Soldatapeko hiru langiletik batek aldi baterako kontratua dauka, eta emakumearen kasuan are nabarmenagoa da. Emakumeen langabezi tasak gizonenak baino altuagoa izaten jarraitzen du; hala ere, zenbait kasu eta sektoretan gizonezkoengan baino txikiagoa da emakumezko langabezi tasa. Horiexek BBK Fundazioko Gaztelanbideanen enkarguz egindako ikerketaren ondorio batzuk dira.

Azterketa hori, "Lana Euskal Autonomi Erkidegoan", Alfonso Perez Argote irakasleak zuzendu du, eta bere helburua EAEko lan merkatuaren ezaugarri nagusiak ezagutzea da. Diotenez, lehenik, merkatu horretako aldagarri nagusien bilakaera ezagutu nahi izan dute, eta, aldi berean, bilakaera horrek eta Espainiako lan merkatuaren bilakaerak dituzten ezberdintasunak eta antzekotasunak. Bigarrenik, EAE osatzen duten herrialde historiko bakoitzeko bilakaera aztertu nahi izan dute. Hirugarrenik, eskualdeetako esparruraino iristen dira herrialde historiko bakoitzaren barruan kokaturik, honela, gaurko egoeraren ahalik eta deskribapen zehatzena egin ondoren, lan merkatuaren arloan EAEn dauden gune geografiko arazotsuenak atzemateko.


Azterketa horren arabera, 1987tik 2000ra bitartean, bikoiztu egin da aldi baterako kontratuen batez bestekoa, eta soldatapean daudenen %16 izatetik %32 izatera igaro da. Gizonezkoak geroz eta gutxiago dira aldi baterako kontratuekin, eta, aldiz, emakumeak geroz eta gehiago. Aldi baterakotasun hori gutxitu egin da 16 urtetik 24 urtera bitartekoen artean, eta goraka doa 25etik 54ra bitartekoen artean. EAEn nahiz Espainiako Estatuan bikoiztu egin da aldi baterako kontratuen batez bestekoa, eta hiru langiletik bat honelako kontratuarekin ari da. Kontratu mota honekin lanean ari direnen artean, gaur egun, gehienak gizonezkoak dira, baina geroz eta gehiago nabari da kontratu mota hori emakumeen kontrataziorako erabiltzeko joera.
Txostenean ageri denez, 2000. urtean Arabak izan du emakumearen kontratazio tasarik handiena, eta txikiena, berriz, Bizkaiak; Gipuzkoa, berriro ere, tartean gertatu da. 1986tik 1991ra bitarteko ekonomiaren susperraldiak hiru herrialdeetan onura handia ekarri zuen emakumearen kontratazioaren arloan. Eta 1992-1993 urteetako krisiaren ondorioz galdutako lanpostuek eragin handiagoa izan zuten gizonezkoen artean, nahiz eta Gipuzkoan bi kolektiboak gertatu ziren nahiko erasanda. Azkenik, 1994-2000 urteen bitarteko enplegu hazkundea bi sexuen onerako izan da, herrialde historiko bakoitzean eragin ezberdina izan badu ere.
1993. urteaz geroztik etengabean egin du gora aldi baterako kontratuak erabiltzeko joerak, eta gaur egun soldatapeko langileen %29,5i eragiten dio; ehuneko hiru puntu igoz azken zazpi urteotan. Araban dago kopuru txikiena: %16,8. Gipuzkoan eta Bizkaian, berriz, %31tik gorakoa da. Bestalde, Gipuzkoan, 1993. urtean aldi baterako kontratuen kopurua %21ekoa izanik, 1997ra bitartean bikoiztu egin zen, eta %43ra iritsi zen, nahiz eta gero, ziurrenik 1997ko lan arloko erreforma ezarri izanaren ondorioz, berriro behera egin zuen.
Eskualdeka, mugarik gabeko kontratuen kopuru handiena, %70etik gorakoa, Gorbeia inguruneak, Plentzia-Mungiak eta Arratia-Ibaizabalek dute. Eta, bestalde, aldi baterako kontratuen presentzia nabarmenena Arabako bailaretan, Arabako mendialdean, Gernika-Bermeon eta Markina-Ondarroan kokatzen da; hain zuzen ere, nekazaritza eta arrantza arloko jarduerek garrantzi handia duten eskualdeetan. Kontraturik gabeko soldatapeko emakumeen kopurua (%12) sei aldiz handiagoa da gizonezkoena baino (%2). EAEn kontraturik gabe lanean ari diren langileen %80 emakumeak dira.


