Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko azaroaren 24an
«Hustutzeko bakarrik ez, hedonismoagatik ere idazten dut»
- Modernitatearen kontra dabilen «karramarro» honen «aztarnak» egunkarietako «odolkietan» atzematen ditugu sarri. Iritzi zutabe horietan, «beti eskamak kentzen» aritzen zaio ETBko txoritxoari, Guggenheim aurreko Pupi txakurrari eta bestelako arrain potoloei.Telebistan ere egin du bere bidea: «Arrainak ura baino» maiteago zuen, Mafaldak ere, «Zopa Haundi». Eta zein gustura lokartzen garen igandero siloian kuzkurturik, «Sautrela» aurrean: ez programa astuna delako, ahots lodi eta kasik terapeutikoa duelako baizik.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ipuin asko idazten dituzu, nobelak baino gehiago. Zer ezaugarrik egiten dute ipuin generoa zure neurri-neurrikoa?
Zergatik idazten duzu?
Noiztik perbertsio hori?
"Arrainak ura baino" liburua irakurtzen ari nintzen. Bertako protagonistak (Azkue ginekologoak) Madrilgo Burtsa leherrarazi zuenean, begiak jaso nituen telebistara, eta New Yorkeko dorre bikiak erortzen ikusi. Kasualitatea al da?
Emakume batekiko maitasunak darama Madrilgo Burtsa lehertzera...
Osotasun hori bilatzen omen du, "gizon berria" deitzen duzun horrek.
"Arrainak ura baino" liburuko Joxe Elosegi pertsonaia euskaltasunaren karikatura bat da: abarkak, kaikua, txapela... Nori ari zara zirika?
Nolako euskalduntasuna maite duzu, orduan?
Hanka bat Hegoaldean duzu, bestea Iparraldean. Nolakoa da bi aldeetako euskalduntasuna?
Telebistan egin duzun ibilbidea aztertu ezazu.
Heltzen joan ahala, zer programa klase egitera iritsi nahi duzun garbiago izango duzu...
Kultur jendea beti audientziaz kexatzen da. Baina bada beste biderik lehiakorra izateko?
Etorkizun hurbilean telebista kateak biderkatu egingo omen dira kablearekin, eta kate tematikoak ere sortuko dira. Zer etorkizun du euskara hutsezko kate batek?
Ez al da posible literatura eta antzerako gaiak "txapa minoritario" beharrean, telebistaren bidez denengana zabaltzea?
Nazio mailako beste katearen bat euskaraz zer litzateke, gehitxo?
Generazio naturalak iritsi dira, baina egoerak anormala izaten jarraitzen du. Non dago oreka?
Zutabegile aditua zara, "odolkigile" profesionala.
Iritzigile asko dago, baina zenbat buru hainbat aburu, edo denek esaten duzue gauza beretsua?
Sarri mindu egin nau genero txiki bezala tratatua dela ikusteak. Ipuingintza ez da txantxa. Nik hurbilago ikusten dut poesiatik, nobelatik baino. Esan nahi baita, poesiaren lege bera jarraitu behar duela: ez du hitz bat alferrik eduki behar.
Nire bizitzaren antolamenduak ere badu zerikusia: ez naiz sekula maratoilari ona izan. Horretara bakarrik jarrita, ipuin bat idazteak eramaten ahal dizu 15 egun, eta nobelak urtebete edo gehiago.
Nire bizitzaren antolamenduak ere badu zerikusia: ez naiz sekula maratoilari ona izan. Horretara bakarrik jarrita, ipuin bat idazteak eramaten ahal dizu 15 egun, eta nobelak urtebete edo gehiago.
Zergatik idazten duzu?
Idazten hasten naizenean ez da beteegi nagoelako bakarrik izaten. Akzio horretan hedonismo asko dagoelako eta oso ongi pasatzen dudalako ere idazten dut.
Edozer idazten dut: gidoiak, gutunak... Ez literatura bakarrik, asko maite ditut idazkera enkargu batera makurtzera behartzen duten lanak ere. Gustatzen zait administrazioko dokumentuak idaztea, txostenak, diskurtsoak... kasik, perbertitu bat naiz.
Edozer idazten dut: gidoiak, gutunak... Ez literatura bakarrik, asko maite ditut idazkera enkargu batera makurtzera behartzen duten lanak ere. Gustatzen zait administrazioko dokumentuak idaztea, txostenak, diskurtsoak... kasik, perbertitu bat naiz.
