Ezker Batua Euskal Autonomia Erkidegoko gobernuan sartu ondoren, bertako kontseilari Javier Madrazok hainbat adierazpen ilun antzeko eta interesatu egin ditu abiadura handiko trena (AHT) gerarazi daitekeela esanez, eta lorpen hori beraiek Eusko Jaurlaritzan sartu izanaren ordainez-edo lortu dela sinestarazi nahian; baina, besteak beste, adierazpen horiek jendea lasaitzeko baino gehiago proiektu horren aurkako jarrerak eguneratu eta areagotzeko balio izan dute. Egunez egun gehiago dira proiektu erraldoi horren eragina jasan beharko duten inguruneetan eratzen ari diren plataformak, "AHT gelditu!" lelopean, herritarren ahotsa entzunarazteko. Abenduaren 2az geroztik mobilizazio eta informazio kanpaina indartsuari ekin zaio Donostialdean eta Bidasoa inguruan, eta hilaren 15erako manifestazio bat iragarri da Arrasaten.

Madrazok adierazpen interesatu horiek eginagatik ere, kontua da AHTren proiektu erraldoiak aurrera jarraitzen duela eta ez dela gelditu, proiektua Europako legediarekin bat datorren ala ez egiaztatzeko asmoz Eusko Jaurlaritzako barne azterketa batzuen zain badago ere. Gogoratu besterik ez dago proiektua aurrera eramateko xedez Espainiako Gobernuko Sustapen Ministerioak 600 milioi pezetako (24 milioi libera, 3,60 milioi euro) kopurua esleitu duela 2002. urterako, eta Eusko Jaurlaritzak, berriz, beste 155 milioi pezeta (6,2 milioi libera, 931.568,76 euro). Proiektuak, bere osotasunean, bilioi erditik gorako aurrekontua izango luke. Besterik gabe, Irun-Pasaia-Donostialdea tartea eraikitzeko 84.000 milioi pezeta beharko lirateke, eta horietako 60.000 Behobia-Astigarraga korridore orokorrerako izango lirateke, eta beste 16.900 milioi pezeta merkantzietan espezializatutako Irun eta Pasaia arteko lotunerako.


Bat baino gehiago dira abiadura handiko trenaren aurka daudenek darabiltzaten arrazoiak. Hitz gutxitan esanda, beren ustez AHTren proiektua gizartearen eta ekologiaren aurkakoa eta baliabideak xahutzearen aldekoa da, eta horrek guztiak erabat arbuiagarri bihurtzen du. Horregatik, proiektu erraldoi honen aurka dauden herri mugimenduek trenbide publikoa, segurua eta kalitatezkoa eskatzen dute, enpresa pribatuen mozkinen gainetik gizartearen onura jartzen duen kalitatezko zerbitzua ziurtatuko duena.
Joan den udaberrian Trena Defendatzeko Jardunaldiak izan ziren Guadalajaran, azkenaldiko gobernuek bultzatu nahi dituzten abiadura handiko trenbide eredu elitisten aurka dauden plataformek eta elkarteek antolaturik. Jardunaldi hauen emaitza gisa agiri bat sinatu zen AHTrekiko erabateko aurkakotasuna erakutsiz eta horretarako arrazoiak emanez. Han aditzera emandako ondorioak guztiz bat datoz AHTren Aurkako euskal Asanbladak erabiltzen dituenekin. Arrazoi horien guztien artean batzuk nabarmenduko ditugu:
3 Oso ingurumen eragin larria sortzen du. Hain abiadura handian ibiltzeko (orduko 350 km-ra iritsi daiteke) ezinbestekoa da bidea guztiz zuzena izatea, gutxienez 5.000 km-ko okerdura erradioarekin eta, gehienez, %2,5eko maldekin. Horren ondorioz, Euskal Herriko kasuan, AHTren Aurkako Asanbladak dioenaren arabera, duen orografia kontuan izanik, ezin ugariagoak izango dira egin beharko diren tunelak, lur hustuketak, eustormak eta dagozkien makroerrepideak, eta lur kopuru izugarriak mugitu beharko dira, hondakindegiak nonahi ugarituko dira, hidrologi sistemak kaltetuko dira eta lurralde emankorrak eta ekosistema baliotsuak hondatuko dira.
AHTren trazatu zabalak eta abiadura handiak behar dituen segurtasun neurriek erabateko lurralde zatiketa eragiten dute, hesi bihurtzen da eta mugak areagotzen dira, giza ingurunean eta ekosistemetan eragozpen larriak sortuz.
Gainera, Guadalajarako beste ondorio batek dioenez, abiadura handiko trenek izugarri areagotzen dute zarata maila, eta energia kontsumo neurrigabea eragiten dute, ohiko trenarena baino sei aldiz handiagoa. AHTren Aurkako Asanbladak dioenez, abian jartzen ari diren energi proiektu erraldoi eta zentzugabeek zerikusi handia dute AHTren proiektuarekin. Eta jarraitzen dute esanez, gainera, abiadura handiarekin gora egiten dutela istripu arriskuek eta horien ondorioen larritasunak. Energia (gasa, elektrizitatea) garraiatu, sortu edo bideratzeko bestelako hainbat azpiegiturarekiko hurbiltasunak ere arriskuak pilatzearen efektu sinergikoa sortzen du.
3 Lurralde arteko desorekak areagotzen dira. AHTa hiri handiak lotzeko egituraturik dagoen garraiobidea da, hegazkinekin lehian sarturik, tarteko geldialdi oso gutxirekin. Horrela landa lurrak eta hiri ertainak bazterrean utzi, inkomunikatu eta zokoratu egiten ditu, eta biztanleak inguru eta herri horietatik alde egitea eta geroz eta hiri handiago eta bakanagoetan pilatzea bultzatzen da.
AHTren Aurkako euskal Asanbladak dioenez, abiadura handiko trenak, ingurumenean izango duen eraginagatik, herri honetan ondorio kaltegarriak ekarriko ditu nekazaritzan eta landa lurretan, nekazaritzarako lur asko galduko delako, ingurune horretako bizi kalitateak okerrera egingo duelako eta, gainera, hiria-landa lurrak zatiketa areagotuko duelako. AHTren moduko azpiegiturek, udalez gaindiko interes orokorrekotzat izendaturik, egite gauzatuen bidez, udalen erabaki ahalmena menpean hartzen dute nolabaiteko aurrerapen mota baten izenean, hain zuzen ere, udalek beren ekonomia eta gizarte eredua finkatzeko aukera kontuan hartu gabe edo, are gehiago, erabat gutxietsiz eta baztertuz.
3 Kostu ekonomiko izugarria du eta gizartearentzako erabilgarritasun txikia dauka. AHTren kilometro bakoitzak, batez beste, 2.000 milioi pezetako kostua du. Horren ondorioz garraio garestia eta elitista bihurtzen da, gutxi batzuen neurrira egina, eta ez garraio kolektibo orokor gisa. Ohiko trenetarako inbertsioak bereganatzen dituen heinean, haien hobekuntza kaltetzen du eta luzarora haiek hondatu eta baztertzea eragiten du.
AHTren aurkako Batzarraren ustez, gainera, abiadura handiko trenak multinazionalen zerbitzura dauden tresnak dira, beren globalizazio prozesuan sortzen dituzten merkatu erraldoiak (Europa osoko merkatua esaterako) hornitzeko garraio azpiegiturek ere erraldoiak izan behar baitute. Horrez gain, interes eta negozio pribatuen mesedetarako, AHTk gastu publiko neurrigabea eragiten duela diote, lehentasun handiagoko gizarte premiak alde batera utzita.
3 AHTren bideak ez dira batere beharrezkoak, zeren gaur egungo trenbideen sarea hobetu eta berrituz gero 200-220 kilometro orduko abiadurak lor baitaitezke, teknologia pendularra erabiliz (Talgoa).
AHTren Aurkako Asanblada, bestalde, abiaduraren mitoaren aurka agertzen da. Diotenez, inolaz ere ez du merezi hainbesteko dirutzak xahutu eta halako ingurumen ondorio larriak eragiterik minutu batzuk irabaztearen truke, kontuan izanik, gainera, minutu horiek gutxi batzuen mesederako soilik izango direla.
Azkenik, AHTren Aurkako Asanbladaren iritziz, proiektu hau guztiz inposaturik, inolako adostasunik gabe, ezartzen ari da. Informazio gardentasun txikienik gabe bultzatu da, guztiz muzin eginez gizartearen borondateari eta udalen eta hiritarren interesei. Talde eta elkarte ugarik erakutsi dute beren desadostasuna eta proiektuaren aurkako kritika sakonak, alegazioen bidea erabiliz; zehazki esanda, 1.600 alegazio aurkeztu dira, baina guztiak ezetsiak eta baztertuak izan dira horretarako funtsezko arrazoi bat bera ere erabili gabe. Horregatik guztiagatik, Asanbladak herritarrek eta udalek erakusten duten aurkako iritziarekiko begirunea eskatzen du, eta azpiegitura honen eraginpean gertatzen diren udalen beto eskubidea aldarrikatzen dute, proiektu honetan nahiz udal interesak urratzen dituen beste edozein azpiegituretan