Eliza zaletasuna berpizteko bidea


2021eko uztailaren 15ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Franco eta bereek agintea eskuratu ahala, egundoko arrakasta izan zuen Espainian Eliza katolikoak. Izan ere, salbuespenak salbuespen (horrelakorik ere egon baitzen, "katolikotasunaren" aldekoek fusilatu edo behintzat zigortutako apaizak lekuko), sutsuki kolpisten alde agertu zen Eliza hori 1936ko gatazkan zehar, eta jakina, gerora bere ordainsaria jaso zuen: ateorik porrokatuena ere Eliza horren aginduak betetzera derrigorturik zen, ondo zigortua izan nahi ezean. Heziketa guztia bere esku, elizak gainezka, poz-pozik ibili zen denbora luzez Eliza katolikoa, gizarte oso bat bere kontrolpean zeukalako. Hala ere, urteak joan urteak etorri, gizarte izutu horretan ere gauzak aldatzen hasi ziren, eta Elizarenganako zera hura epeltzen. 1971ko urriaren bukaerako ZERUKO ARGIAK plazaratzen zuen editoriala dugu horren froga.

"ELIZ-ELKARTEEN ERIOTZA"
Horrelako izenburu etsia zeraman editorial hark. Beno, ustez etsia esan beharko nuke, zeren, azken batean, haren asmoa ez baitzen errealitate gordin baten egiaztatze hutsa egitea, gaixotasun larri batentzat sendabidea aurkitzea baizik. Hona hemen bere argudioak: "Eriotzaren illunabarrean arkitzen dira eliz-elkarteak, non eta lehendik il eta obiraturik ez dauden. Non dira gure Luistar eta Mariaren alabak? Non gaztez betetako goizeko meza aiek?", kexatzen zen, hasieran. "Ez lehendakari, ez diru-zain, ez idazkari, ez apaiz, ez araudi eta ez jende gelditu dira. Zorionez edo zoritxarrez illak ditugu. Requiescant in pace".
Ene, bada! Zer zen hura? "ZERUKO ARGIA" zerua eskuratzeko bidea eskaintzen zuenaren heriotza ziurtatzen? Hala ematen zuen: "Iltzera doa lurrari, erriaren mugei, loturik dagoen parroki-erakundea ere. Erri barruan, lur jakin batzuen itxuran, egin ohi zan lehen bizitza. Lur oien erdian eliza, Jainko erri orren etxea, zutik, aldi berean erritar eta eliztar ziran bizilagunak zaintzen. Guzien buru, gidari, maixu eta artzai apaiza...".
Baina, zirudienez, akabo paradisuaren atari hura ere! "Il ez badira ere azkenetan daude era ontako elkarte eta erakundeak", ziurtatzen baitzuen editorialak. Gauzak horrela, ezer egiterik ba al zegoen? Bada, bai, begira: hasteko, praktikoak izan.
"Ez gaitezen, beraz, biziaren erio larria edo eriotzaren bizi illa alferrik luzatzen jardun. Jo dezagun bide berrietara", aldarrikatzen zuen editorialgileak. Eta horretarako bazituen bere arrazoiak, ez pentsa: "Batzuen eriotzak beste batzuen jaiotza dakar. Elkarteen eriotzak 'oinarrizko taldeen' jaiotza".

SENDABIDEA: OINARRIZKO KRISTAU ELKARTEAK
Ordurako martxan ziren Elizako gorabeherez gain gizartearen egoeraz ere kezkati ageri ziren kristau talde haiek, nahiz eliztar batek baino gehiagok mesfidantzaz ikusten zituen, ume egonezin batzuen gisara. Bada, Elizaren gaixotasuna sendatzeko, hain zuzen haiek bultzatu beharra zegoen, "Z. ARGIA"ren iritziz: "Atera gaitezen behingoz legepetik. Sar gaitezen bizi betearen askatasunean. Ortarako Ebangelioa benetan bizi duten taldeak sortzen eta ugaritzen lan egin behar dugu. Komunidade txikien garaia eldu da berriro".
Nolanahi ere, badaezpada-edo (komunistak edo auskalo zein deabruk engaina ez zitzan), gauzak ondo egitea komeni zen: "Talde oien iraupenak ez du legearen indarra izan behar. Ez dute kanpoko babesa eta eusgarria billatu behar. Talde oiek bizi egin behar dute. Biziak iraunarazi, biziak elkararazi, biziak mugiarazi, biziak indartu... Eta parrokiak ere ez du lurraren mugei lotua egon beharko. Talde oien biziari eta elkarren arteko artuemanei baizik. Talde oien lokarri, talde oien xuxpertzaile...".
Baina lehenik eta behin, betiko zozokeriak beztertu beharra zegoen: "Jakiña talde oietako bakoitzak gizongintzan eta errigintzan sartua egon beharko luke bakoitzari dagokion maillan, neurrian, giroan, eran... Besteen arazoetara zabaliak, kezkatuak... Ez lirake elizkizun utserako bilduko, otoitzerako bakarrik soilki. Ori guzia mundugintza jartor baterako indar eta bide izango lukete".
Dena den, agindu batzuetatik ez ziren kristau berri haiek ere libratuko: "Ori bai, mundugintza ortan ez daudela bakarrik, Jainkoa ere tartean ari dela siñestuko dute. Gizonen eta errien askatzaille dan Jainkoa ere beroiekin batera lanean ari dela aitortuko eta usteko dute. Eta ain zuzen kristau-talde oietan siñesmen eta itxaropen oiek bazkatu eta xuxpertuko dituzte".
Eta hori eginez, dena konpon zitekeen, antza: "Gaur garkoz bide ortatik somatu beharko ditugu Eliz berria eta kristaukera berria. Bestela il behar duen zerbaiti bizirik eutsi nahian nekatzen, erneatzen eta erretzen ari gera. Oñez ez dakian aurtxo bat jaiotzen ari da Elizan: 'oinarrizko kristau taldeak'. Zaitu dezagun, kozkortu, indartu... Lehengoa badijoala, negarrez, jardunarekin ez dugu ezer egiten. Asi gaitezen gaurko munduari eta gaurko giroari erantzungo dion zerbait billatzen. Bide berriak urratzeko argi-billa dabillen Sinodoa ez dedilla bertan behera itzali. Azpitik, oinarritik lanean ez bagara ari Sinodoko jardunak atariko aize burrunba besterik ez dira gertatuko. Euskalerriko Elizak ilda edo geldirik dagoela beintzat dirudi. Irteerik gabeko zuloan sartuta"

