Ezkutuan dabilen etsai maltzur hori


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Oi zer sustoa hartu behar zuen ZERUKO ARGIAren irakurleak 1971ko urriaren hastapen hartan. Aldizkaria ireki eta editorialera joz gero, hauxe irakurriko baitzuen, hitzez hitz eta letra larri pottoloz: "Paper zikin maltzur bat. ‘Ikastolak aurrera’". Hura ustekabea! Ikastolak aurrera egitearen aurka al zegoen, bada, euskal astekaria? Arazoa, ordea, gehiegi argitzen ez zen beste nonbaiten aurkitzen bide zen: ez dakigu nork ez dakigu non banatutako txosten batean… Espainolisten erasoa ote?


PAPER ZIKIN MALTZURRA

Halako izenburu sutsua jarriz gero, derrigor zuen-eta, ikastolen aldeko hitzekin hasten zuen editorialegileak berea: "Bai, aurrera doaz Ikastolak. Aldapa gora, izerdi askorekin, buruauste latzekin, baiña aurrera. Eta aurrera joango ere euskaldun guzion ahalegiñei esker. Eta aurrera besa-tiraka dijoan idi-parearen antzera".
Behin hemen, haatik, zer edo zer ezagutu beharrean zen editoriala egin zuena ere: alegia ikastolen mundua ez zela, kristauen jainkoa bezala, bat eta bakarra. Eta idi-parearenarekin jarraituz, ilustratzen zuen ordurako mundu guztiak jakingo zuen zera hura:
"Bi joera dituzte: bakoitza bere aldera egiten duena bata. Biek batera, aurrera, egiten duena bestea. Nahiz eskubiak tira bere aldera nahiz ezkerrak, bakarrak tiratzen badu, biek amiltzen dira. Joko ori onartu dutenez gero, bakoitzak bere aldera tira behar dio. Baiña aldi berean, biek batera, aurrera, egin behar dute. Aurrera ez egitera, toki berean gelditu eta bakoitzak bere aldera bakarrik astera, indartsuenaren esku legoke biek amiltzea. Ez dago beste biderik, edo biak aurrera bakarrik tira, lagunkiro, leial eta jator, edo bata bestearen aldera eta biurrikeriei eutsiz aurrera pausuak eman. Eta obea deritzagu bigarren bide au, besa-tiraka dijoazten idi-pareen joera au. Bestela oso erraz sartu bai ditezke, zuzenaren zuzenez, sekulan etxera irixten ez dan bidean".
Zertara ote zetorren hura guztia? Beno, lasai, pausoz pauso egiten omen da biderik luzeena ere:
"Baiña iñolaz ere ontzat ematen ez dugun jokabidea auxe da: euskal-nortasunarentzat ongarri litzaken guzia desegin nahi izatea. Izena zuen politiko talde baten txanda izango zen. Aldizkari batena edo liburu-xorta batena edo abeslari edo artista talde batena gero… Ikastolen txanda da gaur… Bihar beste zerbaitena… Begira nolako janari goxoz ezkutatutako garranga eskeintzen diguten: ‘Faszismoaren haurka - Kamarilla Klerikal eta razistaren aurka - Ikastola Herrikoi eta demokratiko baten alde’. Firma serio onekin eskeintzen dute gezur-ontzien azokara, beren bost orrialdeko jenero eskasa".


