«HAMALAU URTEREN FRUITUA ORAIN ARI DA JASOTZEN"


2021eko uztailaren 12an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Nafarroa Oinez Lodosa eta Sartagudan, Ebro ertzeetan. Zein da arrazoia bertan Nafarroako euskal jairik handiena ospatzeko? Zein helburu duzue?
Arrazoina da behar handia dagoela. Euskararen garapena eskualde horretan bereziki zaila da. Alde batetik legeak berak ezartzen dituen oztopoak gainditzea ez da erraza. Bestalde, kontuan hartuta duela urte pila galdu zela hor, euskal sena mantentzea zaila da.
Ikastola hauek hasi ziren Sartagudan eta Lodosan duela hamalau urte, eta tarte honetan oso baldintza txarretan eutsi zioten amets horri, bazekiten noizbait aldatuko zela errealitate hori eta aldatzeko iraun behar zutela. Orduan, hamalau urte horien fruitua orain ari dira jasotzen. Nafarroa Oinez egitearen arrazoina hori da, fruitua ondu da. Ikastolak egonkortasuna adierazten du eta horregatik animatzen da hainbeste jende proiektu berrian dirua inbertitzera. Posiblea dela frogatu dute.Tuteran Oinez egin zutenetik hazkunde handia gertatu da. Hemen ere nabarituko da, jende gehiago matrikulatuko baita baldintza egokiagoak lortutakoan. Hazkundea izanen da seguru.

Gertatuko den hazkundeaz ari garela, ezin dugu ahantzi Errioxako herrietatik ere jendeak seme-alabak egunero ekarri eta matrikulatu egiten dituela, ezta?
Bai, bai. Alcanadretik, esaterako, gainera bertako alkatearen semea da ikaslea. Eta ez dira guraso soilak, nabarmen ikastolaren alde lan egiten duten horietakoak baizik. Horregatik proiektu komarkalaz ari gara, inguruko herrietarako: Mendabia, Urantzia... Zerbitzua zabalduko dugu.

Bertzalde, Lodosa eta Sartaguda herriak direla eta, zer nolako giroa dago?
Jendeak ez daki Nafarroa Oinez zer den ere. Ezezagutza handia da, bertan ez da inoiz egin eta jendeak, oro har, ez du horrelakoetan parte hartu. Nafarroa Oinezek, baina, gauza positiboa ekarri du, harremanak zabaldu ditu. Orain ikastola beste era batera ikusten dute, ez lehen bezain ghettizatua, orain irekiagoa, aurreritziak desagertu dira elkar ezagutzarekin. Iritzi aldaketa inportantea gertatu da. Nabarituko da etorkizunean. Dena den, esan behar da hasieratik Sartaguda beroagoa izan dela Lodosa baino, inplikazio handiagoa egon da bertan.

Beraz orain ari dira gauzak aldatzen, ikastola eta Nafarroa Oinezi esker, alegia. Zergatik ez lehenago? Indarrean dagoen legeak baldintzatu du eskualdeko euskararen egoera?
Legeak hegoak mozten dizkio euskarari. Euskarak normaltasuna behar du, eta normaltasuna ez da irakaskuntza bakarrik, bizitza osoan euskaraz aritzeko eskubideez ari gara. Gure neska-mutiko hauek euskaldunak dira, bertakoak, Erriberakoak, eta euskaraz bizi nahi dute, baina legeak ez die aukerarik ematen, ez errotulazioan, ez administrazioarekin izan beharreko harremanetan,... Normalizazioa ez dago, eta normaltasunez ez da ikusten. Eskubideak ez dira ikusten. Ikastola alegala da, euskaldunek ez dute eskubiderik, hizkuntza politikarekin nahasten dute,... Lege aldaketa behar da normalizazioa lortzeko, eta aldaketa soziala, bideak ireki behar dira euskaldunek bertan euskaraz egin ahal izateko. Eskolan ere ezin da euskaraz ikasi, bakarrik ikasgaia moduan, behintzat pixka bat ikasi eta ez dute hain arraroa ikusiko. Ikastolaren lana hor dago, zorionez, AEKrena ere bai.

Zein da bertako haur euskaldun horien ikas prozesua?
Haur hezkuntza eta Lehen Hezkuntza Lodosan eta Sartagudan egiten dute, orain fusionatuko dira. DBH, berriz, Lizarran egiten dute.