Noiztik perbertsio hori?
Ume umetatik idatzi dut. Badira 6-7 urterekin idatzitako lan argitaratuak. Umeen "Deia"n idazten nuen txiki-txikitatik eta 14-15 urterekin hasi nintzen kolaboratzen "Zeruko Argia"n. Literatur sarietan txikitatik hartu dut parte.
"Arrainak ura baino" liburua irakurtzen ari nintzen. Bertako protagonistak (Azkue ginekologoak) Madrilgo Burtsa leherrarazi zuenean, begiak jaso nituen telebistara, eta New Yorkeko dorre bikiak erortzen ikusi. Kasualitatea al da?
Nire nobela horretan, protagonistak mundu kapitalistaren sinboloa botatzeko beharra sentitzen du. Hasierako asmoa nobelan La Defens lehertzea zen. Eta La Defens da justu Parisen dagoen dorre biki horien parekoa. Izugarrizko dorre multzoa da, eta New Yorkekoa gertatu zenean, hustu egin omen zituzten hauek ere. Badirudi Simon Azkue pertsonaiak sintonia handia duela EEBBak eraso dituzten terroristekin.
Emakume batekiko maitasunak darama Madrilgo Burtsa lehertzera...
Badirudi pertsonaiak amodioagatik egin zuela atentatu hori, baina egiazki ez da hala. Badu beste arrazoi bat askoz pertsonalagoa. Simon Azkuek nire belaunaldiak dituen gabezia berak ditu. Ni jaio nintzenetik hona bizitza abiadura handiko tren batean sartu da. Guri egokitu zaizkigu hippyen mugimenduak, emakumeen askatze bidea, abortua, dibortzioa, diktaduratik irten eta ustezko modernitatean sartzea... Eta denbora guztian koherentzia exijitu diogu geure buruari, %ehunean zintzotasuna, eta hori ezinezkoa da. Osotasun hori bilatu ezinean, bere azalean sartu ezinean, protagonista erdi-erotu egiten da.
Osotasun hori bilatzen omen du, "gizon berria" deitzen duzun horrek.
Gizon berria bere ahotsa entzuten duena da. Denok gaude sartuta bide horretan baina badut kezka bat. Uste dut zarata gehiegi dagoela bazterretan, eta jendeak ez duela egiazki bere ahotsa entzuten. Milan Kunderak berak esana da, moderno izateko modu bakarra anti moderno izatea dela. Moderno ustekoen jarrera da "stablishmena kritikatzen dut eta, hala ere, ondo bizi naiz. Zein jatorra naizen". Denok gaude, ordea, sisteman sartuta, ihesbiderik gabe. Kontsumoak eta merkatuak bizi gaitu. Ez dut uste jarrera horrekin pertsona hazi egiten denik. Gaurko gizakiak ez dio begiratzen bere buruari eta kontsumitu egiten du auzokoak lain edo gehiago, "zerua lurrean" pentsatuz. Arretaz ibili behar da egia eta gezurraren artean ez nahasteko. Kontserbadore deitzen zitzaion lehenago progresoaren aurkakoari. Ene ustez, gaur egun progresista izateko modu bakarra, balizko progreso mota horren aurrean erne egotea da.
"Arrainak ura baino" liburuko Joxe Elosegi pertsonaia euskaltasunaren karikatura bat da: abarkak, kaikua, txapela... Nori ari zara zirika?
Pertsonaia horrek sinbolizatzen ditu hainbat eta hainbat euskal herritar. Euskaldun folkloriko, txapeldun, fededun, gora Erreala edo Athletic, horietakoak ugari ezagutu ditugu. Horrelako euskaldunak maite beharrean nago, nire herkideak baitira izan, baina gorroto ditut aldi berean euskalduntasuna horrela asetzen dutelako, ez direlako jabetzen bizi dugun egoeraz ere. Hartzen dituzte topiko batzuk, jeneralean kitsch-aren mundutik, eta horrekin kontsolatzen dira. Azken batean, miserable koldarrak baino ez dira.
Nolako euskalduntasuna maite duzu, orduan?
