Euskaldunok atzerritarrei diegun zorra
Kanpotik etorritako guztiei buruz ari al zen? Beno, ez zen hori hain justu.
"Ikus dezagun gure Azkue aundiak zer dioen: ‘Etxeko bati mesede bat zor diogunean eskerrak eman gabe gelditzea ez da artaraiñoko pekatutzat jotzen. Mesedegille ori kanpotarra, atzerritarra izan ezkero ordea, ondo ezitakoaren bearkizuna da esker beroak ematea. Itxuskeri nabarmena litzake ala ez egitea. Are ta beartuagoak gaude gu, atzerritarrengandik izan ditugun mesedeak ain aundiak diralarik'".
Zergatik mahaigaineratzen zituen Iñaki Eizmendik Azkue jaunak esandakoak? Bada, bi lerro geroago, oraingoan ere Azkueren hitzak jasoz, kontura ekartzen zuen honakoagatik: "Ni, neroni -alegia Azkue jauna-, aita zana bezalaxe bertsoak osatzen arituko nintzan, noski, Bonaparte aundiak ikasketarako, estudiorako sua piztu ezpalu nigan". Hortik aurrera, Basarrik berak aintzat hartutakoak zetozen: "Pentsa nolako galera izango zuten Euskalerriak eta euskerak Azkue batek artu zuen bidea artu ezpalu. Bonaparte printzipea ez izatera, Azkue-rik ez genuen izango", ziurtatzen zuen, bipil, Bonaparte printzeak utzitako haziak bakarrik piz zezaketelakoan-edo Azkueren jakiteko grina. Eta hori ontzat emanaz, beste ondorioa ere bai: "Azkue-rik ez izatera, ez aren ondorengo sokarik ere".
Haatik, ez zen Bonaparte printzearekin amaitzen euskaldunok zorretan gauden atzerritarren zerrenda:
«Azkue-ren kaso berdinean dago Astarloa durangoar jakintsua. Humboldt alemana ez izatera, eman zuen pausorik etzuen emango durangoarrak. Bere erri Durango utzita etzan Madrid-a aldatuko, an buru-belarri estudiora makurtzeko. Aitatutako bi auetaz kanpo, beste askotxo dira gure esker ona irabaziak. Batzuk bederen aipa ditzadan: Van Eys, Hugo Schuchardt, Jules Vilson, Ribary, Stempf, Uhlenbeck, Dogson eta abar".
Ezagutzen al dituzue? Baliteke ezetz…Kasu horretan, jo gertuen duzuen liburutegira laster batean, zeren "ain urrutietatik izanik, atzerritarrak izanik, maixu izatera iritxi ziran gure izkuntzan. Guk, euskaldunok, nekerik gabe, saiatu gabe izan nai degu maixu. Emen dago gure okerra".
Amatiño gazteari zeharka zuzendutako eztenkada ote? Batek daki, eta hori ziur zekien bakarra jada ez dugu gure artean. Dena dela, honela jarraitzen zuen Basarrik:
"Gipuzkoar irakurle batek atzera egingo du bizkaieraz idatzita dagon zerbait irakurtzeko. Zailla iruditzen zaio bizkaiera; ez duela ulertzen (entenditzen) esango dizu. Bizkaitar askok lelo berdiña aterako dizute gipuzkoera dala-ta.
Egundo ez dit inportarik izan gipuzkoeraz irakurri edo bizkaieraz irakurri, ondo idatzitako lanak izan ezkero. Joskera oneko idazleak izan ditezela; euskal sena izan dezatela". Eta Txomin Agirrek bizkaieraz idatzitako "Kresala" zekarren kontura, "euskaraz egundo moldatu dan nobelarik ederrena, askoren iritziz". Bada, Basarriren ustez "Euskeraz irakurtzeko batere zaletasunik duen gipuzkoarrak ez du aldapa aundirik aurkituko ‘Kresala’ liburuan. Ez du, bearbada, ‘Garoa’ bezin errez irakurriko edo ulertuko, baiña ez pentsatzen duen ainbateko alderik aurkitu ere".
Bere garaiko euskaldunez ari zen Basarri, noski, oraingo irakurleek zailtasun galantak izan baititzakete, ez Txomin Agirreren bizkaiera edo gipuzkera ulertzen, hark bere nobeletan aitatzen dituen nekazal eta itsas giroko hitzek zer diren jakiteko orduan baizik… Baina hori beste kontu bat da, nolanahi ere, eta Basarrik azpimarratu nahi zuena hauxe: "Danok dakigu Bonaparte printzipeak dirua erruz zabaldu zuela euskeraren onerako; diru aren bearra izan zala garai artan azaldu ziran ainbat liburu txalogarri azaltzeko. Aberats asko degu gaur euskaldunetan. Lendikako aberatsak batzuk; aberats berriak, besteak. Beren izkuntzarengana Bonaparte batek ainbateko zaletasuna balute (eta ark etzuen bere izkuntza), zer ez ote genduke egingo Euskalerrian!". Ez zitzaion arrazoirik falta, eh!
Kontu emen! Euki gogoan! Adiskide ta etxekojaunok! Zuen emazteentzako esku-erakutsirik onena. Zuen sukalderako apaingarri: Eltze azkarra. Asadora-Freidora "Radar". Erre ta prejitzeko aukerakoa: Supercacelora a presión "Radar". Juegos Espatulas y juego Cubiertos "Radar". Lantegia: Industrias Radar. Eskoriatza (Gipuzkoa)
Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]
Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]
WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.
Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]
Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.
.jpg)
Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.
Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]
Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]
Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).