DBH bertan egitea aztertu duzue?
Bai, baina hori urrun dago. Orain dagoena kontsolidatu behar dugu, etorkizunean beharbada.

Eraikuntza berria noizko bukaturik?
Datorren udaberrirako. Bi ikastolak desagertuko dira eta bat eginen dute. Batzar bakarra, talde jendetsuagoak... Eta hori egin behar dute eraikuntza bukatu baino lehenago. Zonalde osoari zerbitzua emanen dio eraikuntza berriak. 12 urterekin Lizarrara joaten jarraituko dute

«Errioxa hemen dago eta gure eredu pedagogikoa gustatzen zaie»
Duela hamar bat urte hasi zen bere ibilbidea jorratzen Lodosako "Muskaria" ikastola, nola alderatzen duzu garai hura eta egungoa?

Hiru ume hasi ziren Ane Santxez andereñoarekin. Gela txiki batean, errepide ondoan. Gero hazi eta toki aldaketak eman ziren, etxez etxe, oraino. 42 ikasle dugu, tokirik gabe gaude. Horregatik fusionatuko gara Sartagudakoekin, eskualdeko proiektua sortzeko.
Lehendabiziko urtetik Olentzero ospatu dugu, baita "Lodosako Euskararen Eguna" ere. Haurrek euskaraz egiten dute karriketan, duela zortzi urte pentsaezina zena. Santa Ageda ere egiten dugu. Inauteriak ere bai: joaldunak, zaldikoak, ziripot, sorginak... Horrelako jaietan bi herrietakoak elkartzen gara eta karrikak betetzen ditugu gure giroarekin. Herrietan, txandaka, txokolate janarekin amaitzen ditugu ospakizunak. Eta, kasu, olerkigintzan haurrek lehen sariak ere lortu baitituzte euskaraz! Ikastolatik ateratako gazteek, halaber, arraunean estatu mailako lehen saria eskuratu dute, eta argazkirako, saria jasotzeko unean Nafarroa Oinezeko atorrak jantzi zituzten.

Giro aldaketa nabaritu duzu?
Bai. Erabat onartuak gaude. Santa Agedan eskolakoek ere parte hartu izan dute batzuetan. Lodosako ikastolakoak, dena den, euskaldunagoak dira Sartagudakoak baino, Lodosa handiagoa da eta koadrila egiten dute, euskaraz egiten jarraitzen dute. Sartaguda, berriz, txikiagoa da eta bertze haurrekin harreman estuagoa dute. Bietan ongi egiten dute euskaraz, gero Lizarran ez dute arazorik izaten DBH ikasterakoan. Baina Lodosan, adibidez, ikusten ahal duzu karrikan hirukote bat solasean. Bi ikastolakoak eta bat eskolakoa. Bada, batzuetan, hizketan ari direnean, ikastolakoek euskaraz egiten dute haien artean, eta erdaraz bertze lagunari. Harrigarria benetan. Naturaltasun guztia dute euskaraz, ikaragarria.

Nola ikusten duzu etorkizuna?
Tuteran berdin zeuden eta gora egin dute. Guk eraikuntza berria, kalitatea eskaini eta etorriko dira. Gaur, baldintza hauetan eta makina bat kilometro eginez badatoz Sesmatik, Karkartik, San Adrianetik eta Errioxako Tudelilla eta Alcanadretik. Ikastetxe berriak zerbitzu guztiak emanen ditu. Errioxa hemen dago, eta gure eredu pedagogikoa gustatzen zaie. Tudelillako umea 17 kilometrora bizi da. Eta egunero etortzen da. Nafarroako San Adrian ere tokitan dago, 12, 14 kilometro, eta ekartzen dituzte. Lauzpabortz urteetan berrehun ikasle baietz!


Azkenak
Urriaren 7ko gertakariak ikertzeari uko egin dio Israelgo parlamentuak

Oposizioko taldeek proposatutako ikerketa batzorde ofiziala ez da aurrera atera, boz gutxiren aldearekin. Arrazoi ugari daude gobernuko kideek gertaerak ikertu nahi ez izateko.