Ez zaio buelta gehiegi eman behar: gure herriaren gauzak ezagutzen dituena eta txarki dagoena, zela edo hala, aldatzen saiatzen dena. Beti ere, inguruan beste herri batzuk ere badirela ohartuz, jakina. Betiko metafora erabiltzeko: sustraiak ondo errotuta, mundua maite duena.
Hanka bat Hegoaldean duzu, bestea Iparraldean. Nolakoa da bi aldeetako euskalduntasuna?
Ezin da orokortu, denean pertsonak daude. Oinarrian ikusten dut fenomeno bera gertatzen dela. Jendea ez dago prest bere euskalduntasuna egiazki bizitzeko. Oso gogorra baita, hori bere azkenetaraino eramatea. Ikusten dut batzuk espainolera jotzen dutela, eta besteek frantsesera, baita euskara irakasleen edo politikari abertzale sonatuen artean ere.
Zoritxarrez, kasik atzera ezinezko prozesu administratiboetan zatituta gaude eta kulturalki oso jende ezberdina da Iparraldekoa eta Hegoaldekoa. Horretan Hegoaldekook erru handia dugula iruditzen zait. Iparraldea esaldi bat besterik ez da. Laino artean irudikatzen dugun lurralde bat. Baina egiazki, Hegoaldeko nork ezagutzen du Iparraldea? Neuk ere ez oraindik.
Zoritxarrez, kasik atzera ezinezko prozesu administratiboetan zatituta gaude eta kulturalki oso jende ezberdina da Iparraldekoa eta Hegoaldekoa. Horretan Hegoaldekook erru handia dugula iruditzen zait. Iparraldea esaldi bat besterik ez da. Laino artean irudikatzen dugun lurralde bat. Baina egiazki, Hegoaldeko nork ezagutzen du Iparraldea? Neuk ere ez oraindik.
Telebistan egin duzun ibilbidea aztertu ezazu.
Fortuna handiko mutila izan naiz. Ikus-entzunezkoa oso lan sortzailea denez, oso gustukoa dut. Gainera idatzizkoan oinarritzen da. Eta niri ia denetik egitea egokitu zait: aurkeztea, zuzentzea, errealizatzea... Hori txarra eta ona da aldi berean, denetik ezagutu arren ezin baita ezertan ona izan. Hala ere, nik oso balantze positiboa egiten dut. Postu exekutiboak ere izan ditut, gero haserreak eta zigorrak ere ezagutu ditut, denetarik... Prozesu horretan heldu egin naizela uste dut.
Heltzen joan ahala, zer programa klase egitera iritsi nahi duzun garbiago izango duzu...
Hau jada ez da ETBren kontua soilik, orokorrean telebista ia guztiena da: gero eta gutxiago gustatzen zait dagoen eskaintza. Ni albistegi eta dokumentalen kontsumitzailea naiz, eta noski, film onak ere oso gogoko ditut. Beste generoak ez zaizkit hainbeste interesatzen. Ezta lana egiteko ere. Telebista aurrean jarri, eta niretzako garrantzizkoa da zerbait ikasi duzunaren irudipenarekin altxatzea.
Lehen ETBk bazuen helburu mesianikoago bat. Hasieran ez zuelako inork ikusten, audientziarik ez zegoelako. Nolabait, "Euskadi salbatzen" ari ginen. Orain hori dena audientziaren legeetara makurtu da. Salbuespenak salbuespen, orain, ingurukoetan bezala, zerbitzuzko programa gutxiago egiten da eta ia programa denak dira "jijirijijai".
Lehen ETBk bazuen helburu mesianikoago bat. Hasieran ez zuelako inork ikusten, audientziarik ez zegoelako. Nolabait, "Euskadi salbatzen" ari ginen. Orain hori dena audientziaren legeetara makurtu da. Salbuespenak salbuespen, orain, ingurukoetan bezala, zerbitzuzko programa gutxiago egiten da eta ia programa denak dira "jijirijijai".
Kultur jendea beti audientziaz kexatzen da. Baina bada beste biderik lehiakorra izateko?
Telebista publikoan badago, ez bakarrik beste biderik, baita beste obligaziorik ere. Euskal telebistaren lana da audientzia propio zintzo bat sortzen joatea. Oso geuretzakoa den telebista bat egin beharko litzateke. T5 edo A3ek programatzen duen gauza bera programatzeak ez du zentzurik. Besteek ematen duten zabor klasea banatzeko beste lekurik ez dugu behar, eta gainera guk ordaindua. Audientzia bada arazo, har dezala prime-timea baita pornografia eskaintzeko ere. Baina zerbitzuzko programak egin egin behar dira.
