GURE HISTORIAREN ISTORIOAK ERE BEST-SELLER
Irakurle bezala ere nobela historikoen zale dela dio, berarentzat ere historia ikasteko modu erraz eta egokia dela. Hori bai, «akats historikoren bat topatzen badut ez dut irakurtzen jarraitzen, dagoeneko ez zait interesatzen».
Totiren nobelen arrakastak oihartzuna izan du eta Ttarttalo argitaletxean gero eta nobela historiko gehiago jasotzen dira, Antziñe Mendizabal editoreak esan digunez. 2002an, Martinez de Lezearen nobela berriaz gain, Gaizka Arostegiren «El agote» argitaratuko dute, besteak beste. Arantzazu Amezagaren bigarren lana ere kaleratuko da. «Veinticinco cartas para una guerra»n Gerra Karlistetan girotua zegoen bitartean, lan berrian Hego Amerikako euskaldunengana eramango gaitu Amezagak. Iristen zaizkien denak ez dituzte noski argitaratzen eta jasotzen dituzten lanen artean gabezia nabarmenena dokumentazioarena, historikoki ondo girotzearena dela dio Mendizabalek. Abra sailean argitaratutako nobelen arrakastaren arrazoiaz galdetuta zera dio: «Herri honetan bizi dugun egoeragatik euskaldunok interes berezia dugu gure historia ezagutzeko».
Irakurleek Euskal Herriko historian girotutako nobelak irakurtzeko gogoa dute, beraz, eta idazleek horiek idazteko gogoa. Baina ez bakarrik erdaraz idazten dutenek.
Euskaraz ere badira iraganean girotutako nobelak. Genero honetan ahalegin berezia egin zuen idazle bat aipatzekotan Jon Etxaide hautatu genezake. Maila bikainean kokatu zuen Etxaidek euskal nobela historikoa «Alostorrea», «Joanak joan» edo «Gorrotoa lege» bezalako lanekin.
Patxi Zabaletaren «Errolanen harria» eta «Ukoreka»besteak beste, Edorta Jimenezen «Baleen berbaroa», Koldo Izagirreren «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak»... dira azken urteotan kaleratutako adibide batzuk. Baita Joan Mari Irigoienen «Lur bat haratago» ere.
Irigoienek XVII. mendean kokatu zuen nobela hau. Horretarako bibliografia zabala erabiltzeaz gain, Joxe Azurmendi, Lola Valverde eta Xoxe Estevez historialarien laguntza ere izan zuen, detaile txikiena ere zuzen deskribatzeko asmoz. «Adibidez, emakumeak depilatzen al ziren XVII. mendean?» esan digu idazleak, «Bada, haiei galdetu eta baietz esan zidaten». Nobela luze hau Axularren prosa eredutzat hartuta idatzi zuen gainera.
Irigoien gustura ageri da nobelak merkatuan izan duen erantzunarekin. Baina, euskarazko nobela historikoak ez du inondik ere erdarazkoak izandako arrakasta komertziala lortu. Ez dago nobela historikoak soilik idazten dituen Noah Gordon edo Toti Martinez de Lezea bezalako idazlerik. Arrazoia sinplea da zoritxarrez: euskarazko merkatu mugatua. Joan Mari Irigoienek hala esan du eta Antziñe Mendizabalek ere argudio garbi berbera gazteleraz idatziak dauden nobelak euskaratzeko aukeraz galdetu diogunean. Alderantziz egiteko aukera badago ordea eta aurten «Lur bat haratago»ren gaztelerazko itzulpena argitaratuko du Ttarttalok
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.
Europako Funts Sozialen ataletik Elikagaien Bankuetara bideratzen zuten urtero dirua eurek bidera zezaten janaria behar gehien duten herritarren artean. Aldaketa iritsi da kudeaketara orain: adin txikikoak dituzten familiei diru-txartelak emanen dizkiete produktuak erosteko. 130... [+]