Azken hogeita bost urteetan langabeziaren tasak gorabehera handiak izan ditu EAEn. Azterketak honelako datuak ematen ditu: lehen epealdian (1976-85), langabeziaren tasa 20 puntu igo zen, krisialdi larri eta luzea izan zen; bigarren epealdian (1986-91), langabezia 5 puntu jaitsi zen, nolabaiteko errekuperazioa egon zen; hirugarren epealdian (1992-93), langabezia 6 puntu igo zen, krisialdi sakon eta laburra izan zen; laugarren epealdian (1994-2000), langabeziak 12 puntu egin zuen behera, ekonomia suspertzen hasi baitzen.
Langabezia tasa altuagoa da beti emakumeen artean gizonezkoen artean baino. 2000. urtean bi aldiz handiagoa zen, gutxienez. Ezberdintasun horrek, Espainiako Estatuan baino handiagoa, parekatzeko joera izan du: lehen epealdian (1976-85), langabeziaren tasak gogor egin zuen gora gizonengan nahiz emakumeengan; bigarren epealdian (1986-91), langabeziak behera egin zuen gizonen artean, baina ez emakumeen artean; hirugarren epealdian (1992-93), gizonezkoen langabezia emakumeena baino gehiago hazi zen; laugarren epealdian (1994-2000), langabeziak behera egin zuen bi esparruetan, eta ezberdintasunak parekatzera jo zuen.
Ikasketa mailari dagokionez, gehienek, EAEko langabetuen %85ek, gutxienez bigarren hezkuntzako ikasketak dituzte. Langabezia gutxiago dago lehen hezkuntzako ikasketak dituztenen edo ikasketarik ez dutenen artean, baina, kopuruz, denen artean ez dira langabetuen %20ra iristen. Bigarren mailako ikasketak dituztenen artean langabezia gehiago dago goi mailako ikasketak dituztenen artean baino.
Herrialde historikoetara begiratuz, oso ezberdintasun handiak aurkitzen dira batzuetan eta besteetan. Handiena, beti, Bizkaiko langabezia tasa da. Araba eta Gipuzkoa, berriz, txandaka aritzen dira. 2000. urtean Gipuzkoak zuen langabetu gutxien, %9,2; Arabak %10,1 zuen; eta Bizkaiak %15,1. Hiru herrialdeetan nahiko bilakaera homogeneoa egon zen 1994 arte; eta 1986tik 1994ra bitartean hirurek antzeko kopuruen gorabeherak izan zituzten ehunekoetan. Baina 1994tik 2000ra bitartean Gipuzkoan lortu zen langabeziaren beherakadarik nabarmenena, eta ondoren Araban. Urte horietan Bizkaian ez zen hainbeste jaitsi langabezia.
Eskualdeka, hiru eskualdetan dago langabeziaren tasa, EAEkoarekin alderatuz, biztanleriaren ehunekoaren gainetik dago: Arabako Kantaurialdea, Bilbo Handia eta Bidasoa Behea. Bestalde, lau eskualdetan langabezia EAEko batez bestekoa baino handiagoa da. Langabezia tasarik handiena duten eskualdeak: Bilbo Handia (%20,2), Bidasoa Behea (%18,8), Arabako Kantaurialdea (%16,8) eta Enkarterriak (%16,7). Eskualde hauetako langabezia tasa, bai gizonezkoen artean eta bai emakumezkoen artean, EAEko %25eko batez bestekoaren gainetik dago.
Azterketak garbi erakusten du langabezia mailarik handiena hiri nagusietan dagoela, batez ere Bilbo inguruko hiri nagusietan, batik bat Ezkerraldean, Laudion esaterako; eta horrekin batera, Donostia inguruan, Hernanin eta Errenterian