Egia da, hala ere, ETBri ez zaizkiola eman behar berezkoak ez dituen ardurak. Gauza guztien panazea bihurtzen dugu askotan ETB, dena berak salbatu behar balu bezala. ETB telebista bat da soilik, baina geuk ordaindua eta geuretzakoa. Teorian behintzat.
Egia da, hala ere, ETBri ez zaizkiola eman behar berezkoak ez dituen ardurak. Gauza guztien panazea bihurtzen dugu askotan ETB, dena berak salbatu behar balu bezala. ETB telebista bat da soilik, baina geuk ordaindua eta geuretzakoa. Teorian behintzat.
Etorkizun hurbilean telebista kateak biderkatu egingo omen dira kablearekin, eta kate tematikoak ere sortuko dira. Zer etorkizun du euskara hutsezko kate batek?
Esan bezala, guretzako beste inork egiten ez dituen gauzak eskaintzea da estrategia zentzuzkoena, eta horretan erreferente bihurtzea. Ugaritasunarena arazo izanen da. Hondar ale bakarra ez da ikusiko hondartza horretan. ETBk derrigorrez biderkatu egin beharko du eskaintza. Kanal generalista izaten jarraitu beharko du, baina gaikako pila bat ere bai: umeentzako kanal berezitua, kiroletakoa... Asko poztuko naiz hala gertatzen bada, orduan edukiko baititut literaturaz, animaliez, osasunaz, aritzen diren "txapa minoritario" horietakoak.
Ez al da posible literatura eta antzerako gaiak "txapa minoritario" beharrean, telebistaren bidez denengana zabaltzea?
Eskola, unibertsitatea, eta orokorrean heziketa eta gizartea dauden bezala egonda... ez. Gainera audientzia kontsumoaren faktore gehiagorekin lotuta dago. Literatura kontsumoa 0,0001ekoa bada, ezin da eskatu horri buruzko saioaren audientzia %50ekoa izatea eta iluntzeko bederatzietan gainera. Baina kontua da, nahiz eta literaturari eskainitakoa bezalako programak jende gutxirentzat izan, sortu eta eskaini egin behar direla. Zergatik? Minoriek ere badutelako eurek ordaintzen dutenaz gozatzeko apeta. Zertarako? Euskal giza-espeziea hobetzeko.
Nazio mailako beste katearen bat euskaraz zer litzateke, gehitxo?
Ikusiko da nola datozen belaunaldi berriak. Oraintxe ari dira iristen literaturara euskal liburuen kontsumitzaile naturalak. Hona arteko denok esfortzuz jo dugu euskal literaturara, oraindik ere kosta egiten zaigu euskaraz irakurtzea. Gauza bera gertatzen ahal da telebistarekin. Eskaera balego, sortuko lukete. Katea batzuk hasi dira pausoak ematen zentzu horretan, ziur aski interes politiko maltzurrekin.
Generazio naturalak iritsi dira, baina egoerak anormala izaten jarraitzen du. Non dago oreka?
Belaunaldi naturala aipatu dugu, eta alde onak eta txarrak ditu aldi berean. Naturaltasun hori aurrekoen ahaleginak ekarri du. Gure belaunaldikoei eta aurrekoei eskertu beharrekoa da, ikastolak sortzen aritu ziren heroi haiei guztiei. Ona da, euskaldun naturalak gehiegizko pisurik gabe ariko direlako lanean, eta egiazki eurek nahi dutena egiten. Baina horren arriskua desmemoria da. Gazteek guk baino gehiago zaindu beharko dute memoria. Guk oso present daukagu denbora aldaketa hori guztia. Oraingoek horrela ezagutu dute, baina egoera ez da horrelakoa sorreratik, asko arriskatu delako baizik.
Zutabegile aditua zara, "odolkigile" profesionala.