EUSKAL NORTASUNA DESEGIN NAHIZ

Nortzuk? Batek daki. Editorealean behintzat ez zen hori argitzen. Etsaiak ziren, dena den: "Zaharra da beren jokabidea: izena duen guzia berenganatu… edo morroi bezala erabili… edo kakeztu… Euskal-nortasuna duen guzia desegin. Bi indar-etsai dituzte une onetan beren asmoak betetzeko. Ikastolak artzen ari duten indarra eta erri-minez jokatzen duen eliz-alderdia. Min dute Ikastolak euskaldun izatearekin. Min eliz-alderdi aundi bat ere euskaldun agertzearekin. Euskal nortasuna indartzeak ematen diote min datorren bidetik datorrela. Ezin dute eraman Ikastolak indartzerik. Ikastolei indartzen laguntzerik. Orregatik erantsiko dizkie Ikastolei izan dezaketen gaitzik eta ajerik txarrenak".
Jai zuten, halere, zeren ikastoletan "Klerikalismoaren, razismoaren, faszismoaren, reakzionarismoaren eta diskriminazioaren gaitz kutsakor, ustel eta ilgarriak jota daude. Ez dugu gaitz oien aurka txertoa arturik daukatenik esaten, baiña bai gaitz oietan itotzeko arrixkurik gabe arkitzen direla".
Dena dela, editorialgileak izendatzen ez zituen etsai horiek "gauza bat iritxi nahi lukete: Ikastoletako indarrak nahastu, elkarrekin piakaiztu, elkarren aurka ipiñi. Gezurraren bidez sortutako saltsa eta zurrunbilloan Ikastolen gidaritza artu". Eta horren aurrean: "Ba da euskaldunok esnatzeko garaia. Tranpa berdiñean erortzen gera arlo guzietan. Guk ere ez dugu euskera utsik nahi. Eta badakite ongi aski. Berak ez dute nahi iñolaz ere euskal-nortasunik".
Eta amaitzeko, honako eskakizuna: "Fededun ala fedegabe (utz dezagun ori bakoitzaren aukeran) elkar gaitezen. Erriaren onerako, euskal eta langille arazoa gogoan ditugularik»

Artetxe jaunari, esker onez
Alos-torrea" nere lenengo liburutxoa argitara nahian ari nintzen. 1950'gn urtea zen. Baiñan denborak ez ziran xamurrak. Esan zitekean, oker handirikgabe, gerlaz geroztik orduraiño etzela posible izan euskal-liburu bat bakarra ateratzea. Gehieneko ere deboziozkoren bati eta gramatikaren bati ideki zioten atea. Nahi eta ezin hontan, Artetxe jaunak jakin-erazi zidan, Rocamora jauna, Ministerio de Información y Turismo'ko buruzagia Zarautz'en zela bakaziotan eta berarengana aurkeztuko zela Orixe'ren "Euskaldunak"entzateta nere "Alos-torrea"rentzat baimenak erdiesteko. Esan, egin eta lortu. (...) Artetxe jaunari zor diogu, beraz, euskal-liburuen pizkundea. Berak ideki zuen zirritua, berak urratu zigun bretxa, poliki-poliki ate zabal eta eroso bat bihurtzeraiño (...) (1971-X-10)

Aipamenak
Euskal herriko prokuradore-gai guztiak edo gehienak behintzat, bat etorri dira proposamendu batetan, alegia, hautatuak izanez gero euskal kulturari, hizkuntzari eta heziketari lagunduko dietela. Ekin bada jaunak! Proposamendutan ibili dira bai eta nork bere arrazoiak eman ditu, arrazoi bakanak gainera. Hona hemen batzuk: "Instituto Vascongado de Cultura Hispánica" elkartearen zuzendari den ignazio Satrustegi Aznar jaunari, prokuradoretzat zergatik azaldu duen bere burua galdetu diotenean, honela erantzun du: "Batez ere gazte eta euskaldun naizelako". Fernandez Cantos, ordea, beste era honetan mintzatu zitzaigun: "Bizkaian sortua izan ez eta... Bizkaiari zazpi seme alaba eman dizkion kandidato bakarra naizelako". Bapo, ez genekien sementalik behar genduenik! (1971-X-10)


Azkenak
Munstrok izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”

Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]


2024-11-27 | Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean

Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]


2024-11-27 | Leire Ibar
180 eragile baino gehiagok egin dute bat etxebizitzaren eskubidea bermatzearen aldeko mobilizazioarekin

Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.


2024-11-27 | Julene Flamarique
Gutxienez 2027ra arte atzeratu dituzte berriro ere AHTren obrak EAEn

2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]


Erretiroa hartuko du Benito Lertxundik

82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.


Materialismo histerikoa
Zuekin nahi dut

Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude