HIRUGARRENEAN, IDAZKERA ARGIA JOMUGA
"Euskaldunon Egunkaria" kaleratzen hasi zenerako, bazuten oinarrizko arauak biltzen zituen orri sorta bat. Izan ere, hasi aurretik, ikastaro bat egin zen kazetariekin, idazterakoan sortzen diren oinarrizko arazoak eta idazten eskarmenturik ez duenak gauzak itzultzean egiten dituen huts tipikoak egokitu eta arrasto batzuk emateko. Dena dela, behin egunkaria martxan, hasierako paper sorta gehituz joan zen, oharrekin, erabakiekin eta gainerakoekin. Eta halako batean, hura guztia landu eta liburu moduan argitaratzeko mementoa iritsi zitzaiela erabaki zuten, interesgarri izan zitekeelakoan, bai "Euskaldunon Egunkaria"n erabiltzeko, bai kanpora begira ere. "Halaxe sortu zen gure lehen ‘Estilo Liburua’, 1992an. Funtsean, oinarrizko irizpideak ziren. Hizkuntza aldetik, gramatikako huts tipiko batzuen azterketa, zalantza hiztegi bat, izendegia, sigla zerrenda eta beste. 'Hiztegia' atalean, guk hartutako erabaki mordoxka agertzen zen, kalean zeuden hiztegiek eskaintzen zituzten aukeretatik bat hartuta. Izan ere, forma bat baino gehiagotan agertzen ziren hitzak, ‘Euskaldunon Egunkaria’n behintzat modu berean agertzeko asmoa genuen, eta gure arrisku eta guzti, ‘Hiztegi Batua’ren aurrekaria-edo egin genuen".
Hiru urte beranduago, bigarren «Estilo Liburua» kaleratu zuten: "Oker ez banago, Euskaltzaindiaren arau berri mordoska bat sartu zen: munduko izendegia, gramatikako beste arau mordoska bat ere bai…", esan digu Petrirenak. Horrez gain, hiztegian ere ordurako ba omen zen Euskaltzaindiak emandako zerrendaren bat, eta hori ere nabaritu omen zen beraienean. Nolanahi ere, "Euskaldunon Egunkaria"ren hiztegiak ez zituen bakarrik hitzen formetako zalantzak argitzen, erabilera txar askoren ordezko proposamenak ere egiten zituen. "Hasiera batetik, informazio asko agertu da gure hiztegian. Irakurtzen baldin bada goitik behera… Beno, badakigu inork ez duela hori egiten, baina kontsulta askoren erantzuna aurki daiteke bertan".
Eta bide bertsua jarraitu omen dute hirugarren "Estilo Liburua" egiterakoan ere. "Sei urte hauetan gehien landu duguna sintaxia izan da, erraztasuna eta argitasuna bilatu nahian. ‘Egunkaria’n bada 6-8 pertsonak osatutako talde bat, egunero testuak orrazten dituena. Lan handia egiten da hor. Beti ari gara esaldiak egokitzen, argitasuna bilatzen. Eta zuzenketa lan horretatik ere atera ditugu ondorio batzuk".
Ahalegin horren guztiaren ondorioa, Idazkuntza deitu atalean islatua dago, non idaztean ulermena errazten duten egiturak eta joskerak sartu dituzten. "Hori da, ziur aski, liburu honek duen ekarpenik handiena", dio Patxi Petrirenak.
Atal horretan, puntuazioa ere landu dute, oro har, gutxi puntuatzeko joera dagoela sumatu dutelako. "Eta gainera zenbaitek dio hainbeste puntuatzeak etena eta traba dakarrela. Hori ez da horrela. Zeinu guztiak erabiltzeak ez du irakurketa trabatzen, kontrakoa egiten du, irakurleak ez duelako egin behar izaten idazleak egin ez duen lana", gaineratu du liburuaren egileak.
Idazketaz ari garela, zeintzuk ote dira kazetariok egiten ditugun akats ohikoenak? Bada, itzulpen txarretatik omen datoz gehienak, inguruan dauzkagun erdaren oihartzun asko irensten dugulako konturatu gabe, eta zenbait topiko txarren kalko gordin-gordinak idatzi: adibidez, ‘alderdi ezberdinen arteko bilera bat’, ‘alderdien arteko bilera bat’ esateko orduan; edo ‘zelaia baldintza onetan dago’, ‘zelaia ongi dago’ jarri beharrean… Gainera, gauzak esateko moduan ere egiten ei ditugu akatsak. "Eta horren guztiaren ondorioz, esaldi ordenamendu nahiko arraroak sortzen dira, nekez ulertzen direnak bukaerara ailegatu arte, eta irakurlea behartzen dutenak, ulertzekotan, puntu jakin batera ailegatu eta berriz atzera buelta egitera…", diosku Petrirenak. Bada, hutsune horiek guztiak saihesteko adina adibide dago "Estilo Liburua"n.
Izendegiari eta toponimiari dagozkion atalak ere eguneratu dituzte. Petrirenak dioenez, "Euskal Herrikoak lan handia eman du, baina mundukoa baino errazagoa izan da: azkeneko urtean berrituak izan diren izendegiak hartu ditugu -EAEkoa, Nafarroakoa, eta Euskaltzaindiak emandako Zuberoako eta Lapurdiko izendegi berritua-, guztiak batu eta ahalik eta informazio gehiena eman dugu. Badauka zer osatu oraindik ere, baina pozik gaude".
Lana egiten duenak espero du saririk, eta "Euskaldunon Egunkaria"koak ere irrikaz daude "Estilo Liburua"k nolako harrera izan duen jakiteko. "Oraindik ez dugu ezer jaso, ordea. Agian ikusteko denborarik izan ez dutelako, edo gauza berririk ez dela egongo pentsatu dutelako. Baina horrela balitz, oker daude, aski berritua eta osatua dago. Gu iritzien esperoan gaude, eta jakiteko gogoz gainera"
Adibideen bidez azaldu ditugu puntu guztiak, arau nahiz gomendio. Adibide horietan nahiz azalpenetan, Egunkarian egunero-egunero egiten dugun azterlanaren eta orrazketa lanaren ondorioak ageri dira. Ez genuke ahantzi nahi, hala ere, urte hauetan hainbat pertsona eta lantaldek egin duten ekarpena ere, hainbat arrasto eskaini baitizkigute idazkera argia eta zehatza (hitzetan nahiz joskeran) iristeko lagungarri direnak.
Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.
Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]
ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez
Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.
Astearte honetan Baionan egitekoa zen zazpi herritarren aurkako epaiketa zortzi hilabetez atzeratu dute. Iazko Korrikan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubia zeharkatuz, 36 migratzaileri Ipar Euskal Herrian sartzen lagundu izana egotzi die Frantziako Justiziak. Defentsak... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]