ATE TXIKITIK PARISERA


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Seine Saint Denis nazioarteko jardunaldi koreografikoak lehiaketa moduan burutzen dira bi urtean behin. Dantza garaikidearen munduko txapelketa dela ere esan daiteke. Izan ere, mundu osoko koreografoak sari bat eskuratzeko lehiatzen dira. Hala ere, guztia ez da horrela esanda dirudien bezain erraza.

Jardunaldien antolakuntza nagusia Parisetik bideratzen da, eta bertako zuzendaritza batzordearen inguruan hainbat plataforma dago eratuta mundu osoan zehar. Bilbon, esate baterako, La Fundicion aretoaren baitan dago antolatuta plataforma horietako bat.
Plataforma bakoitzak, nahi duen irizpideekin baliatuta, zenbait koreograforen lanak hautatzen ditu. Lan horiek plataformak berak antolatzen dituen jaialdietan erakusten dira, eta lehenengoz bertan erakusten zaizkio Pariseko zuzendaritza batzordeari. Zuzendaritzako kideak mundu osoan zehar antolatzen diren jaialdi guztiak ikustera joaten dira, eta horien guztien artean 2002. urteko martxoan Parisen egingo den agerraldi handian erakutsiko diren lanak hautatzen dituzte. Eta aurten koreografo eta dantzari euskaldunak izango ditugu Pariseko ekitaldian, Idoia Zabaletaren «La puta inocencia» lana hautatua izan baita.
Sari handiena hori da hain zuzen ere, Idoiak eskuratu duen hori. Jazoera horrek gauza ugari esan nahi ditu: aurkeztutako lana gauzatzeko diru laguntza jasoko duela, bertako agerraldian mundu osoko programatzaileak bilduko direla eta bulego bat lanak munduan zehar hedatu eta ezagutarazteaz arduratuko dela.
Euskal Herriak aurten ordezkaritza nahiko ederra izan du lehiaketan. La Fundicion aretoak formatu txikiko lanak hautatu ditu, eta egile guztiak euskal herritarrak izatea bilatu du, gainera. Oinarri horiekin, hilaren 19, 20 eta 21ean Damian Muñoz, Idoia Zabaleta, Idurre Azkue, Sofia Asensio, Blanca Arrieta eta Elena Cordoba koreografoek euren lanak aurkeztu zituzten Bilbon. Aretoaren ezaugarriei egokituta, bakarkako, binakako edo gehienez hirukotean eginiko lanak ikusi ahal izan ziren; guztiak dantza garaikidekoak, baina euren arteko ezberdintasun handiekin. Luque Tagua La Fundicioneko kideak dioen moduan, "dantza garaikideak jada badu mende bat, eta horren barruan klasikoa dena eta oso aurrerakoia dena aurki daiteke". Aniztasun hori kontuan hartuta Seine Saint Dennis lehiaketa ere aldatzen joan da. Lehen gutxienez hiru dantzarientzako obrak aurkeztu behar ziren; orain, aldiz, askatasun askoz ere handiagoa dago. Laura Etxeberria aretoko arduradunak dio garaietara egokitzen joan dela: "Koreografo askoren kezkak bestelakoak dira, konpainia handietan jarduten duten dantzari askok sortzen dituzte lan txikiak (bakarkakoak-eta), eta lehiaketa egoera horretara hurbiltzen ari da". Horregatik orain ez dira hainbeste ikusten garai bateko talde handiak. Taguaren aburuz, talde horiek enpresa handien moduan jarduten dute, «ez dute inoren laguntzarik behar munduan zehar ibiltzeko, eta jardunaldi hauek gehiago zuzentzen dira euren burua ezagutzera eman nahi duten talde txikiagoetara".
Aldaketak jardunaldiko hainbat alorretara hedatzen ari dira. Gaur egun, plataformek askatasun osoa dute nahi dituzten lanak aukeratzeko; garai batean hamabost obra bakarrik saritzen ziren, orain gehiago ere izan daitezke... Zuzendaritza batzordeko kideek berregituraketa prozesu batean dagoela diote.
Bilboko plataforma aurten hirugarren aldiz burutu da, eta ekitaldi horietan zehar argi eta garbi ikusi da aldaketa horren norabidea. Lehenengo urtean Arriaga antzokian aurkeztu ziren lanak (formatu handian), aurreko edizioan Barakaldo antzokian (formatu ertainean), eta orain formatu txiki batean erakutsi dira La Fundicion aretoan. Horrek, baina, ez du esan nahi maila eskasagoko lanak direnik, baizik dantza garaikideak bide berriak dituela eta obrak aurkezteko modu berriak daudela.


Promoziorako aukera.

Koreografoen eta plataformako arduradunen esanetan, Seine Saint Dennis promoziorako aukera on bat da. Taguak dioenez, "jaialdirako hautatua izatearekin bakarrik mundu osoan zehar esku askotatik igaroko den txosten batean agertzen zara; horrekin kontuan hartu behar da mundu osoko programatzaileek badutela lan horien berri". Hori dela eta, askotan atzerriko programatzaile horiek lanarekin interesatu eta hori gehiago ezagutzea nahi dute. Esaterako, Euskal Herriko lanak aurkeztu ziren egunetan Bilbon Austria eta Hungariako bi programatzaile izan ziren.

Pariseko azken agerraldirako hautatu diren lanei, berriz, askoz ere ate gehiago irekitzen zaizkie. Saint Denis aretoan 300 programatzaile baino gehiago biltzen dira, eta haiek bertan ikusitako lanak mundu osoan zehar mugitzeko prest izan ohi dira. Idoiari, beraz, aukera ederra zabalduko zaio aurten.
Laura Etxeberriak oso garrantzitsutzat jo du lan hau aukeratu izana: "Orain arte lan asko egin izan dugu, baina bazirudien Paris existitu ere ez zela egiten; orain behintzat badakigu hor dagoela eta iristeko aukerak ere badaudela". Bestalde, euskal koreografo guztientzat aukera bat da. Batzuri mundu mailako zirkuituetan barneratzeko aukera ematen die, eta atzerrian dabiltzan dantzari askori etxera itzuli eta lan apur bat egitekoa.
Euskal Herrian dantzari buruz dagoen politika eta programatzeko ohitura eskasa kontuan hartuta, ez da erraza bertako dantzariek mundu osokoekin lehiatu ahal izatea, batez ere egiturarik ez dagoelako, baina kasu honetan Idoia Zabaletak erakutsi du maila badagoela, eta bertako jendea bultzatzeko arrazoirik ere bai.
Lehiaketaren helburu nagusia sarean lan egitea da, eta horrela lan egiteak aukera asko zabaldu diezazkieke dantzariei

Idoia Zabaleta, Seine Saint Denis dantza lehiaketan aukeratua
Idoia Zabaleta 1970ean jaio zen Gasteizen. Biologiako ikasketak egin zituen eta alor horretan lizentziatzea lortu zuen. Hala ere, bide horretatik laster urrundu zen, eta dantzari ekin zion bete-betean.

Dantza garaikideko lehenengo ikasketak Julyen Hamilton, Alesandro Certini, Charlotte Zerbey eta David Zambranorekin egin zituen, eta dantza berria eta bat-batekotasuna landu zituen, batez ere. 1992-1994 urteen artean, aldiz, beka bat eskuratu eta Amsterdango Dantza Berriaren eskolan jardun zuen bere ikasketak sakontzen.
Bere jarduera profesionala alor askotara zabaldu da, baina batez ere hiru alorretan saiatu da. Beti garrantzia handia eman izan dio bat-batekotasunaren lengoaiari, eta horri buruzko ikerketa ugari egin du. Azterketekin batera makina bat saio egin ditu hainbat antzezle, musikari eta dantzariekin, ikuslearentzako zuzeneko ikuskizuna eginez eta partehartzaileen arteko lehenengo unearen sentsazioa bilatuz. Gisa honetako proiektu askotan hartu du parte.
Dantzari moduan Bartzelonako Mal Pelo konpainian jarduten du Maria Muñoz eta Pep Ramisen zuzendaritzapean, eta Gasteizko Moaré gunean bere sormen lanak aurrera ateratzen saiatzen da. Ikertzea, dantzatzea eta sortzea. Horiek dira bere hiru oinarriak. Bere sormen lanak bultzada handia izango du orain, Seine Saint Denis lehiaketaren ostean

