Nor da Billy Wilder?


2007ko otsailaren 21ean
Aski ezaguna da nazioartean Donostiako Zinemaldiak duen garrantzia, Bette Davisek glamour-a eman zion behin, beste hainbestek eman dioten bezala. Robert Aldrich zuzendari bikainak ordea, «Whatever happens to Baby Jane?» zintan, Davisen bestelako izaera biluztu zuen, zakarragoa, libreagoa, iraultza maitatzen zuena. Sail Ofizialean zeluloidezko bitxiak aurkitu ditzakegu, baina Donostiako Zinemaldiak badu bestelako izaerarik, ziztatzaileagoa dena, alegia.

Zizta egiten duenak Zabaltegi Saila izena darama, harro. Askatasuna du ezaugarri nagusitzat. Formatu, iraupen, estilo eta genero desberdinetako pelikulak programatzeko librea da. Zentzu orotan berriena den zinea ikusteko parada ematen die zinezaletuei. Dudarik gabe, ikusle bizienen eta kritikari zorrotzenen arreta erakartzen du. Horrelakoa da Zinemaldiaren aurpegi ezkutua, beste nazioarteko zinemaldietan aurrez aurkeztutako film onenak, zinegile berrien emaitza interesgarrienak eta epaimahai ofizialeko kideen azken lanak dira gozagai.


Freskotasunaren bila

Zabaltegi Sailaren barne, Zuzendari Berriak Sariak distira eta bereziki freskotasuna mantentzen du. Spielbergen Indianak galdutako kutxa bilatzea lortu bazuen, Zinemaldiko arduradunek beste hainbeste espero dute. Honetan, aurkeztutako lan guztiak egileek filmatutako lehenengo edo bigarren pelikulak behar dute izan. Aurten aurkeztutakoek badute oro har ezaugarri beretsurik, adibidez, hiri guztiz ezberdinetan baina funtsean oso antzeko arazoak dituztenetan, bizirik irauten saiatzen den jendearen erretratuak dira ikusgai. Generoko izenburuekin ere egiten dugu topo, badira zientzi fikziozko abenturak, epikoak, fantastikoak eta nola ez, zinema esperimentala. Espainiako zinemak garrantzizko presentzia du aurtengo lehiaketan, "Salvajes", "Stranded-Naufragos" eta "Un perro llamado dolor" elkarrekin lehiatuko dira; gainera, Espainia aurkeztuko diren beste bi filmetako ekoizkide ere bada: "El sueño del caimán" pelikularena Mexikorekin eta "Vidas privadas"ena Argentinarekin.

Zuzendari berriek ez dute Hollywood edota Cannesen onespenik espero, beraien lana ikusgai izatea da duten helburu bakarra. Ray Lawrence, Ineke Smits, Asif Kapadia, edota Srdan Golubovic, izen ezezagunak dira, baita "Autrement", "The Bank", "Last Ball" edota "Elling" filmak ere. Agian ez dira zinema areto askotan estreinatuko, Zinemaldia eta gero makina bat ahaztu egingo dira, baina ez dudarik izan gehienak, gure ahotan izango direla etorkizunean. Guztiok ezagutzen ditugu zinegile klasikoak, Kapra, Donnen, Ford, Ray, Hawks... miresten ditugu, baita aipatu lehiaketan parte hartzen dutenek ere. Callahan zuzendari ezezagun estatubatuarrak ordea ironiaz erantzungo lizuke galdetzen ausartzeaz gero... "Gu hemen gaude eta gure garaia da, nor da Billy Wilder?".

Ezezagun ezagunak

Zuzendari berriak ezezagunen askatasunaz baliatzen dira, independentziaz jokatzeko ez dute arazo handiegirik (diruaren eskasiarena alde batera utzita, noski) eta ekoiztetxeen tentakuluak saihesteko gai dira nahiz eta hauek, beraien bizkar zuri-garbiak zaintzeko prest agertu.
Hala ere, deitura ezezagun horien atzean badira ospeaz gozatzen dutenak, hauek aztertuko ditugu:

Christophe Otzenberger

Frantziako dokumentalista bikain eta konprometituaren lehenengo film luzea da «Autrement». Gizartearen aurrean mesfidati agertu izan da beti, bere esanetan, gizakien jokabidea ulertzea zaila egiten zaio. Hori horrela, 1999an "Fragments sur la misére" zinta apartekoa filmatu zuen, giza jokabideei kritika zorrotza eginez.
Droga edukitzeagatik atxilotuak izan diren hiru aktoreren istorioa kontatzen digu Otzenbergerrek bere azken lanean. Nekazari gune batean lan egitera behartuta, elkarren kontra dauden bi mundu ezberdin erakusten dira aipatu filman.

