BI LETRAKO BIZKAIKO HERRIA...

  • Itzulpenak eta hizkuntz zerbitzuak eskaintzen dituen Luma enpresak izen bereko denbora-pasa eta hitz jokoen aldizkariaren lehen alea argitaratuko du egun gutxi barru. Hilabetero hitz gezidunak, hitz gurutzatuak, letra zopak, kontrapasak... izango dira 68 orrialdetan
Gaur egun zakurrari ez diogu normalean or esaten. Baina hainbat euskal komunikabideetako denbora-pasak egiteko ohitura dutenek badakite garai batean horrela esaten zitzaiola. Badakite baita ere hiru letratako Gipuzkoako herriaz galdetuta, Aia ipini behar dutela eta Bizkaiko Ea ere ez zaie ezezagun. Izan ere 1991. urtean sortu zenetik, Luma enpresak ARGIA, «Euskaldunon Egunkaria», «Zabalik» eta hainbat aldizkarientzako denbora-pasak egin ditu. Baina Joxan Elosegi, Iñaki Agirresarobe eta Prexen Gastearenak aspaldi zuten denbora-pasen aldizkari berezi bat egiteko ideia. Elosegik berak eta Luis Manterolak «Enbido» izeneko aldizkariko bost zenbaki plazaratu zituzten 1987an.



68 orrialde hilabetero.

«Luma» aldizkari berria hilabetekaria izango da, urteko 12 zenbaki izango ditu beraz, horietako bi, uztailekoa eta abendukoa, bereziak. Bi hauek 100 orrialde izango dituzte eta gainerakoek 68. Hitz gezidunak, hitz gurutzatuak, hitz kateatuak, poema presoak, hieroglifikoak, letra zopak, zortziko txikian, zaldiko maldiko, goitibeherak, kontrapasak... Guztira 30 bat joko ezberdin eskainiko ditu «Luma»k. Ale bakoitzean 12 orrialde haurrei eskainiak izango dira.
Saltokietan 3 euro balioko du aldizkari bakoitzak eta harpidetuz gero, urteko 12 aleak 30 euroren truke jaso daitezke etxean.
Gai monografikoen inguruko zenbakiak prestatzeko asmoa ere badute (automozioa edo eraikuntza, esaterako), eta horietan hiztegitxo bat ere gehituko dute gaiaren inguruko lexikoa biltzen duena.

Zenbat salduko da?

Aldizkaria egiteko inguruko herrialdeetan egiten diren tankera honetako aldizkariak izan dituzte oinarri, Frantziakoak bereziki, euskaraz ez baitzegoen eredurik. Hortaz, zaila da jakiten nolako harrera izango duen merkatuan. Aurrekaririk ezean, azterketa zehatzik ezin egin. Hala ere, 6.000-8.000 ale saldu litezkeela uste dute. Egun gutxi barru 6.000 aleko tirada izango da kalean. Hasieran denak ez direla salduko pentsatzen dute aldizkariko arduradunek, apurka-apurka egingo dituztela harpideak. Izan ere, lehenik publikoak produktua ezagutu beharko du, eta berau ezagutaraztea, zabaltzea, izango da hemendik aurrerako lana. Urte amaierarako 3.000 harpidedun izatea da euren asmoa.
Lumako hiru kideek paperaren gainean eta eskuz prestatzen dituzte denbora-pasak, hots, buruz asmatzen dituzte. Paperean taula ipini eta hitz bat idazten dute, hitz horretatik abiatuta joaten dira taula pixkanaka osatzen. Gero, definizioak ipintzea besterik ez da geratzen.
Egun ez dago euskarazko programarik lan hori ordezkatuko duenik, baina horrek ez du esan nahi lumakoek teknologia berriei muzin egiten dietenik. Internet, esaterako, horrelako produktuentzako euskarri interesgarria da. Dagoeneko ARGIAk baditu Lumaren joko batzuk sarean eta teknologiak aukera zabaldu ahala eta «Luma» aldizkaria sendotzen hasten denean, euskarri horri helduko diote. Oraingoz euskarak hain beharrezkoa duen aisialdirako tresna berria paperean izango dute adin eta maila guztietako euskaldunek

Euskarazko denbora-pasen historia laburra
Euskarazko lehen joko idatziak 1883koak dira, «Euskal-Erria» aldizkarian argitartutakoak, hain zuzen. «Mutadi» edo «Isitza» zuten izena eta hieroglifikoen tankerakoak ziren. Gaur egun egin ohi den bezala, soluzioa edo «askantza» hurrengo alean argitaratzen zen. Lehen hitz gurutzatuak, aldiz, kartzelarekin dute lotura. Gerra Zibilaren ondorioz kartzelaratutako preso euskaldunek horrelako jokoak asmatzen ematen omen zuten denbora; 60ko hamarkadan hasi ziren halako denbora-pasa urri batzuk argitaratzen eta, geroago, 70ekoan jarduera honek indarra hartu zuen ZERUKO ARGIA eta «Anaitasuna» aldizkarietan. Hamarkada horretan bertan, 1977an «Deia» egunkaria gurutzegrama txiki bat argitaratzen hasi zen. 80ko hamarkadan aldiz, Luis Manterola eta Joxan Elosegik eman zioten bultzada jardun honi. Azken hamarkadan Luma enpresa izan da idatzizko komunikabideetan denbora-pasak prestatu dituena


Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Eguneraketa berriak daude