Bilbon aurkeztutako koreografiak
- Sabor de agua
Koreografoa: Damian Muñoz
Iraupena: 25 minutu
Musika: J.S. Bach
Dantzariak: Virginia Garcia eta Jorge Jauregi
Damian Muñozen obra ia guztiek bezalaxe koreografia honek ere literaturan du abialekua, oraingo honetan Bernardo Chevillyk 1961. urtean idatzitako testu batean oinarritzen da. Obra oso dantzatua da, mugimendu handikoa. Mugimendua da gizakien sentimenduen adierazlea, eta arintasunak, pisuak edo bestelako jarrera ugari tartekatzen dira dantzarien mugimenduetan. Eszenaratze oso txukuna du.
- La puta inocencia
Koreografoa: Idoia Zabaleta
Iraupena: 25 minutu
Zuzeneko musika: Borja Ramos
Dantzaria: Idoia Zabaleta eta Naveran
Aurkeztutako lan guztien artean bereziena izan zen, batik bat erabilitako elementuak ere bereziak izan zirelako. Dantzarekin batera bideoa eta proiekzioak ikus zitezkeen. Aretoko atzeko atea ireki, eta bertan zegoen saskibaloiko saskian erritmo eta mugimendu bat atzeman zitekeen, proiekzioan beste bat, eta aretoan zegoen dantzariarengan beste bat. Hiru denboratan eginiko striptease moduko bat izan zen. Erritmoen nahasketak ukitu berezia ematen dio obrari.
- Gora Bihotzak
Koreografoa: Idurre Azkue
Iraupena: 21 minutu
Zuzendaritza: Andres Waksman
Produkzioa : Electricas Producciones
Dantzaria: Idurre Azkue
Ironiarekin jokatzen duen emakumea ageri da eszenatokian, baina umore inuzente bat erakusten du baita ere. Inork baino gehiago sufritzen dutela pentsatzen duten pertsona horiei erreferentzia egiten die, eta modu batean telebistako reality showei ere. Protagonistak bere buruari argazkiak ateratzen dizkio, jo egiten dio. Sufrimenduaren hegozentrismoa aipatzen du.
- Donde quieras
Koreografoa: Sofia Asensio
Iraupena: 23 minutu
Zuzendaritza: Andres Waksman
Produkzioa : Electricas Producciones
Dantzaria: Sofia Asensio
Bakarkako lan honek ere emakume bat hartzen du protagonistatzat. Emakume hori bakarrik dago, bizitza ironiaz ikusten du, alkoholarekin arazoak ditu eta horrek denak sortzen du koreografiaren mugimendua.
- Vertigo
Koreografoa: Blanca Arrieta
Iraupena: 22 minutu
Musika: J. Corigliano, Khmer eta Katheen Batte
Dantzaria: Blanca Arrieta
Frida Kalhoren bizitzaren erakuslea da. Bizitzeko izan zituen moduak erakusten dizkigu, eta elementu bezala altzairuzko andamio bat ageri da. Kalhok eraman ohi zuen kortseari ere erreferentzia egiten dio, sufrimenduaren erakusle bezala.
- Sin correa
Koreografoa: Elena Cordoba
Iraupena: 60 minutu
Musika, Gustav Mahler, John Cage, Sonic Youth, Chicks on Speed eta Van Morrison
Dantzariak: Patricia Lamas, Carlos Fernandez eta Elena Cordoba
Ariketa interdisziplinarioa da baita ere, bideo proiekzioak erabiltzen dira. Argiztapen plastikoa du, pintura bailitzan erabiltzen ditu argien koloreak. Bizitzaren gogortasuna adierazten du, giro urbano batean. Mugimenduak ohiko dantza mugimendutik at daude, mugimendu urbanoagoak atzematen dira (hip-hop eta antzekoak). Lan ausarta da


Azkenak
2025-03-08 | ARGIA
ARGAZKI GALERIA
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”

Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.


2025-03-08 | ARGIA
Bilgune Feminista
“Feminismoa da heldulekurik argiena desio dugun Euskal Herrirako”

Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]


Iruña-Veleia: epaiketatik bost urtera

Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.

11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]


Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]


Espainiako Sustapen Ministerioa: “Ez dakigu Ezkioko lotunea oso bideragarria den”

Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.


2025-03-07 | Laia Alduntzin
Hezkuntza gotorleku

Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]


Mazónek ez du lortu bere misioa: Valentziako gurasoek katalanaren alde egin dute

“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]


800.000 euro gastatuko ditu EBk errusiar inbasioaren mamuari aurre egiteko

Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]


Gizakunde
Badator, esnatu da

Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.

------------------------------------------------

Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Eguneraketa berriak daude