Robert Connolly

Australiako zine ekoizle ospetsuenetakoaren lehen lana zuzendari gisa. Ohikoa izaten da gidoilariak edota aktoreak zuzendaritzara jauzi egitea baina ez horrela ekoizleak. Thriller politikoa aukeratu du Connollyk bere lehen lanerako. ABC telebista kateko zenbait telesailetako zuzendari izandakoa, "The bank» pelikula, Arenafilm ekoiztetxearen laguntzaz filmatzea lortu du Melbournen. Lanerako grina erakusten du eta baikorra da erabat, filmaketan arazoak sortuz gero. Aktore eta talde teknikoak, lanerako giro aproposa sortzen duela diote.

Petr Vaclav

Vaclaven bigarren luzea da hau, «Paralelni Svety», orain bost urte egin baitzuen debuta "Marian" film txalotuarekin. 1999an "Praha Ocima" zuzendu zuen, 100 minutuko drama, aktore lanetan Lawrence Côte eta Karel Roden aritu ziren eta Vaclavekin batera, Martin Sulik eta Vladimir Michalek-ek filmatu zuten zinta. Ez zuen arrakastarik izan baina kalitatezko lana burutu zuen. Oraingo honetan, bi gazteren arteko maitasun harremana kontatzen du, bikotea beraien bizitzak apurka-apurka banatzen ari direla ohartzen da, nahiz eta elkar maitatzen jarraitzen duten.

Gizakien arteko harreman honekin Txekiako Pilsengo Zinemaldiko Sari Handia irabaztetik dator.

Tomas Gislason

Lars Von Trier zuzendari aski ezagunaren muntatzailea da Gislason. Berak idatzi, zuzendu eta muntatutako lan esperimentala da «Point of view». Dogmaren legeak ezarri zituen zuzendaria izan du lagun filmaketan eta elkarrekin lortutako emaitza, bikaina izan da oso. Kalifornian zehar egindako "road movie" gisa egituratua dago eta bertan, hiru pertsonaiaren istorioa kontatzen da. Bitarteko gutxirekin filmatu zuen Gislasonek hiru hilabetetan. Dogmaren menpekoa ote?

Luna

2025ean Martera egiten den bidaldia kontatzen du Lunak, «Naufragos» pelikulan. Aktore ezagun eta bikainak bildu ditu lan honetarako, besteak beste, Vincent Gallo, Maria de Medeiros eta Joaquim de Almeida ikus ditzakegu pantaila erraldoian. Espainiako zinemaren ustekabe atsegina izan da Lunaren azkena. Hollywood eta Lanzaroten ingelesez filmatuta dago, beraz, ekoizpen aldetik ahalegin berezia egin dutela nabaria da, horren ardura "Dolores Pictures" ekoiztetxeak hartu du.
Hauek lagin bat besterik ez dira, zinemak ezkutatu egin ditu bere zeluloidezko kamerinoen atzean, publikoarentzat ikustezin bihurtu dira eta nazkatuta erabat, erabaki irmoa hartu dute. Ez dira John Wayne-ren bizkarra miresten geldituko, agian ordua iritsi da cowboy zaharkituari aurre egin eta errebolberra ateratzeko. Tiro egiteko gai izango ote dira?
Berri aipatuenak
Donostiako Nazioarteko Zinemaldiaren 49. edizioan 19 film lehiatuko dira guztira, hiru Sail Ofizialean eta 16 Zabaltegin "Zuzendari Berriak" saria lortu asmoz. Sari nagusia, zinemaldi baten eskaintzen den dirutsuena da, hots, 25 milioi pezeta (150.000 euro) eskuratuko ditu garaileak.
Film aipagarrienak
SAIL OFIZIALA
- Lantana - Ray Lawrence (Australia)
- Magonia - Ineke Smits (Holanda)
- The warriors - Asif Kapadia (Britainia Handia)
ZABALTEGI
- Absolute hundred - Srdan Golubovic (Jugoslavia)
- The bank - Robert Connolly (Australia)
- Autrement - Christophe Otzenberger (Frantzia)
- Drift - Michael Van Jaarsveld (Holanda)
- Elling - Peter Naess (Norvegia)
- Paralelni Svety - Petr Vaclav (Txekiar Errepublika)
- (P.O.V.) - Tomas Gislason (Danimarka)
- Salvajes - Carlos Molinero (Espainia)
- Vidas privadas - Fito Paez (Argentina-Espainia)
- De la calle - Gerardo Tort (Mexiko)


Azkenak
2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]


2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]


2025-01-20 | Jakoba Errekondo
Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]


2025-01-20 | Garazi Zabaleta
Aleko
“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Eguneraketa berriak daude