Nere bordatxotik
Aurreko astean, asteroko ontan, Amatiño gazteak nere izena aitatzen zuen. Ez det ezagutzen, baiña gaztea dala entzunik nago. On dakiola, gu ere izan giñan da. Onela bukatzen zuen neri zegokidan zatia: "Gezurra dirudi Basarri jaunaren kategoriako jaun batek horrelakorik esatea". Zuk gogorazi gabe ba-daki Basarrik azken kategoria dala berea. Itz ori etzenduen aitatu ere egin bear. Basarrik ez du motibo aundirik ere kategoriako gizona izateko. Ezpaita Instituto ta Universidadeak zapaldutako gizona. Bai orregatik euskaldun oso. Edan duen ur guzia euskaldun iturritik edan du. Erdel kutsudun iturri bateko ura eskeintzen zaionean, probatu orduko konturatzen da. "Au ez dek lengoa bezin jatorra", esaten du bere baitan. (...) Ez dago jakintsua, "intelektuala" ta akademiko izan bearrik itz batzuk errian sekula ez dirala itsatsiko konturatu al izateko. Baserri danak Errezil-en ez daudela ba-dakit zu bezin ondo, baiña Errezil-goak baiño sarriago bixitatzen ditut beste zenbait erritakoak. Ba-ditut motiboak Gipuzkoa ta Bizkaia ezagutzeko. Ez naiz etxetik irten gabe egondakoa, zuk dakizunez. "Legazpiatik nator". "Azpeitiatik nator", "Illargiatik nator" esango duen baserritarrik ez dezu aurkituko ez Goierrian eta ez Beterrian. Ez da "Erromeri batetan izan naiz" esango duenik ere, "erromeri batean" izan naiz baizik. Eibar-en "Getarixatik nator" esaten dala? Erderaz esan oi dana, "no hay reglas sin excepción". Laurek esaten dutenak noiztik du indar geiago amar millak esaten dutenak baiño? Bote okerra emen, bote okerra an. Akerraren adarrak baiño okerrago gaude oraintxe. Pekaturik aundiena auxe: "euskal barrutiko minori" kaxkar bat "maioriaren" gaiñetik jarri nai izatea (...) (1971-X-31)

Brandt Kanzillerrarentzat Nobel saria
Pake Nobel saria aurten jaso duenak ez du aipamen berezirik jaso. Izan ere, Nobel sariaren mahi-burukoak kendu ezkero, Kanzillerraren "Ostpolitik" hori onartzen dutenek oso gutxi dira. URSS ta Alemania arteko maitasun ageriak seme oso aldrebesa ekar bai dezakete. Inglaterrak zelakarien arazoen bidez Errusiarekiko politikaren ezina agertu nahi izan du. Errusia gertu omen dago nonbait "errazionamento kartillak" Europa osoan zabaltzeko. Brandt jaunak ba, nahiko lan izango du bere politikaren zuzenaz besteak oharerazten. Brandt kanzillerrak "Ostpolitik" horretan oinarritzen du Alemaniako politika askatasuna ta beren ekonomiaren zabalbidea. Sartaldeko beste Estaduek jokabide hori ez dute onartu nahi (...) (1971-X-31)

Zenbat gara
Gazteltzaindiko (nolabait esan beharrez) liburutegiko arduradun den Garzia de Diego jaunari egindako elkarrizketa batetan, gaztelania erabat zabalduko ote den Espainia guztian barrena galdetu diote. "Bai -erantzun du- uka ezina deritzat. Behar bada zoritxarrez, baina...". Milesker, jauna, hori da guztiekin ondo egon nahia, diplomatikakeria hutsa, zer esan gura du "behar bada" horrek? Dena dela, esanak esan, erlojuaren kontrako lasterketa dugu euskaldunok. Gure esku dugu euskararen iraupena. Garzia de Diego bezalako jaunak, haien jakinduria eta guzti, ez gaituzte salbatuko. Horrez gainera, Garzia de Diego berak ere, euskara baino askoz gutiago iraungo du, eta hala ere ez dio oraindik heriotzari amain eman. (1971-X-31)


Azkenak
2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”

Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]


Añube
Elkar besarkatzeko musika

Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]


2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Eguneraketa berriak daude