Gabonak gaboom!
Nork baino nork eskaparate landuagoa du. Jende gehiena ingeniari lan baten aurrean geratzen da: Olentzero sua eta guzti ikusten zaion ikatz-txondorraren aurrean, tren bat dabil bueltaka, tarteka mendiko tunelean ezkutatuta.
Atso batek eskaparateko maketa horren erreplika egiteko eskatzen dio Mac Gyver uste duen senarrari, sotilki: "Kortxozko plantxa bat da, lau zulorekin. "Ez da hain zaila!". "Ez dela hain zaila?". Senarrak, izututa besotik tiraka ateratzen du tentazio horretatik emaztea.
Guri ere gogora etorri zaigu zer den etxean (ateoak izanda ere) jaiotza jartzea; belaunaldiz-belaunaldi iritsitako buztinazko figuratxoak, denborak batzuk besamotz eta besteak burugabe utziak, 40 urtetan erabilitako goroldio disekatuan jartzea. Koskortzen joan ahala, jaiotzako txerrikumeari kariño gehiago hartu genion Jexuxitori baino, eta denborarekin, Jexuxitok eta txerrikumeak elkarrekin konpartitzen zuten estalpeko sehaska.
Koskorretik aurrerago iritsi ginenean, (orain aitortuko dugunez) benetako jaiotzaren aurkako ekintza burutu genuen.
Unibertsitateko ikasle garaitan, Ñoñosti hiri europarra "naturaldu" behar genuela sartu zitzaigun kaskezurrean, ikasleen ostegunetako parranda espiritua berpiztu behar zela. Jexuxito berpiztu zen bezalaxe. Eta guri ere hiru egun iraun zigun bizirik ajeak. Aterik ate tabernariei limosna eman eta gero, pertsianak zerratu zizkiguten muturren aurrean, eta hiriaren bestaldeko zuloaren bila abiatu ginen, erromes, haiek karitate gehiago erakutsiko zutelakoan. Bide erdian, argi distiratsu batek gure begi gorriak mindu zituen: Jaiotzaren argia zen! Gipuzkoako Plazako jaiotza! Umetan bezala korrika sartu ginen (beno, ez, balantzaka) jaiotzako belardietan, gerri parera iristen zitzaizkigun trapuzko gizontxo artera. Gabonetako espiritua zerion parke hura txikitan Disneylandia zen guretzat, baina mozkorraldi hartan 19 urte genituen, eta gorrotoa, goragalea ematen zigun kontsumoaren jardinak, oparizko paperetan bildutako zorion hipokrita moralista kirastuak. Errebeldia inozo bat izan zen patxaran eta garagardoen erreakzio kimikoek sortu zigutena, eta buruan ahots batek agintzen zigun: "Non dago Jexuxito? Bahitu egin behar dugu! Non dago Jexuxito!". Eskerrak Jexuxitok zeruko guardak dituen bizkartzain, eta parkeko leizeren batean ezkutatu zuten. Ez genuen gure begien parean topatu, edo ez genuen ikusi. Jexuxito ez bazen, behintzat beste zerbait eraman behar, eta trapuzko gizon-emakume, bildots, ahate eta aingerutxoen artetik, zer hartuko eta, txerritxo bat! Umetako nostalgia edo nik al dakit zer sartuko zitzaigun kurrinkari horren begiratu xamurra ikusita, eta belazean errotik atera eta, ospa egin genuen txerria besotan hartuta, kale ilunetan udaltzainen kotxeetako argietatik ihesi.
Gabonak umedade handiko egunak dira. Malkoz eta emozioz xenxibletuta gaudelako, eta umez betetzen direlako kaleak. "Gure barneko umea" esnatzen omen da gugan, tabakoa erostera joan zenetik alde egin zigun ume hura. Gabonetan ikusiko dituzu umeak: umeak eskaparatetan; eskuak, sudurra eta aho zabala bentosa bihurtuta, kristalari itsatsirik, bareen pare lerde-arrastoa utziz. Ume anarkistak, ume arrazistak; Olentzeroren aldekoak, erregeak baino lehenago etortzen delako eta gainera etorkin edo beltz beldurgarri horri muxu ematea tokatzen ez delako.
Ume trapitxeroak, eskolan ikasitako kantei etekina ateratzen dakitenak; etxez-etxe pasatu eta izeba zaharrari «borondatez» urtean behingo bisitan joaten zaizkienak. Aingerutxo hauek gabon kantak 7ko taula baino gogo gutxiagorekin botatzen dituzte, zer dioten ere jakin gabe: "din-dan-don, din-dan-don, urte Barrigon!".
Ume melankolikoak, hazi nahi ez dutenak. Zenbat urtez itxaron zenuen gurasoei Olentzerorena iruzurra zela esan gabe? Ez al zenuen zuk ere pentsatu sekretua deskubritu zenuela aitortuz gero, opari gutxiago jasoko zenituela? Edo gurasoak frustratu eta traumatizatuko zenituela?
Gu tesina hori hausnartzen ari garen bitartean, aita bat futbolinari begira ari da eta jokalariak hankaz-gora jartzeari ekin dio. Emaztea atzetik du, ordea, ernegatuta: "Baina Martin, futbolinak umeentzat dira, ez helduentzat!".
Jostailutan transmititzen dio gurasoak seme edo alabari bere zaletasuna, ilusioa, bere amets frustratua… Zertan ari da, bestela, larruzko txupadun gizon makarra hori ordu erdiz jostailuzko motor eta kotxeei begira?
Urte Zahar-Urte Berri trantsizio horretan ere, kasik gehiago itxaroten dugu kanpaikaden osteko lehen iragarkia zein den, kanpaikadak "oztopatzen" dituzten azafata-azafatoen hankasartzeak baino.
Iragarki batzuk dira urtero Gabonak "inauguratzen" dituztenak, batez ere, txanpain marka ezagunak: Freixenetek aurten Penelope Cruzen aparra eta burbuilak harrotu ditu, beti Donostiako Kontxa ateratzen zuen Codorniuk emozioen filma esplikatu nahi izan digun bitartean. Paco Lobatoni falta zituen seme eta alabak itzultzen dizkio "El Almendro"k Gabonetan.
Eta hor daude larunbatetako siesta orduko filmak: printzesitak eta printzipeak, amandre eta ipotxak, oraindik elurrik esnifatzen ez zueneko Macaulay Culkin…
Aurten, Osakidetzak bere egin beharko lukeen iragarki osasungarri batek harritu gaitu: mahats zuritu eta pipitarik gabeak saltzen dituena. Bazen garaia, familia osoak urte berria itolarriak jota ez hastekoa!
Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.