Tenplarien lurra

  • atsegina bihurtzen ari naizela baizik.Bakar-bakarrik horixe delakonik neuk erabaki dudana.Nire burua eskaini diodalako,gorputz eta arima,egin behar dudana pentsatzen dudanari,eta harro nagoelakoegiten ari naizenaz»Begoña AlbaEl Salvador 1990-9-10Gure herrian, noizean behin, monumentu ezezagunen bila goazenean horrelako altxor txikiak aurkitzeko aukera izan ohi dugu. Hau Gareseko zubi ezagunari atxikia dago ikusgai, plaka beltz batean. Ez da herri honetako altxor bakarra, ez horixe, baina bai harrigarrienetakoa. Inguruan, berriz, Eunateko eliza oktogonala dugu, laborantza lurrez inguratua eta tenplarien berri ematen diguna. Horixe da kondairak dioena behintzat. Argi dagoena Euskal Herriko tenplurik bitxienetakoa dela da.

2007ko otsailaren 21ean

Santiagoko Bidean atzekoz aurrera

Aiegitik Lizarrarantz itzuliko gara, baina oraingoan ondotik pasako gara, Iruñearako bidean. Bidean Bilatorta (hemen erromatarren garaiko aurriak eta erliebe aurre erromanikoak daude), Lakar (XII. mendeko Santa Engrazia basilika), Lorka, Zirauki (zubi erromatarra) eta Mañeru nekazari kutsuko herrien ondotik pasako gara.

Azken herria igaro eta handik bi kilometrora, mendate batean, izen bereko atsedenlekua dago (34 km. daramatzagu). Beste bi kilometrotara Garesen sartuko gara. Ilzarbeko bailarako hiriburu, bere izaera historiko-artistiko oso garrantzitsua Santiagoko Bidearen bi ibilbideek bertan bat egiteari zor dio.
Gareseko erdigunea zeharkatu ostean, eskuinerantz joko dugu, "Campanas-Eunate" norabidean eta handik bi kilometrotara Obanos herriaren ondotik pasako gara. Herritxo atsegin honek San Joan Bataiatzailearen eliza neogotikoa erakutsiko digu besteak beste, baina horrez gain bere kaleetatik paseatzeko herri egokia da.
Garesetik dakargun errepidean beste bizpahiru kilometrora berriz, gure eskuinaldean Nafarroako tenplurik misteriotsu eta harrigarrienetarikoa ageri zaigu, Eunateko Andra Mari eta bere elizpe oktogonala, alegia. Gareseraino bide beretik itzuliz, oraingoan eskumarantz joko dugu, errepide nagusi honetatik Iruñerantz hurbildu asmoz.

GARES
Garesen Santiagorako bide nafarra eta aragoarra batzen dira. Horrenbestez, hiriak monumentu aberats ugari du erakusgai. Hiriaren gaztelerazko izenaren jatorria Arga ibaiaren gaineko zubi ederretik dator, XII. mendean harriz eginikoa, eta puntu erdiko sei begi dituena. Arretaz begiratzen baduzue, zubi honen zutabe batean oso mezu polita duen plaka beltz bat aurkituko duzue.
Hiriaren sarreran Tenplariek fundatutako Gurutzefikatuaren eliza dago. Barruan Gurutziltzaketaren XIV. mendeko tailu ederra gordetzen du. Erromesen kalean edo Kale nagusian, Santiago eliza dugu, XII. mendean altxatua eta XVI. mendean berregina. Lehen tenplu erromanikotik XII. mendeko bi atalde ederrak geratzen dira. Barrualdean, irudi sakratu eta bitxi bilduma garrantzitsua dago.
San Pedro Apostoluaren eliza XV. mendekoa da, baina ondoren zenbait erreforma egin zaio. Azkenik, Sancti Spiritus-eko Komendatzaileen komentuko eliza aipatuko dugu. Hiriko kaleetan zehar presarik gabe ibiltzea aholkatzen dugu, etxe eta jauregietako armarriak lasai behatzen ditugun bitartean.


Eunateko Andra Mari

Obanosetik gertu dagoen tenplu hau Santiagoko Bideko berezienetakoa da. Erromaniko berantiar estilokoa (1170 urtearen ingurukoa), oin oktogonala du eta nerbio koadrangeluarrez estalia da. Aldarean berriz, Andra Mariren tailu bat aurkituko dugu.
Kanpoaldean edertasun handiko apiriko edo atrium batek inguratzen du, landareez apaindutako kapiteldun zutabeekin. Zortzi aldeetatik soilik hiru dira jatorrizkoak, gainontzekoak XVIII. mendekoak dira.
Jatorriari dagokionez, tenplariekin lotu ohi dute batzuek, baina seguraski San Joanen ospital-ordearen hil-kapera izan zen. Ahozko tradizioak, berriz, erregina batek altxarazi zuela dio, bere harriek azpian anderearen hilobia gordez.
Informazio Praktikoa
GARES
Jatorduan:
Iturralde Jatetxea- Pl/ Luis Morondo 6.
Lorca Jatetxea- K/ Nagusia 54.
Jan eta lo egiteko:
***Hotel Jakue- Irunbidea. 948- 34 10 17. Logela bikoitza 10.000-17.500.
**Hotel Mesón del Peregrino- Iruñea-Logroño errepidea, 23. km. 948- 34 00 75. Logela bikoitza 12.000-24.000 pzta.
Lo egiteko:
*Puente Ostatua- Foruen Plaza. 948- 34 01 46.
OBANOS - EUNATE
Jatorduan:
Ibarberoa Jatetxea- San Salbador z/g.
Lo egiteko:
Osses I Nekazal Etxea- Plazaren atzealdean. 948- 34 42 61. Logela bikoi-tza 3.200 pzta.


Azkenak
Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Leire Ibar
Urriaren 7ra atzeratu dute Korrikan migratzaileei muga zeharkatzen laguntzea egotzi zietenen epaiketa

Astearte honetan Baionan egitekoa zen zazpi herritarren aurkako epaiketa zortzi hilabetez atzeratu dute. Iazko Korrikan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubia zeharkatuz, 36 migratzaileri Ipar Euskal Herrian sartzen lagundu izana egotzi die Frantziako Justiziak. Defentsak... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


2025-01-29 | Kelo Arribas
Elikadura burujabetza eta erresistentzia genozidioaren aurrean
Laborarien borroka Palestinan

Gaur egun, Gazan su-etena dago, eta ez dakigu noiz arte iraungo duen; bitartean, sarraskiak, anexioek, kolonizazioak eta era guztietako giza eskubideen urraketek bere horretan diraute gainerako lurralde okupatuetan. Jarraian irakurriko dituzunak ez dira kasu isolatuak,... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Gurasotasun baimena

Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]


2025-01-29 | Andrea Bartolo
Gerra inperialistari gerra

Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]


Industria politikak: noren erreminta?

Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]


Furoshiki, arte jasangarria

Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]


Sarah Babiker. Gurpiletik atera
“Abiadura honetan ezin diegu eutsi berez funtsezkoak diren gauza batzuei”

Hirietako egunerokoa interesatzen zaio Sarah Babiker kazetariari; ez, ordea, postaletako irudia, baizik eta auzoetan, parkeetan, eskoletan, garatzen den bizitza; bertan dabilen jendea. Lurralde horretan kokatzen dira bere artikuluak, baita iaz argitaratu zituen bi lanak ere... [+]


Eguneraketa berriak daude