Oso genero garrantzitsua da niretzat, taberna mailako bla-bla-bla-bla hori guztia zentzutzeko, eta neure pentsamenduak eraiki eta ordenuan jartzeko balio baitit. Hiztun zabarra naiz ni. Idazten beti txukunago. Agian ez dut asmatzen gaurkotasunaz kanpoko gaiez idazten. Egunerokotasunak harrapatu egiten zaitu. Baina mila artikulutik gora idatzi ditut honezkero, eta azkenerako langintzaren trikimailuak hartu ere egiten dira. Aldiro daukat barruan har eta kezka hori, zer idatzi, eta nola... Baina badakit aterako dela. Denborarekin hartzen da konfiantza apur bat.
Iritzigile asko dago, baina zenbat buru hainbat aburu, edo denek esaten duzue gauza beretsua?
Nik hor larrua uzten dut. Pentsatzen dudana ongi idatzi arren ez dut mundua aldatuko, baina hori da gure lana. Leku askotan argitaratu dut baina, hala ere,jende askok galdetzen dit: "nola jarraitzen duzu "El Mundo"n idazten?" Adizu, erantzuten dut, niri ez didate sekula hitz txar bat egin! Eskizofrenia dirudi aldi berean "Gara"n eta "El Mundo"n idazteak, baina bietan jartzen dut pentsatzen dudana. Ziur naiz "El Mundo"ko irakurle askori ez zaiola gustatzen nik idatzitakoa, ezta "Gara"ko askori ere. Zutabegintza da lagunak galtzeko bide errazena.
- Jaio: Elgoibarren, 1957an.
- Bizi: Hendaian.
- Argitaratutako liburuak: Ipuin ezberdinak eta erregalokoak (1984), Estatua baten historia (1988), Mugetan (1989), Alajaineta (1995), Sukaliztegi partikularra (1997), Karramarroaren aztarnak (1997), Erabateko sukaldea (1998), Arrainak ura baino (2001).
- Sariak: Literaturan: Bilintx (Haur literatura, 1987), Imajina ezazu Euskadi (1990), Julene Azpeitia (1992), Rikardo Arregi (Kazetaritza, 1993), Irun Hiria (1998), Gabriel Aresti (Ipuingintza), Telebistan: Antena de Oro eta Emakunde.
- Aurkeztu eta zuzendu dituen telebista saioak: Zopa Haundi, Lapikoka, Fahrenheit, Beti eskamak kentzen, Ez dago larrosarik eta Sautrela.
- Iritzi artikuluak idazten ditu: «Euskaldunon Egunkaria»n, «El Mundo del País Vasco»n, «Gara»n, «Argia»n...
- Bizi: Hendaian.
- Argitaratutako liburuak: Ipuin ezberdinak eta erregalokoak (1984), Estatua baten historia (1988), Mugetan (1989), Alajaineta (1995), Sukaliztegi partikularra (1997), Karramarroaren aztarnak (1997), Erabateko sukaldea (1998), Arrainak ura baino (2001).
- Sariak: Literaturan: Bilintx (Haur literatura, 1987), Imajina ezazu Euskadi (1990), Julene Azpeitia (1992), Rikardo Arregi (Kazetaritza, 1993), Irun Hiria (1998), Gabriel Aresti (Ipuingintza), Telebistan: Antena de Oro eta Emakunde.
- Aurkeztu eta zuzendu dituen telebista saioak: Zopa Haundi, Lapikoka, Fahrenheit, Beti eskamak kentzen, Ez dago larrosarik eta Sautrela.
- Iritzi artikuluak idazten ditu: «Euskaldunon Egunkaria»n, «El Mundo del País Vasco»n, «Gara»n, «Argia»n...
Doinua: Aita izena
Orri zuriko puntu beltzaren
itzalaren erruduna,
bikoitz antzutu zentzu bakardun
ironiaren laguna,
gure ideien bonbilekiko
kontrastearen iluna,
zeinen topiko kitsch hutsak garen
oroitarazten diguna,
zu zara Hasier Etxeberria
Sanchez Dragó euskalduna.
Aitor Mendiluze
Orri zuriko puntu beltzaren
itzalaren erruduna,
bikoitz antzutu zentzu bakardun
ironiaren laguna,
gure ideien bonbilekiko
kontrastearen iluna,
zeinen topiko kitsch hutsak garen
oroitarazten diguna,
zu zara Hasier Etxeberria
Sanchez Dragó euskalduna.