Xabier Atristain presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Hamahiru urte pasa ditu preso Atristainek, iragan abendutik hirugarren graduan zegoen eta martxoaz geroztik zigorra etxean betetzen ari zen kontrol telematikoarekin.


Desesperazioz RN bozkatu dutenak konbentzitzean datza ezkerraren erronka nagusia

Hirugarren kokatu bada ere, pozik izatekoa badu eskuin muturreko RNk: inoiz baino azkarrago da Frantziako Legebiltzarrean –2017an zortzi diputatu zituen, 2022an 88 eta orain 143–. Bere hauteslegoa azkarki emendatuz doan heinean, anitzez zabalagoa du oinarria:... [+]


Baionako bestetan jipoitu zuten 58 urteko gizon bat hil da

Jipoia uztailaren 11ko gauean izan zen Euskaldunen plazan, eta biktima gauean bertan ospitaleratu zuten Euskal Kostaldeko Ospitalean, Baionako prokuradore Jerome Bourrierrek informatu duenez. Atxilotutako gizona behin-behineko espetxealdian dago, Baionako fiskaltzak eskatuta,... [+]


Gasteiz Antzokia irekiko dute ostegunean Izaskun Arrue Kulturgune izenarekin

Ostegunean, 18:15ean irekiko dute Izaskun Arrue Kulturgunea (IAK), Gasteiz Antzokia eta Euskararen Etxea batuko dituen egitasmoa. Ekainean udalarekin 2024ko hitzarmena sinatu zuenetik Lazarraga Kultur Elkarteak lehenbailehen ireki nahi izan du kultur-gunea. Irekiera ekitaldiaren... [+]


Eibar.org-eko blog komunitateak 20 urte bete ditu

20 urte bete ditu gaur-edo gure blog-komunitateak, Eibar.org webguneko blogak. Interneteko euskal munduaren historia txikiaren parte bat. 1998an Eibartarrak posta-zerrenda sortu zen. 1998-2000 tartean, halaber, webgune probisional estatiko gisa ibili zen martxan Eibar.org-en... [+]


Ostegun honetan aukeratuko dute Frantziako Legebiltzarrerako presidentea

Sei hautagai dira Frantziako Legebiltzarrerako presidente izateko lehian –ezkerretik bat, Macronen aldeko bi, eskuinetik bat, eskuin muturretik beste bat eta independente bat–. Horrez gain, dozenaka eragilek deiturik, FHB Fronte Herritar Berriaren garaipenaren... [+]


Mondragonen gidaritza hartu du Pello Rodriguezek, taldearen lehiakortasuna ardatz duela

Bilboko Euskalduna jauregian egindako urteroko kongresuan Mondragoneko lehendakariaren errelebo aldaketa irudikatu dute, orain arte taldeko buru izandako Iñigo Ucinek eta hemendik aurrera kargu hori hartuko duen Pello Rodriguezek. Horrez gain, hurrengo urteetarako bide... [+]


Israelek zortzi zibil hil ditu Libanon azken bi egunetan

Horietatik hiru haur siriarrak ziren, eta haien etxearen kanpoaldean jolasean zeudela hil dituzte, NBEak gaitzetsi duenez. Hezbollahk mehatxu egin du Israelgo zonalde berriei eraso egingo diela, Israelek azken egunetan Libanon egindako hilketen ondoren.


Mateo Balbuena borrokalari komunista hil da, 110 urterekin

1934ko Asturiasko Iraultzan, Eusko Gudarostean eta militar faxisten kontrako gerran aritu zen Lezaman bizi zen komunista amorratu eta aktiboa.


Eraso sexistei begira Baionako Herriko Etxeak duen jarrera salatu dute feministek

Baionako festetan errepikaturiko eraso sexistei dagokienez Herriko Etxeak politika eta erantzun eskasak bideratu izana salatu du Ipar Euskal Herriko mugimendu feministak. Herriko kontseiluaren batzarrera sartzen saiatu dira 30 bat lagun, baina ateak hetsirik kausitu dituzte.


Kaleko Afari Solidarioak taldeak botako du txupina Donostiako Aste Nagusi Piratan

'Jalgi belak mastara, eta euskara plazara!' lelopean ospatuko dute Donostiako Aste Nagusi Pirata, abuztuaren 10etik 18ra. 


Dantza utzi du lagunek burla egiten diotelako

Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]


Eguneraketa berriak daude