ETORKIZUN NUKLEARRA ALA BERRIZTAGARRIA?


2007ko otsailaren 21an
Munduak eta, beraz, euskaldunok etorkizunean erabiliko dugun energiak zalantza handiak sortzen ditu, nahiz eta azken bolada honetan asko hitz egiten den energia berriztagarriez edo "energia berdeaz". Adituei galdetzen zaienean zer-nolako bilakaera izan dezakeen munduko energia eskaerak hemendik 2020. urtera bitartean, edo zein egoeratan dauden petrolio erreserbak, edota zenbaterainokoa izan daitekeen energia berriztagarriek (eguzki energia, energia eolikoa, geotermika, biomasa eta abar) bete dezaketen zeregina, bi aukera kontrajarri azaltzen dizkigute.

Lehenengoaren arabera, gaur egungo joerak jarraituko du, eta gizakiok petrolioa, ikatza eta gasa erabiltzen segituko dugu lekualdatzeko, berotzeko eta argindarra sortzeko. Bigarren aukera, garbiena, energia berriztagarriek petrolioa eta ikatza ordezkatzen ahalegintzean oinarritzen da, gure bizitza kalitatea eta ekonomia kaltetu gabe. Bi ikuspegien arteko talkak energiaren merkatuak astintzen ditu.

PETROLIOA, NUKLEARRA BAZTERTU GABE.

Lurrak petrolioarekin eta energia nuklearrarekin egingo du aurrera. Horixe da sektoreko eragile nagusiek gustukoen duten aukera, eta energia eskariak mundu osoan, eta oso bereziki garapen bidean dauden herrialdeetan, gorakada izugarria izango duen ustean oinarritzen da.
Aukera horren arabera, gaur egun erabiltzen diren 9.600 milioi petrolio tonatatik 15.000 milioi tonatara igaroko gara 2020. urterako. Energiaren Nazioarteko Agentziaren (AIE) ustetan, Txinak berak bakarrik gehikuntza horren laurdena bereganatuko du. Joera horrek 2050. urteraino irauten badu, 25.000 eta 30.000 milioi tona inguru beharko dira. Horrek esan nahi du petrolioaren kontsumoa hirukoiztu egingo litzatekeela mende erdi baino denbora gutxiagoan, eta hori negozio aparta litzateke petrolio konpainientzat.
Erregai fosilek (petrolio, ikatza, gasa) gaur egun munduan kontsumitzen den energia primarioaren %80 bereganatzen dute, eta hemendik 2020. urtera bitarteko hazkundearen %95 bereganatuko lukete. Zein dira alternatibak? Erregai fosilen aldekoek diotenez, energia berriztagarriak interesgarriak dira leku urrunetarako, erregai fosilak baino merkeagoak direlako, baina ez dute balio masiboki erabiltzeko, eta, beraz, erabilera murritza izaten jarraituko dute. Nolanahi ere, energia fosilak erabiltzeko geroz eta joera handiago horrek arrisku ekologikoak eragiten ditu. Eta gordinaren erreserbek ez dute betiko iraungo. Gaur egungo kontsumo kopuruaren arabera, adituek diotenez, 250 urtetarako ikatza eta 66 urtetarako gasa geratzen da, eta 40 urtetarako petrolioa besterik ez dago. Batzuk ez dira hain ezkorrak, eta erregai fosilek gehiago iraungo duten itxaropena dute. Edozein eratara ere, petrolioaren urritasunak ez du arazorik sortuko 2030. urtera arte.
Zientzialarien ustetan berotegi efektua energia fosilen erabilerak isuritako gasek eragiten dute beste ezerk baino gehiago, gure klima berotu eta etengabeko hondamendiak gertatzeko arriskua areagotuz; baina, hala ere, petrolio konpainiek kezka horiek zalantzatan jartzen dituzte eta, gainera, teknologiaren aurrerapena aipatzen dute isurketa kutsatzaileak murrizteko bide gisa. Nolanahi ere, erreserben amaierak eta klimaren aldaketak ezinbestean dakarte energia fosilen porrota. Ondorioz, erabat petrolioaren aldekoa den nazioarteko aditu batek dioenaren arabera, 2030. urtean energia nuklearra bultzatu beharko da.


KONTSUMOA MURRIZTU ETA EKOIZPEN MOTAK UGARITU.

Bigarren aukeraren aldekoen ustez kontsumoa murriztu egingo da eta, beraz, ekoizpen motak ugaritu egingo dira eta ingurumenak kalte gutxiago jasoko du. NBEren energiari buruzko txostenaren arabera, 2100. urtean petrolioaren kontsumo guztia munduko energiaren %10 baino gutxiago izango da. Aldiz, garai horretarako energia berriztagarriek munduko energiaren %80 bereganatuko dute. Bestalde energiaren eskaria askoz txikiagoa izango da. Mundua askoz ere neurritsuagoa bihurtuko da, eta 2020. urtean 10.000 milioi tona petrolio besterik ez dira kontsumituko, eta 2050. urtean 15.000 milioi tona. Horrek esan nahi du gaur egungo kopuruak bat eta erdi aldiz gehituko direla, kontuan izanik, gainera, ordurako munduko biztanleak 6.000 milioitik 10.000 milioira igoko direla.

Hori lortzeko, bigarren aukera honen aldekoek diotenez, energiaren eraginkortasuna hobetu behar da. Eta horren adibide gisa automobilen industria jartzen dute, azken hogei urteotan erakutsi duten jokabideagatik: kontsumo baxuko motore elektriko berriak egiten ari dira. Antzeko aurrerapenak lor daitezke beste arlo batzutan ere: argiterian, etxeko tresna elektrikoetan eta berokuntzan. Zentzuzko kontsumoaren bidetik joan behar da. NBEren iritziz, etxebizitzek, enpresek eta ibilgailuek kontsumitzen duten energiaren %30 alferrik galtzen dute.
Horretarako, aukera honen aldekoek diotenez, energiaren ekoizpena eta banaketa zentralizatzeari ere uko egin beharko zaio, eta zentzu horretan energia berriztagarriak dira egokienak. Gaur egun, inguru urrun batean telefono-sare bat elikatzeko, eguzki energia merkeagoa da sare bat haraino luzatzea baino, energia horren kilowatta 75 edo 100 pezeta ordaindu arren. Eta ez hori bakarrik. Higiezin multzo baten edo lantegi baten premia zehatzak estaltzeko nahikoa izan daiteke gas zentral txiki bat, argindarra eta beroa batera sortzen dituena, edo baita energia berriztagarri batzuk ere: haize energia, eguzki energia edo geotermikoa.
Egia esan, zenbakiei begiratuz gero, energia berriztagarriak garesti gertatzen dira oraindik. Baina hornidurak deszentralizatzeak aurrezki handiak eragingo ditu (garraioa, azpiegiturak...) eta, gainera, eskaintzak eskakizunaren benetako premietara egokituko ditu. Ideia honen defendatzaile ez dira ekologistak soilik, Shell petrolio enpresa multinazionala ere bat dator iritzi horrekin. Petrolio talde handi honen ustetan, energia berriztagarriek munduko energia premien zati handi bat estaliko dute mende honen erdialderako, %50eraino iris daitekeela aipatu dute

Energia berriztagarrien hiztegia
Energia berriztagarriak erabiltzen hastearekin batera hitz eta esanahi berriak agertu dira. Hona hemen argibide batzuk.


biomasa.

Nekazaritzako hondakin lehorretatik, hondakin organikoetatik (zabortegietatik) eta egurra erabiltzen duten lantegietatik (zerrautsa...) ateratzen den energiari deitzen zaio biomasa. Zabor horiek galdara batean errez edo gasifikatzeko tenperatu handietan jarriz elektrizitatea eta beroa lortzen da. Beren batez besteko kostua 6,75 pezetatik 18ra bitartekoa da kilowatt bakoitzeko.

Eguzki energia.

Eguzkiak ematen digun energia da. Eguzkiaren bidez elektrizitatea eta beroa lor ditzakegu. Elektrizitatea lortzeko siliziozko fotopilen bidez atzeman behar da, eta horrela argia elektrizitate bihurtzen da. Pilatu beharra dago bateriak gauean ere horniturik egoteko. Beroa lortzeko, berriz, panelak negutegi modura egiten du lan: kristalaren azpian pilatzen den energiak biltegi bati atxikita dagoen hodi batean dabilen ura berotzen du. Bere batez besteko kostua 25 pezetatik 150era bitartekoa da kilowatt bakoitzeko.

Haize energia.

Haizearen bidez lortzen den energia da. Esan daiteke haizea dela, gaur egun, energia alternatiborik lehiakorrena. Haizeak helizeak mugiarazten ditu, eta generadore batek mugimendu hori energia bihurtzen du. Bere batez besteko kostua 3 pezetatik 17,5era bitartekoa da kilowatt bakoitzeko. Energia mota hori geroz eta gehiago sortzen da Hego Euskal Herrian eta, oso bereziki, Nafarroan.

Geotermia.

Lurraren bihotzetik datorren energia da. Lurrazpiko beroaren erabilera da. Lurrazalak sekulako berotasuna biltzen du bere baitan, eta berotasun hori elektrizitate bihur daiteke edo, bestela, zuzenean ere erabil daiteke berokuntzarako. Lurrazpiko ur beroa azaleratzen badugu, horrekin hirietako berokuntza sare bat hornitu dezakegu. Bere batez besteko kostua 20 pezetakoa da kilowatt bakoitzeko


Azkenak
2024-08-14 | ARGIA
Israelek preso palestinarrak erabiltzen ditu tunelak eta eraikinak miatzeko

"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.


2024-08-14 | Kanaldude
EuskarAbentura: gazteen paregabeko espedizioa

Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]


Ostalaritza patronalak Gipuzkoako txosnei TicketBai ezartzea eskatu dio Aldundiari

EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]


Palestinaren alde mobilizatuko dira Bilboko Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.


Pablo Gonzalez espioitzagatik ikertzen jarraituko du Poloniak

Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]


Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.


Ibilbide dekolonialak (I)
Donostia: non gogoa, han ezpata


2024-08-14 | Mikel Aramendi
Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]


Musk amen-omenka, trumpismoa besarkatzen

Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.


Grezian piztutako suteek hildako bat eta 50.000 pertsona ebakuatu baino gehiago eragin dituzte

Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.


Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.


Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


Paquita Bretos Andueza zendu da, mendizale aitzindari eta antifrankista

96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.


2024-08-13 | Euskal Irratiak
Aitor Elexpuru: “Larhunen ez dugu gehiago eraiki dadin nahi, baizik dagoena hobe kudeatua izatea”

Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]


Eguneraketa berriak daude