bihurtu nahi dute, olako gauzetan sartuta seguruago daudelako. Bakoitzak bere tankera du, norberak ezagutu beharrekoa, gero, ondo enteraturik, artan edo ontan sar dedin. Beraz, nor bere burua ezaguturik eta bere bidea zeintsu duen ikusirik, jakin behar du zer bide dauzkan".
Eta hain zuzen horretaz arduratuko zen bera.


AURREZTEKO BIDEAK

"Ez dut kontuan artzen aurreratzaile ta espekulatzaille dena", adierazten zuen, ordea. "Ni konserbadorea naiz eta aientzat doaz ene kontseiluak. Nahiago dut nere ahorroak ongi erositako gauzetan euki ta ahal den gutxiena aldatu, beti aldaketan ibilli baiño, interesa aundiagoen billa. Ahal den gutxiena esan dut aldatu, arretaz zaindu beharra dagolako inbersioa, tarteka zenbait egoerek inbersio batzueri laguntzen baitie ta ez besteri".
Dirua ezartzeko leku bat, Burtsa ei zen. "Boltsak eskeintzen dituen gauzak, akzioak eta obligazioak dira. Akzio bat erostea, enpresa bateko jabetzan parte izatea da ta irabaziak, baldin badira, dibidentotan jasotzea jabetzaren neurrian. Obligazio bat erostea, enpresa bati zordun izatea da, au da, ari diru bat prestatua eukitzea interesa jakin batekin, prestatu zaion dirua berriz eskuratzen dela fetxa jakin batean".
Bietan zein ote diruari etekina ateratzeko biderik egokiena? Bada, Berasategik zioenez, biak dituzte beren alderdi on eta txarrak…
Burtsa baztertuz gero, zera egin zezakeen txanpon ugariren jabe zenak: "Inmobiliarietan dirua jarri", esate baterako, "plusbalia, etekiña eta eskuratzeko erreztasuna" ziurtatzeko. Edota bizi aseguroetara jo:
"Biziaren segurua da inbersiorik onenetako bat, siñesteak lan badu ere", zioen Berasategik.
Eta aurreko bide guztiak fidagarri ez irudituz gero, "or daude aurrezki-libreta era bateko eta bestekoak, nahiz etxebizitza-ahorrorako, nahiz boltsa-ahorrorako; or daude aldi jakin baterako diru-jartzeak, oinbesteko interesa batekin; or daude bonoak esku batetik bestea pasa ditezkenak interesa aundi batekin; hipotekak, interesa aundi batekin… Dirua interesa etekindun aundi batekin jartzea da or garrantzizkoa ta lotan ez uztea ezeren probetxurik gabe"

PIARRES LAFITTE, EUSKALTZAINA. HOGEI URTE ARTE EUSKERARIK EZ ZEKIENA
Hogei urte nituen. Laster apaiz izanen nintzen. Orduan, nere Moraleko irakasleak erraite daut: "eta heldu den urtean, nola predikatuko duzu, euskaraz ala biarneraz?". Nik erran nion: "Biarnesez. Ez dakit euskaraz. Zer nahi duzu?". "Halare, aita eta ama euskaldunak izaki eta behar zenduke euskaraz egin". Ortzirale guziez ene izeba bat etortzen zitzatan Seminariorat eta ekartzen zizkitan puskak eta zenbait liburu eta honelako zerbait. Eta erraiten zidan: "Badakit Senpier horrek ez duela humore onik hitaz mintzatzeko. Nahi lukeela euskarari lotzea". Hiru hilabetez ez nuen deusik erraiten. Halako batean erabaki nuen. Bildu nituen nazkien hitzak eta ikusi nuen banituela ehun eta berrogei bat. Orduan joan nintzaion ikusterat Senpierri eta erraiterat euskarari lotzekotan nizela. "Hasten naiz. Baina ez gero neri erran sobera egiten dutala. Kaskagorragoa naiz eta ez nauzue geldiaraziko" (…). (1972-I-30)

FRANTZIAN
Jaio zenetik ehun urte igaro direla norbaitzuk konturatu direnean sortu da Pio inpernutik ateratzeko asmoa. Asmo santua. Indice baten inpernuko kanposantuan euki duten idazle au, Donostiako Okendo kalean jaio eta Barojak berak (Familia, infancia y juventud) zion bezala, odolez ere euskotarra zen. (…) Garbi dago, beraz, onerako edo txarrerako Pio Baroja euskal zaiñetako odoletik eta Euskalerrian jaio zela. Gogoz eta asmoz askotan kanpotar bezela jokatu zuela? Ontan badute bakoitza non bizi izan danen eta beste artu-emanetan sortzen diren gorabeherak zer ikusia. Donostian jaio zen Barojak ementxe egin zituen bere lehenengo zazpi urteak (1872-1879); gero, sei Iruñan (1880-1886); oraindik aurra zen Pio sendikoak zijoazen bizi-tokietara joan behar izan zuen, noski; gero, gaur arte Euskalerrian izan ez degun tajuzko Unibersidadetan (Madrid eta Valencian) ikasten aritu zen; Pio berak aukera egin zuenean, Zestua aukeratu zuen, eta sendagille bezela emen egin zuen urte-bete pasatxua (1894-95). (…) Ala, alde batetik, idazten asi zenean, behar bezala ez zekien euskararik ezin ba erabilli, eta, bestetik, gure erriak moldatutako munduaren neurri bakarra ezin izan zuen erakutsi. (…) Egia da Barojak gaztelera utsean idatzi zuela; nahiago genduke bestela balitz, baiña, bestalde, ba al da mundu osoan gure erria gai (eta gai maitekor) dela orrenbeste eta ain zuzen eta ain baitasunez beterik idatzi duenik? (…) (1972-I-30)

BATZUK BAROJA INPERNUTIK ATERA NAHI
Protestanteen Federazioak dokumentu bat argitaratu du, "Eleiza eta podereak" izenburuaz. Idatzi honetan, argi eta garbi, gaurko gizartea onartu ezinezkoa dela diote, eta eraikitako ordena hautsi beharra dagoela (1972-I-30)


Azkenak
2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]


2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]


2025-01-20 | Jakoba Errekondo
Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]


2025-01-20 | Garazi Zabaleta
Aleko
“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Eguneraketa berriak daude