«Ez dugu ezer asmatu, baina geure estiloa sortu dugu»

  • Bekatuari horzkadaka bizi garen mundu transgeniko honetan, laukote natural honek Golden sagarrari egin dio gorazarrea, kanturako barrenean zuten harra aterata. Ziritik atera dute zukua, bakoitzak bere onenak emanda: Eduardo, kokospekoduna, sagar gazia da, gorri bizi-bizia, eta sateliteen pare, inoiz ez dago jakiterik zein zuhaitzetatik eroriko den. Loiola sagar leuna da, bixarrak moztuta trapuarekin distira ateratzen diena masailei, adarretan gora joan diren sagarrak ordenatu zale. Kike gozoa da, azukretsua, bibotea dantzatzea gustatzen zaion sagarra. Eta Larrañaga berriz, ganbara txokotik mundura ihes egiten duen sagar beltzarana, bizarrean beste herrialdeetako jaki-arrastoekin itzultzen dena beti. Gaur ere «Larra» auzoko larreetan dabil, eta beraz hiru sagarren jarioa edatera gonbidatzen zaituztegu... Txootx!

Nola egin zuten topo lau tipo sinpatikok eta elkarren osagarri diren lau ahotsek? Nola sortu zen taldea?
KIKE OTXOA: Lauron ametsa zen abestea eta horrek batu gintuen; baina garrantzitsuena zera da, laurok kanturako gustu bera genuela. Gospel generora jo genuen (beltzek zoragarri abesten dute), guri asko gustatzen zitzaigun.
LOIOLA GARMENDIA: aitzakia bat ere bagenuen, gure temarioa prestatzeko. Lagun batek ezkondu behar zuen eta ezkontzan kantatzeko eskatu zigun. Elizaren atzealdean abesten ari ginela, sorpresa itzela hartu genuen, jendeak ezkonberriei begiratu beharrean guregan jarri zuelako arreta.
K. OTXOA: Eta «Hau formula bat ote da?» pentsatu genuen. Estilo hori da Golden Apple Quarteten zigilua: musika hori bera kantatzea, beste irakurketa bat emanez, umore tonuan.

Musika eta umorea nahasteko formula hori beste talderen batengandik jaso zenuten?
L. GARMENDIA: Jakina, guk musika serio landu nahi genuen, baina hasieran oso ondo irteten ez zenez, txantxetan egin behar!
K. OTXOA: Musika eta umorearen irrika betitik egon izan da. Esaterako, 50eko hamarkadan Euskal Herrian talde enblematikoa izan zen "Los Xei». Eta ez zuten ezer berririk asmatu, modu sinpatikoan kantatzen zuten. Beraz, beti egon izan dira formula hauek. Eta geurea ideia horri beste buelta bat gehiago ematea izan da. Baina agian berezi egiten gaituena da, hautatu dugun musika estiloa: gospela. Estilo horretatik abiatuta, gerora beste musika estilo guztiei ireki diegu atea. Beraz, guk ez dugu ezer asmatu, baina geure estilo propioa sortu dugu.

Golden Apple Quartet izena bera xelebre askoa da...
L. GARMENDIA: Izen hori Eduardori bururatu zitzaion. "Golden Gate Quartet"en gaiak lantzen hasi ginelako, hitz jokoa atera zuen.
EDUARDO DORRONSORO: Harrezkero denetik deitzen digute: "Golden Opel Kadett", "Golden Globe Trotter"; "Golden Gay Garden"… Behin, Bergarako festetan, kalean gindoazela tipo bat guri seinalatzen hasi zen, gu parean pasa ahala: "begira, begira, hauek zerakoak dira, zera… zera…" Eta gu dagoeneko kalean barrena galdu ginela entzun genion "baina nola ostia izena dute!".

Zein musika mota gustatzen zaizue lantzeko?
L. GARMENDIA: Dibertigarria iruditzen zaigun dena, eta harmonikoki interesgarria zaiguna, polita dena. Hasieran ez zitzaigunez oso ondo ateratzen, disimulatu beharra izaten genuen. Denborarekin hain gaizki ez egiten ikasten da, kalitate musikala mailaz igotzen da, eta musikalki gero eta gauza konprometituagoak egiten ditugu. Umorearena zerbait paraleloa da, helburua beti da dibertigarria izatea.

