Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2025eko urtarrilaren 05ean

«EAJ, EA, ARALAR ETA BATZARREK KOALIZIOA EGIN BEHARKO LUKETE»

2021eko uztailaren 19an

Aste hauetan asko hitz egiten da EAEko autogobernuaz, Nafarroakoaz ezer gutxi, ordea. Zein da Nafarroako Foru Erkidegoko autogobernuaren egoera?

Edukiari dagokionez, Gernikako Estatutua eta Foru Hobekuntza ia berdinak dira eta EAEko egoera eta Nafarroakoa oso desberdinak dira. Zer da aldatzen dena? Gobernatzen duenaren borondatea. Gertakizun adierazgarri bat gogoratzen dut, Espainiako Kongresuan izan zen, jadanik Aznarren garaian: Kontzertua eta Hitzarmenari buruzko ahalmen batzuk Nafarroari ematearen alde egin zuen PSOEk, eta ahalmen berdinak ezeztatu zizkion EAEri. Jarrera hori nola uler zitekeen galdetuta hala erantzun zuten: «Badakigu nafarrek ez dituztela ahalmenok indarrean jarriko, EAEk bai». Beste adibide bat, poliziarena; antzerako edukiekin, hemen oraindik trafiko eskumenak eskatzen ari dira. Izan dezakeen eskumen mailatik oso behetik dago Nafarroa.

n Uda aurretik PSN zenbait alderdirekin elkartu zen gobernu alternantzia aukerak aztertzeko, besteak beste. Ikusten duzu aldaketarik PSNn?

Egunerokotasunean ez, baina oraingoz horrek ez nau gehiegi kezkatzen, hauteskundeak arte oraindik badago denbora eta. Badirudi UPNtik aldentzeko ahalegina egiten ari dela PSN, eta gainera egitera behartua dago, bestela batek daki non buka dezakeen. Bere desberdintasunekin, baina PSN-n ere PSEn gertatzen ari den antzeko zerbait pasatzen ari da: PPrekiko mantendu den menpekotasuna txarra dela pentsatzen da sektore batean eta hortik aldendu behar dela. Korronte hau indartuz joango den uste osoa dut. Horren ondoren, besteoi dagokigu egoera horri etekina ateratzen asmatzea. Garai batean, PSNko zuzendaritza oso lotua zegoen zenbait txostenekin eta egungo zuzendaritza horien menpekotasunetik aske dagoela uste dut.

n Zein balorazio egiten duzue EAk eta EAJk Foru Legebiltzarrean elkarlanean egindako lanaz?

Oso positiboa izan da. Bakoitzak bere aldetik egin ahal izango zuena baino askoz handiagoa izan da partehartze maila. Dena ez da zerutiarra, baina koalizioa bere zeregina ondo betetzen ari da; horren adibide da ez dugula behin ere bildu balizko krisietako aurreikusi genuen akordioaren jarraipen batzordea.

Beraz, zure ustez datorren urteko hauteskundeetan koalizioa berriz bildu beharko litzateke.

Oraindik asko falta da eta alderdian ez dugu horretaz hitz egin, dena den, nire nahia hori litzateke. Areago, -eta hau nire iritzia besterik ez da- abertzaleek Nafarroan bizi dugun egoeran, koalizio hori oso motza geratzen da. Abertzaleok bost alderdi dauzkagu Nafarroan eta nazionalismo demokratikoa deitzen den hortaz ari bagara -niri ez zait izendapen hori batere gustatzen baina ez diot alternatibarik topatzen-, lau gara. Beraz, EAk eta EAJk beren koalizioaren zabaltzea bilatu beharko lukete.

EA-EAJ-Aralar-Batzarre koalizio bat eratu beharko litzatekeela esaten ari al zara?

Nik horren aldeko apustua egingo nuke. Ez dut besterik buruan, saiatu behintzat egin beharko genuke. Batasunarekin, aldiz, gaur egun oso zaila da halakoak proposatzea, biolentziak arazoak sortzen ditu eta.

Biolentzia egon artean Batasunarekin hauteskunde mailako koalizioa eta halakoak baztertzen dituzu. Eta ohikoan maila desberdineko akordioak?

