Tenplarien lurra

  • atsegina bihurtzen ari naizela baizik.Bakar-bakarrik horixe delakonik neuk erabaki dudana.Nire burua eskaini diodalako,gorputz eta arima,egin behar dudana pentsatzen dudanari,eta harro nagoelakoegiten ari naizenaz»Begoña AlbaEl Salvador 1990-9-10Gure herrian, noizean behin, monumentu ezezagunen bila goazenean horrelako altxor txikiak aurkitzeko aukera izan ohi dugu. Hau Gareseko zubi ezagunari atxikia dago ikusgai, plaka beltz batean. Ez da herri honetako altxor bakarra, ez horixe, baina bai harrigarrienetakoa. Inguruan, berriz, Eunateko eliza oktogonala dugu, laborantza lurrez inguratua eta tenplarien berri ematen diguna. Horixe da kondairak dioena behintzat. Argi dagoena Euskal Herriko tenplurik bitxienetakoa dela da.

2007ko otsailaren 21ean

Santiagoko Bidean atzekoz aurrera

Aiegitik Lizarrarantz itzuliko gara, baina oraingoan ondotik pasako gara, Iruñearako bidean. Bidean Bilatorta (hemen erromatarren garaiko aurriak eta erliebe aurre erromanikoak daude), Lakar (XII. mendeko Santa Engrazia basilika), Lorka, Zirauki (zubi erromatarra) eta Mañeru nekazari kutsuko herrien ondotik pasako gara.

Azken herria igaro eta handik bi kilometrora, mendate batean, izen bereko atsedenlekua dago (34 km. daramatzagu). Beste bi kilometrotara Garesen sartuko gara. Ilzarbeko bailarako hiriburu, bere izaera historiko-artistiko oso garrantzitsua Santiagoko Bidearen bi ibilbideek bertan bat egiteari zor dio.
Gareseko erdigunea zeharkatu ostean, eskuinerantz joko dugu, "Campanas-Eunate" norabidean eta handik bi kilometrotara Obanos herriaren ondotik pasako gara. Herritxo atsegin honek San Joan Bataiatzailearen eliza neogotikoa erakutsiko digu besteak beste, baina horrez gain bere kaleetatik paseatzeko herri egokia da.
Garesetik dakargun errepidean beste bizpahiru kilometrora berriz, gure eskuinaldean Nafarroako tenplurik misteriotsu eta harrigarrienetarikoa ageri zaigu, Eunateko Andra Mari eta bere elizpe oktogonala, alegia. Gareseraino bide beretik itzuliz, oraingoan eskumarantz joko dugu, errepide nagusi honetatik Iruñerantz hurbildu asmoz.

GARES
Garesen Santiagorako bide nafarra eta aragoarra batzen dira. Horrenbestez, hiriak monumentu aberats ugari du erakusgai. Hiriaren gaztelerazko izenaren jatorria Arga ibaiaren gaineko zubi ederretik dator, XII. mendean harriz eginikoa, eta puntu erdiko sei begi dituena. Arretaz begiratzen baduzue, zubi honen zutabe batean oso mezu polita duen plaka beltz bat aurkituko duzue.
Hiriaren sarreran Tenplariek fundatutako Gurutzefikatuaren eliza dago. Barruan Gurutziltzaketaren XIV. mendeko tailu ederra gordetzen du. Erromesen kalean edo Kale nagusian, Santiago eliza dugu, XII. mendean altxatua eta XVI. mendean berregina. Lehen tenplu erromanikotik XII. mendeko bi atalde ederrak geratzen dira. Barrualdean, irudi sakratu eta bitxi bilduma garrantzitsua dago.
San Pedro Apostoluaren eliza XV. mendekoa da, baina ondoren zenbait erreforma egin zaio. Azkenik, Sancti Spiritus-eko Komendatzaileen komentuko eliza aipatuko dugu. Hiriko kaleetan zehar presarik gabe ibiltzea aholkatzen dugu, etxe eta jauregietako armarriak lasai behatzen ditugun bitartean.


Eunateko Andra Mari

Obanosetik gertu dagoen tenplu hau Santiagoko Bideko berezienetakoa da. Erromaniko berantiar estilokoa (1170 urtearen ingurukoa), oin oktogonala du eta nerbio koadrangeluarrez estalia da. Aldarean berriz, Andra Mariren tailu bat aurkituko dugu.
Kanpoaldean edertasun handiko apiriko edo atrium batek inguratzen du, landareez apaindutako kapiteldun zutabeekin. Zortzi aldeetatik soilik hiru dira jatorrizkoak, gainontzekoak XVIII. mendekoak dira.
Jatorriari dagokionez, tenplariekin lotu ohi dute batzuek, baina seguraski San Joanen ospital-ordearen hil-kapera izan zen. Ahozko tradizioak, berriz, erregina batek altxarazi zuela dio, bere harriek azpian anderearen hilobia gordez.
Informazio Praktikoa
GARES
Jatorduan:
Iturralde Jatetxea- Pl/ Luis Morondo 6.
Lorca Jatetxea- K/ Nagusia 54.
Jan eta lo egiteko:
***Hotel Jakue- Irunbidea. 948- 34 10 17. Logela bikoitza 10.000-17.500.
**Hotel Mesón del Peregrino- Iruñea-Logroño errepidea, 23. km. 948- 34 00 75. Logela bikoitza 12.000-24.000 pzta.
Lo egiteko:
*Puente Ostatua- Foruen Plaza. 948- 34 01 46.
OBANOS - EUNATE
Jatorduan:
Ibarberoa Jatetxea- San Salbador z/g.
Lo egiteko:
Osses I Nekazal Etxea- Plazaren atzealdean. 948- 34 42 61. Logela bikoi-tza 3.200 pzta.


Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Eguneraketa berriak daude