Aitor Mendiluze
"Euskara batuaren auzia hasi zenean Xabier Gereñori galdetu nion eta hasiera hitzetik eratortzen ziren guztiek h-z behar zutela erantzun zidan. Euskara batuaren aldeko garai gogor haietan Hasier jartzen hasi nintzen eta h horri harrapaturik gelditu naiz."
Euskaldunon Egunkaria, 1999-11-21
"Nahiz eta euskararen problematika ulertu, euskaraz lan egin eta euskara maitatu, gozoago irakurtzen dut espainolez. Niri, 43 urterekin, alfabetaturik, ikastaroak eman ondoren, Euskaltzaindiaren titulu guztiak edukita, nobela bat irakurtzen hasi eta hiztegira jo beharrak min egiten dit."
Euskaldunon Egunkaria, 1999-11-21
"ETB2 sortuz geroztik, ETB1 "anaia txikia" bihurtu zen. Kirolak, erretransmisio folklorikoek eta bikoizketarik behar ez duten produktuek (Mister Bean, Burusoiltxo, Algara...) betetzen dute ia programazio osoa".
Euskaldunon Egunkaria, 1999-07-03
"Neure seme-alaben kontenplazionean dut plazerrik handiena gaur egun."
Euskaldunon Egunkaria, 1999-11-21
"Guggenheim jarri edo Disneylandia jarri, arrakasta ekonomiko bera izango zen. Ezer gutxi ekarri dio euskal artistari, eta ez dut uste artearekiko sentsibilitatea zabaltzeko balio izan duenik."
Euskaldunon Egunkaria, 1999-11-21
BIZITZAREN PASARTEA
Egun batean Oteizak bazkaltzera eraman ninduen Getariara. Berak eskatu zuen bion bazkaria eta oroitzen naiz asko haserretu zela lanpernarik ez zegoelako. Ezpata fin bat atera zuen esku-makilatik eta jangelaren erdian dantzatu zuen airean builaka, ia zer jatetxe mota zen hura, itsas ertzean egonik lanpernarik ez edukitzeko. Ikaraturik begiratu ziguten hango mahaietan ziren guztiek.
Eseri ginen bazter batean eta halako batean, izkiren ostean, egundoko ostra bandejadaka agertu zen mahai gainean. Bizpahiru dozena, seguru. Ordura arte higuina baizik ez zidaten eragin ostrek, irensten mila aldiz saiatuagatik. Ez nintzen ausartu, ordea, ez zitzaizkidala gustatzen esatera. Jorgek biziki maite ditu ostrak eta ezpataz jo edo zulatuko ninduela uste izan nuen. Horrelakoak eta handiagoak ere ikusi izan dizkiot. Kontua da, egun hartatik aurrera, ostrak jaten ditudala. Berak ez dakien arren, hori ere Oteizari zor diot.
Eseri ginen bazter batean eta halako batean, izkiren ostean, egundoko ostra bandejadaka agertu zen mahai gainean. Bizpahiru dozena, seguru. Ordura arte higuina baizik ez zidaten eragin ostrek, irensten mila aldiz saiatuagatik. Ez nintzen ausartu, ordea, ez zitzaizkidala gustatzen esatera. Jorgek biziki maite ditu ostrak eta ezpataz jo edo zulatuko ninduela uste izan nuen. Horrelakoak eta handiagoak ere ikusi izan dizkiot. Kontua da, egun hartatik aurrera, ostrak jaten ditudala. Berak ez dakien arren, hori ere Oteizari zor diot.
ARGAZKI ZAHARRA
Eskolako argazkia: Atzeko lerroan, mutilik handiena, Hasier. Aurreko lerroan, eskuinetik hasita lehenengoa, Arnaldo Otegi.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Lander Arbelaitz Mitxelena
#4
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-11-24
Lurdes Fernandez Irisarri
Funtsezkoa jendea da
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
2024-11-23
Ioritz Gonzalez Lertxundi
Lanbroa
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
2024-11-23
iametza
21. #Euskarabildua24 hausnarketa: Miren Berasategi eta Maider Likonarekin
MULTIMEDIA - Hodeia ez da existitzen
2024-11-22
Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
2024-11-22
Xabier Letona Biteri
Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
2024-11-22
Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
2024-11-22
ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
2024-11-22
Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
2024-11-22
Onintza Irureta Azkune
Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
2024-11-22
Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
2024-11-22
Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
2024-11-22
Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Eguneraketa berriak daude