Eneko Olasagasti hasi zen lehenengoz zuen emanaldiak zuzentzen. Zertan antzeman zen Eneko Olasagastiren ukitua?
L. GARMENDIA: esmokinetan!
E. DORRONSORO: Ordura arte hiru esmokin beltz bakarrik genituen, eta beraz nik, esmokin zuri bat edo Yogi hartzaren mozorroa nituen aukeran.Yogi hartzaren mozorroa agian gehitxo nabarituko zela-eta, esmokin zuriarekin irteten nintzen. Enekok azkar jantzi arazi zidan esmokin beltza.
K. OTXOA: Enekoren lana gu zuzentzea izan zen. Kantuak bagenituen, baina antzerki egitura behar zuten eszenategi gainean jartzeko, ordu eta erdian ikuskizunari eutsiko zion egitura. Abesti batetik bestera pasatzeko loturak bilatzea izan zen bere lana, emanaldiak koherentzia izan zezan.
E. DORRONSORO: Eta egitura hori, batez ere, ni isilarazteko zen. Eszenategi gainean hitz eta pitz hasten naiz, eta ezin gelditu, ordena pikutara bidalita. Lehen, ikuskizunak orduerdia edo ordu eta erdi iraun zezakeen, egun horretan nuen hitz jarioaren arabera.

Bakoitzak zer funtzio betetzen du taldean?
K. OTXOA: Taldeari 15 urtean eutsi diona da, partaide bakoitzak nortasun eta abildade ezberdinak izatea. Horri esker, lana nortasunaren arabera banatu ahal izan dugu:
Loiolak gaitasun musikala du, moldaketak egiteaz edo sortzeaz bera arduratzen da. Xelebre hau, Eduardo, ganberro hutsa da, txorakeriak egiten jaio zen eta berari bururatzen zaizkio astakeria handienak. Ni berritsu hutsa naiz, eta antolamenduaz arduratzen naiz. Eta Larra da, orain bidaian dagoena (ARGIAk elkarrizketa egin zionean) mundua ikusteaz arduratzen dena, eta gastronomiaz.

Zuen izaera oholtzara igotzen duzue?
L. GARMENDIA: Kike ez beste denok garen bezalaxe ateratzen gara oholtzara, hein batean garena transmititzen dugu. Ni beti zuzentzen aritzen naiz, lagunak nahas-mahasean ibil ez daitezen. Xelebrea beti irten egiten da ezarritako ordenatik. Larrak beti zabarrarena egiten du, bere itxuragatik (eta berez ere pixka bat astoa badelako). Baina Kikek bere nortasunaren aurkako funtzioa betetzen du: xinplearena, tontoarena.
E. DORRONSORO: Arrazoia ere oso xinplea da: kantatu egin behar dugu. Eta Kike, berez den bezain berritsu agertuko balitz, ez liguke abesten utziko!

Jendeak estimatzen du zuen ahots kalitatea? Ala arreta osoa txisteetan jartzen du?
K. OTXOA: Egiten ditugun ikuskizun guztietan garrantzia gehien gai musikalari ematen diogu eta bere kalitate musikalari. Eta gero, gai musikal horrek beti du umorezko kontakizun paralelo bat, detailetxo batzuk baino ez direnak, baina azkenean gai musikala da agintzen duena. Orokorrean jendeak estimatzen du hori eta oso ondo abesten dugula esaten digute, eta gainera sinpatikoak garela.
E. DORRONSORO: Ez dute esaten "a zer algarak botatzen ditudan kantatzen duzuen bakoitzean!". Hori da entzun nahi nukeen azkena!
L. GARMENDIA: Sinpatikoa izatea lortuz gero, edozerk funtziona dezake, ikusleak eskertu egiten du. Baina umore bortxatua egitea da arriskutsuena, grazioso izan nahi hori, nabarmen gelditzen baita barre eginarazten ari zarela eta azkenean ez du graziarik egiten.
E. DORRONSORO: Taldearen helburua ez da inoiz izan jendeari grazia egitea. Lehen kontzertuan, 3-4 abesti baino ez genituen prestatuak. Orduan, konfetiak botatzen genituen… soinu asko eta mami gutxi. Jendea ohartzerako kontzertua bukatzen genuen. Baina gure tenperamentua dela-eta, sortu egiten da grazia izpi hori eszenategira igotzerakoan. Gu halakoxeak gara, xelebrekeriatan hasten gara eta jendeari grazia egiten diola ikusten duzu. Eta hortik aurrera, ateratzen zaiguna egiten dugu. Ez bazaigu ezer ateratzen, serio asko ere kantatu izan dugu. Baina jendea ohitua dago gu beti xelebrekeriatan ikustera eta gu serio ikusteak grazia egiten dio, barrez lehertzen da orduan ere.
L. GARMENDIA: Erne egon behar izaten dugu, gure mugimendu bakoitza bi aldiz pentsatu behar da: lepondoan azkura izan eta eskua lepondora eramateagatik jendea algaraka hasten da!

Enkarguzko lanak eta publizitatea egiten dituzue.
K. OTXOA: Enkarguzko lan bat eskatzen diguten bakoitzean, beti estrategia bera erabili izan dugu (urteek erakutsi baitigute oso eraginkorra dela): eskatutako lana gainditzea beste proposamen bat erantsita. Erronka horixe hartzen dugu beti. Eskatutako lana betetzea, baina gainera guk proposamen berezi bat gehiago eranstea.

Euskadiko Orkestrarekin ere aritu zarete saltsan. Zer moduz?
K. OTXOA: Oso gogorra izan da. Bost hilabetez eduki gaituzte lanean, 200 kilometro orduko abiaduran. Bi egun soilik izan genituen orkestrarekin entseatzeko, beraz, nork bere aldetik egindako lan guztia bi egunetan uztartu beharra genuen! Baina gustura aritu gara abentura honetan. Harrigarriena izan da musikari jendearekin sortutako harremana. Orkestrako gehienak, musika irakasleak dira, oso jende serioa. Eta gu sartu ginenean, jendea lasaitzen hasi zen, hasieran irribarretxo bat egiten zuten eta azkenerako algaraka ari ziren. Musikariek eskerrak eman zizkiguten, gurekin aritutako denbora jolastordua izan zelako, euren entseguen zurruntasunaren barruan.
E. DORRONSORO. Nik emankizunen bideoa ikusten dudanean, gehien estimatzen dudana ez da publikoaren erreakzioa, baizik eta atzean ditugun musikarien irribarrea. Harritu egiten zara, sekulako lorpena da!
L. GARMENDIA: Batzuk esaten ziguten: "Une batzuetan ezin nuen instrumentua jo!".

Biretan ahitzen duzue zuen denbora.
L. GARMENDIA: Gure kontzeptua ezberdina da. Rock taldeek-eta hilabete mordoa ematen dute disko bat prestatzen, eta behin diskoa aterata, kontzertuak eskaini behar izaten dituzte. Gure diskoek ez dute izugarrizko salmentarik eta ez ditugu arrakasta lortzeko esperantzan ateratzen; guk saltzen duguna ikuskizuna da.

Gaurko gizartean zer etorkizun dute otxoteek?
E. DORRONSORO: Etorkizuna iraganaren berdina dute. Zirkuitu egin bat dute eta ez dute apustu berririk egiten, lehengoari eutsi baizik.
K. OTXOA: Euskadiko zirkuitura mugatuta daude, hizkuntza dela-eta (berdin gertatzen da Kataluniako kantu taldeekin, galiziarrekin...). Eskualdetako musikan hizkuntzak asko baldintzatzen du. Guri, estatura zabaltzea ahalbidetu diguna, hain zuzen gaztelera erabiltzea da eta beraz, ulermena ez da oztopo estatura irteteko. Musika euskaraz egiten duen jendeak horixe du, etxean gelditzen dela. Badira salbuespenak, izar ospetsuak, esate baterako, Kepa Junkera. Sekulako arrakasta lortu du, baina beti merkatu oso konkretuetan gertatzen da hori.
E. DORRONSORO: Gainera, kantugintza bultzatzeko beste arazo handi bat, tabernetan jartzen duten musika da. Belarriak lehertzerainoko bolumena izaten du. Nola abestuko duzu orduan!
L. GARMENDIA: Lehen, tabernatan afaldu ostean kantatzeko ohitura handia zegoen. Garai batean Donostiako tabernetan "Kantatzea debekatuta dago" zioen kartela zintzilikatzera heldu ziren!
K. OTXOA: Euskadin oso proiektu interesgarriak sortzen ari dira. Koro gazte asko daude, gazteentzat eskolak… Baita esperientzia berritzaileak ere (txalaparta ahotsarekin uztartzea, Nacho Duatok txalapartarekin koreografia bat prestatzea)… esperientzia horiek denek pista bat ematen dizute musikak nondik joko duen jakiteko. Otxoteak ez ziren duela 500 urte existitu ere egiten eta agian gerora desagertu egingo dira. Baina desagertu denok desagertuko gara!

Oso esperientzia potentea izan zen, Placido Domingorekin kantatu genuenekoa. Antena 3 telebistak telemaratoi bat antolatu zuen, duela 7 bat urte, eta bertan abesteko proposatu ziguten. Placido Domingo ere joatekoa omen zen. Guk orduan beste erronka handiagoa proposatu genien telebistakoei: Placido Domingori "O Pepita" kantatuko diogu (Xeik kantatzen zuen "O Pepita", hain justu Placidoren amari eskainitako kantua baita). Eta gainera, lortu behar duzue Placidorekin gabon kantu bat abestea.
Inpaktantea zen guretzat operako munstroarekin kantatzea. Sekula ez genukeen imajinatuko halako aukerarik izango genukeenik, ametsa zirudien.

- Taldea: 1986ko urrian sortu zen.
- Egindako lanak:
Besteren artean, «Toy Story II» filmaren bertsio espainiarrari soinu banda jarri diote. «Karramarroen uhartea» filmeko ahotsak jarri dituzte. «Kilometroak 99» (Errenterian) festaren abestia egin zuten.
- Partaideak:
+Loiola Garmendia: Donostian jaio zen, 1959an. Taldeko baritonoa eta musika zuzendaria. Rock eta jazz taldeetan jo izan du eta San Inazio Koroan eta Donostiako Kamara Koruan abestu izan du.
+Eduardo Dorronsoro: Donostian jaio zen, 1959an. Taldeko tenorea da. Flauta eta baxu elektronikoa jo izan du era guztietako taldeetan: rock, pop, jazz, folk...
+Cruz Maria Larrañaga (Larra): Deban jaio zen, 1957an. Taldeko baxua. Dultzaina jotzen du eta koru askotan kantatu izan du: Donostiako Orfeoian, Oiartzunak-en, Etorki-n...
+Enrique Otxoa (Kike) :1950ean jaio zen. Taldeko baritonoa. Antzezle lanetan aritua, Errenterian antzerki klaseak ematen ditu.

Doinua: Agur sagar beltzaran
Lana egin liteke
serio edo ez
umoreari beti
tartetxo bat gordez
estilo hori landuz
jarraitu adorez
musikari barreak
erantsiz umorez
barreari koruak
soilik egin ordez
Aitor Mendiluze


Azkenak
Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Israel Donostiako Klasikotik kanporatzeko eskatu du Gernika-Palestina herri ekimenak

Larunbatean zeharkatuko ditu hiriko kaleak Donostiako Klasikoak, eta Gernika-Palestina herri ekimenak Israelek bertan duen presentzia salatu du, prentsaurreko batean. Adierazi dutenez, “genozidioa eteten ez duten bitartean” klasikoak ez luke Israel-Premier Tech... [+]


Egiazko arrazoia Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko

Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .


Puigdemontek esan du osteguneko inbestidura saioan izango dela

2017tik Bruselan dago Kataluniako presidente ohia, baina itzultzea erabaki du Generalitateko hurrengo presidentearen inbestidura eztabaidarako. “Normaltasun demokratikoko baldintzak ez” izatea salatu du, eta aipatu du itzultzeak suposatzen duen atxiloketa arriskua.


Donostian jarrera eta eraso arrazistak ugaritzen ari direla salatu eta borrokatzera deitu dute

Udaletxe aurrean eginiko prentsaurreko jendetsuan, Donostian gertatzen ari diren jarrera arrazista, klasista eta faxistekin kezka adierazi dute hiriko eragile sozial eta politiko ugarik. Irakurketa bateratua eskaini dute 37 eragilek, besteren artean, Ernai, GKS, Bilgune... [+]


Venezuelako oposizioak dei egin die poliziei eta militarrei gobernuaren kontra egitera

“Herriaren eta beren familien alde” jartzeko eskatu diete Edmundo Gonzálezek eta María Corina Machadok adierazpen bateratu baten bitartez. Maduroren gobernuak erantzun egin die, eta erabaki dute dokumentuaren sinatzaile biei “ikerketa penala... [+]


Israelgo armagile nagusiaren fabrika batera sartu eta gerrarako materiala suntsitu dute Erresuma Batuan

Palestine Action taldeak dio bere ekintzaileek astelehen goizean (abuztuak 6) Elbit-ek Bristolen duen fabrika "inbaditu" dutela. Ikerketa eta fabrikazio zentroa oso zainduta dago, eta espetxeko furgoneta bat erabili dute kanpoko perimetroa txikitzeko.


2024-08-07 | Euskal Irratiak
Oihana Goiriena
“Haserre gara, Polonia airos atera baita Pabloren kontrako salaketa frogatu gabe”

Osasun artak biltzen ari da Pablo Gonzalez Moskun une honetan. Joan den astean, Poloniako Radomgo segurtasun handiko espetxetik atera zen kazetaria bi urte eta bost hilabeteko preso egon ondoan. Poloniak leporatzen zion espioitza frogatu gabe libre atera da.


Talde ultraeskuindar baten errekurtsoak geldituta du Donostiako Loiolako Kuartelen salerosketa

Loiolako kuartelen afera ez dago bere onenean. Espainiako Defentsa Ministerioak eta Donostiako Udalak akordioa “aldi baterako” etetea erabaki zuten joan den astean, hilaren 18a baino lehenago ezin izango zutelako gauzatu, eta hori delako, hain zuzen, salerosketa... [+]


Eguneraketa berriak daude