Unibertsitateko Euskal Irakasleen Elkartea (EIRE) 1999an sortu zen Euskararen Unibertsoaren mugimenduaren bidetik. Erreferente teorikoa hori izanik, EIRE sortzeko beharra ikusi zuten orduan zenbait irakaslek komunikazio tresna bat izateko eta bakoitzak bere unibertsitatean euskararen garapenaren alde lan egiteko. Euskararen garapen osoa eta eutsigarria dute helburutzat. Bide horretatik, urtero unibertsitate bakoitzean euskarak duen egoera aztertzea izan dute lanetako bat. Baina etorkizunera begira gogoeta sakonagoaren beharra ikusi dute. Euskarazko unibertsitatea klaseak euskaraz ematera ez dela mugatu behar uste dute. Euskarak ikerkuntzan, kudeaketan eta egitura guztietan bere presentzia eduki behar duela diote. Hori dela eta Eukon deritzon kongresua antolatu dute. Arlo guztietako eta unibertsitate desberdinetako irakasleak bilduko dira Bilbon Bizkaiko Batzar Nagusien aretoan irailaren 27 eta 28an.

Kongresuak bi eduki mota izango ditu: alde batetik kanpotik (Katalunia, Flandes, Europako hizkuntza komunikate txikiak) eskatu diren txostenak, eta bestetik Euskal Herriko txostenak. Horien artean lau alor espezifiko batekoak (Teknika eta Teknologia, Osasun zientziak, Giza eta Gizarte zientziak, Natur Zientziak) dira eta besteek euskararen historia unibertsitatean eta gaur egungo egoera aztertuko dute datu asko emanez. Azken lan hau EIREko zuzendaritzak burutu du. Joxe Azurmendik eta bere taldeak gogoeta orokorragoa aurkeztuko du. 40 txostengiletik gora izango dira guztira. "Euskararen Unibertsoak diskurtsoaren berrikuntza suposatu zuen eta orain kongresu hau erreferentzia izatea espero dugu", adierazi digu Iñaki Zabaleta talde antolatzailearen ordezkariak. Orain arte euskararen egoeraren inguruan bildu dituzten datuak gaindituta geldituko direla erantsi digu. Kalitatezko kongresua espero dute antolatzaileek. Guztira 20 komunikaziotik gora izango dira kongresuan, partaide zerrenda itxi egin da aretoa bete delako eta itxaron zerrenda zabaldu dute.


Lanerako bi epe jarri dituzte antolatzaileek: epe erdia (5 urte) eta epe luzea (2021). Epe horietan euskararen egoera zein izan daitekeen aztertzen ahaleginduko dira kongresuan. Gaur egun, zenbait alorretan (Giza eta Gizarte Zientziak) euskarak garapen franko ezagutu badu ere, beste zenbait alorren egoera ez da hain positiboa, Teknika, Teknologia eta Osasun zientzietan adibidez. "Zientziako esparruetan hori gertatzea normala da. Beste hizkuntzei ere gertatzen zaie. Informatika munduan gaztelania inglesaren menpe dago gai askotan" esan zigun Zabaletak. Garapen hori lortzeko giza aldetik eta diru aldetik baliabide gehiago behar direla uste dute antolatzaileek.
Kongresuan aurkeztuko diren lanen aurrerapenik ez digu eman Zabaletak, baina adibidez UEUren funtzioa eta etorkizuna jorratuko dela badakigu. Kongresuaren ondoren datu ugari eduki ahal izango dugu. Gainera EIREko antolatzaileek kongresuaren ondorio nagusiak aterako dituzte, partaideek bozkatu eta onartzeko, hala badagokio.
Antolaketak babes akademiko ugari jaso ditu zenbait laguntzaileren aldetik, UPV-EHUko bederatzi departamendu eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko bi departamendu; eta babesle finantzario gisa Mondragon Unibertsitatea, UEU, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza eta Kultura sailak, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiak, Euskadiko Kutxa, EHUko Medikuntza Fakultatea eta Osasuna Euskalduntzeko Erakundea agertzen dira. Laguntzaileak dira bestalde, Deustuko Unibertsitatea, Bilboko Udala, EHUko Ekonomia eta Enpresa Zientzietako Fakultatea.
Kongresuaren aurretik, eta berarekin lotuta nolabait, bi mahainguru ere izango dira Bilboko areto berean. Irailaren 25ean ikasleen ordezkariak "Ikasleak etorkizuneko irakasleak" gaiaz arituko dira eta 26an hezkuntza ez unibertsitarioko ordezkariak arituko dira euskal unibertsitateaz pentsatzen dutenaz mintzatzen.

Unibertsitate Legea dela eta Madrilgo eta Gasteizko Gobernuak eztabaidan ari diren honetan, EIREko ordezkariek argi dute Madrilgo proiektuak bere asmoak aurrera ateratzeko eragin negatiboa duela, "unibertsitatea deszentralizatu eta euskaldundu behar delako eta Madriletik alderantzizko bidea proposatzen dute". Hori ekiditeko Euskal Autonomia Erkidego eta Nafarroako Foru Erkidegorako lege propioaren alde agertu dira kongresu honen antolatzaileak l