Ni Lizarra-Garaziko Itunaren defendatzaile amorratua naiz gaur egun ere. Akordio hura oraindik bizirik dagoela uste dut, eta han esandakoan sinesten dut, hura bide egokia zelako. Han, bi fase bereizten ziren: bigarrenak zioen era guztietako akordioak lotu behar zirela sinatzaileen artean, baina era guztietako biolentziarik gabeko eszenategi batean. Agi denez, ez gaude fase horretan, lehengoan baizik, biolentzia eszenategi batean, eta hemen akordiorik ez, baina bai era guztietako elkarrizketak. Hor saiatu behar dugu gaur egun, hitz egin eta hitz egin... eta aritzen bagara helduko gara berriz Lizarra-Garaziren gisako beste garai batera. Hara, su-etenak giroa asko hoztu zuen eta pixkanaka lortu beharko dugu akordio haren atariko elkarrizketa giroa. Baketze prozesuak -begira Irlanda- luzeak dira eta gora behera handikoak, baina elkarrizketaren bidez, hori ziur, helduko gara berriz ere ilusio garaietara.

Hauteskunde girora itzuliz eta gaiarekin amaitzeko, PPk gehiengo osoa lortu zuen Galizian eta 99ko foru hauteskundeetan UPN ere helburu horretatik gertu ibili zen. Ikusten al duzu horren arriskurik 2003ko hauteskundeetarako?

Ez, ez dut horren beldurrik. Nafarroan dagoen politizazio maila ez da EAEn dagoen adinakoa, baina bai Galizian dagoena baino askoz handiagoa. Areago, Galizian eman den emaitza baino hurbilago ikusten dut EAEn maiatzaren 13an eman zen gisako bat. Hau da, Galiziak PPren erabateko arrakasta islatzen du, eta EAEk porrota. Nafarroan ez da ez bata ez bestea izango, baina antzekotasun handiagoa izango du EAEkoarekin Galiziakoarekin baino.

Oinarrizko zer ikasi beharko litzateke Irlandako prozesutik?

Indartsuak boterea du, ahulari dagokio ekimenak mahaigaineratzea, horretarako imaginazioa erabiliz. IRAk borroka armatutik irtenbiderik ez zegoela pentsatu zuelako hasi zen prozesua. Hala ere, Downing Street, Stormont eta horien guztien aurretik abertzaleen arteko elkarrizketa erabakiorrak izan ziren, baina hori IRAk borroka armatuaren bideak ez zuela balio pentsatu izan ondoren. Orduan, Britainia Handiari proiektu fidagarri bat eskaintzeko gai izan ziren indar irlandarrak. Eta horren ondorioz, gobernu britainiarrak egin zuen adierazpen bat esanez ez zuela interes ekonomiko eta estrategikorik Ipar Irlandan. Horrek elkarrizketekin jarraitzea ahalbideratu zuen eta prozesu oso zabal bat zabaldu zuen. Hori da lehen ikasgaia: prozesu oso bat dela. Bigarren ikasgaia, Espainiako gobernuak bereganatu beharrekoa, gobernu britainiarrak Ipar Irlandako herritarrek erabakitzen dutena onartzeko prestutasuna agertu zuen. Eta hirugarren ikasgaia Stormonteko akordioa da, eta honek autodeterminazio eskubidea dauka bere baitan; hori edozein autogobernu baino askoz gehiago da.

Euskal Herrian ere, Irlandan bezala, lurralde zatiketa arazo bat dago, besteak beste. Nondik hasi daiteke konpontzen arazo hori?

Duela 70-80 urte irlandarrek lurralde zatiketa onartu eta independentzia aldarrikatu zutenean ez zuten egoera gustukoena izango, baina hura eman ez balitz, gaur egun seguruenik ez ginateke Irlandaren lurraldetasunaz hitz egiten arituko. Halako kasu batean, nik ez nuke zalantzarik izango, ez nuke arazorik izango EAEren independentzia onartzeko. Urte batzuk beranduago Nafarroako arazoak ere izango luke bere irtenbidea eta helduko ginateke Irlandakoaren gisako irtenbideren batera. Ahalik eta euskal lurralde kopururik handiena bilduko lukeen euskal Estatuaren aldekoa naiz, baina ezinezkoa bada, orduan posible denarekin. Besterik ezin bada, lehen lerroan doazenak aurrera, eta gero etorriko dira gainerakoak.

Lizarra-Garaziko garaian EAJn tentsio batzuk azaleratu ziren. Maiatzeko hauteskundeen arrakastak ezabatu egin ditu, ala egon hor daude baina horrenbeste agertu gabe.

Horiek esamesak dira. EAJren zuzendaritza korpusean ez dago sakoneko desberdintasunik, beste gauza bat da pertsona oso zehatzen batek pentsa dezakeena. Badaude baikorragoak eta ezkorragoak, zuhurragoak eta ez horren zuhurrak, abiadura desberdina dutenak... baina sakoneko desberdintasunik ez dago, norabidea zein den eta noraino heldu behar den, hori ez du inork zalantzan jartzen.

Maiatzeko hauteskundeen ondoren, Joseba Egibar Eusko Legebiltzarreko EAJko talde parlamentarioaren bozeramaile kargutik kentzea eskatu zen. Horrek ez al zuen zerikusirik ikuspegi desberdinekin eta maiatzaren 13tik aurrera egin beharko zen politika desberdinarekin?

Ez, informazio hura nahiko manipulatu zen. Joseba Egibarrekiko eskaera horrek zerikusi gehiago zuen arazo praktikoekin arazo ideologikoekin baino. Egibarrek bere baitan biltzen ditu Legebiltzarreko taldearen eta alderdiaren bozeramaile izatea, eta eskaera alde horretatik egin zen. Eta, egia esan, eskaerak bazuen bere logika, baina inork ez zezan gaizki pentsatzeko edo interpretazio okerrik egiteko aukerarik izan, proposamena berehala alboratu zen. Abiadura gutxitzearena ez dago inoren buruan.

Diozunez, beraz, ez da egia esaten denean EAJn badagoela sektore autonomistago bat eta beste sektore bat soberanistagoa. Askotan, gainera, sektore kontuak Bizkaia eta Gipuzkoarekin lotzen dira.

Gauza horiek ez dute inongo oinarririk. Bizkaiko jende askok Gipuzkoako beste batzuek baino abiadura handiagoa dute eta alderantziz. Gertatzekotan zerbait zera izan liteke, Bizkaiak beste lurralde batzuk baino askoz erantzukizun handiagoa duela alderdia han handiagoa delako. Nafarroan gutxiago gara eta ados jartzea ere gutxiago kostatzen zaigu; Bizkaian asko dira eta erabakiak hartu behar direnean epe luzeagoak eskatzen dituzte. Ez dago besterik.

Datozen hiru urteetan izango al dugu Euskal Herriko lurralderen batean gai garrantzitsu bati buruzko nolabaiteko herri kontsultarik?

Bai, ziur nago, Aznar jauna Margaret Thatcherren garairik onenean dago, baina nazioarteko presioak ez dio utziko berak egin nahi duen guztia egiten. ETA ezingo da izan Europako Batasuneko azken erakunde armatu, terrorista eta abar guztiak, baina Aznar ere ez gatazka bat duen azken Estatuaren gobernuburua.

ETA eta Aznar aipatzen dituzu. Kontsulta bat baino gehiago egon daiteke akaso?

Agian bai, baina Arzalluzek ETAri buruzko balizko kontsultaz esandakoaz ari bazara, hitz horietan agian gehiago ikusi behar da hausnarketa bat aurreikuspen bat baino.

Espainiako Gobernuak esan du bitarteko guztiak jarriko dituela kontsultarik egin ez dadin?

EAEko legealdi hau bukatu aurretik kontsulta egongo da, eta hori oztopatzen duenak gaizki bukatuko du

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Segi dezala akelarre antifaxistak

Uxue Gutierrez Lorenzo

Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Lander Arbelaitz Mitxelena

Salaketa

Erramun Martikorena: “Kantari bezala nortasun bat ukatea beharrezkoa da”

Amets Arzallus

Konplexutasuna

Bizi Baratzea

Azkenak

2025-01-04 | iametza

22. Txikipedia, umeentzako euskarazko entziklopedia txiki eta askea

MULTIMEDIA - Hodeia ez da existitzen

2025-01-04

Salaketa

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-01-03 | Xabier Letona Biteri

LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]

2025-01-03 | Leire Ibar

Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]

2025-01-03 | iametza | Asier Iturralde Sarasola

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.

2025-01-03 | Urko Apaolaza Avila

Analisia

2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]

2025-01-03 | Xabier Letona Biteri

Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.

2025-01-03 | Leire Ibar

2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]

2025-01-03 | Gedar

Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.

2025-01-03 | ARGIA

Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.

2025-01-03 | Jon Torner Zabala

Espainiako Pilota Federazioa

“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]

2025-01-03 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]

2025-01-03 | Uxue Gutierrez Lorenzo

Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]

2025-01-03 | Elhuyar | Ana Galarraga

Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]

2025-01-03 | Antxeta Irratia | Paola Oskoz

Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).

Eguneraketa berriak daude