HAUSNARKETAN MURGILDUTA


2021eko uztailaren 19an
J oan den maiatzaren 1ean garbi ikusi zen ELA eta LABen arteko hausturaren irudia, euskal gizarteari hainbesteko onura ekarri dion zazpi urteko elkartasuna desagertu izanaren ondorioz. Haustura hori ez zen bat-batean etorri, eta, maiatzaren 1ean bakoitzak bere aldetik ateratako argazki horren aurretik, pixkana joan zen gauzatzen. Elkarrekin aritu ziren bitarte horretan, euskal sindikalgintzan indartsuenak diren bi sindikatu abertzale hauen arteko batasunak beste sindikatu txikiago batzuen ekintza batasuna eragin zuen, hala nola ESK, HIRU, EHNE edo EILASena.

ELA eta LABen arteko haustura horrek, bere baitan eta kanpora begira izan dituen eraginez gainera, ondorio garbiak izan ditu gainerako sindikatuetan ere, eta denak ari dira beren estrategiak berraztertzen, aurrerantzean egin beharreko aliantzen nondik norakoa erabakitzeko. Horietako bat EILAS sindikatua da, Hego Euskal Herriko irakaskuntzaren arloan garrantzi nabarmena duena. Sindikatu hau, dagoeneko, hasia da bere baitan eztabaidatzen egoera berrian egin beharrekoa, eta, arduradunek diotenez, "kokapen berria aurkitzeko eta bide egokiena hartzeko" baliagarri gertatzea da beren asmoa. Horrela ageri da "Cambio de agujas en el movimiento sindical vasco" (Euskal sindikalgintzaren urrats berriak) izeneko txosten luze batean. Txosten hori Javi Lozanok sinatzen du, eta beren "Eskola Publikoa" organo ofizialean argitaratu zen joan den ekainean, zeinak gai interesgarriak jorratzen dituen eztabaida horretarako gogoetari begira.

BATASUNAREN KRISIALDIA.

Lozanok ELA eta LABen arteko batasunaren krisialdia aztertzen du bere ikuspegitik. Dioenez, ETAk su-etena iragarri aurretik ere izan ziren krisialdi horren lehen aztarnak. ELAk abiadura handiagoa ezarri nahi izan zuen batasun horretan, hainbat arlo barnebilduz: antolamenduaren alderdi batzuk, fundazioak elkartzea, erresistentzi-kutxa bateratua osatzea eta abar. Ezartzen ari zen batasun ikuspegi horrek ikara eragin zuen LABen zuzendaritzan. Hausturaren bigarren eragilea LABek CCOOrekin sinatu zuen Funtzio Publikorako Ordainsarien Ituna izan zen. Itun hori asko kritikatu zuten ELA, ESK eta EILASek, bai edukiarengatik eta bai sinatzeko erabilitako prozedurarengatik.
Su-etena hautsi ondoren, Lozanok dioenez, ELAren eta LABen bideek elkarrengandik urruntzea besterik ez dute egin, bai "ETAren jarduera odoltsuari buruz" duten jarrera ezberdinean eta bai negoziazio kolektiboetan. Eta horren adibide garbitzat metalaren arloan gertatutakoa aipatzen du. ELAk bere alderdi errebindikatzaileena indartu zuen, nahiko egokiak irizten ez zitzaizkion akordioak sinatzeari uko egin zion eta mobilizazioak bultzatu zituen. LABek, aldiz, hainbat hitzarmen sinatu zuen UGT eta CCOOrekin batera.
Alderdi sozio-politikoetan, berriz, Lozanok dioenaren arabera, LAB guztiz nabarmen kokatu zen estrategia politiko jakin batean (apirilaren 10eko greba orokorra izan daiteke horren aztarna adierazgarriena). Jarrera horrek, bere iritziz, ezinezko egiten du bi sindikatuen arteko inolako elkartasunik, norabide politikoaren adostasun batean oinarriturik ez bada. Horregatik gertatzen da "LABen erabateko bakardadea esparru horietan". "Adostasunik gabe lan arloko aldarrikapenetan eta adostasunik gabe jokabide orokorrean, ez zuen inolako zentzurik batasun itxura formal hutsa ematen jarraitzeak".


EILAS-EN ZEREGINA.

Lozanok, lehenik, bere sindikatuak 98ko martxoan egindako VI. Biltzarra ekartzen du gogora. Bertan, sindikalgintza bi multzo nagusitan egotearen haustura aztertu eta "gezurrezko neutraltasunari" ihes egitea erabaki zuten. ELA-LABekin elkartzeko arrazoi nagusiak bi izan ziren. Batetik, erabaki esparru propioen aldeko jarrera hartzea EAEn eta Nafarroan, eta, bestetik, batasun horren jarrera aurrerakoia: mobilizazioa bultzatzeko gogoa, esparru sindikalaren geldotasuna astintzea, Ekimen Legegile Herrikoia -ELH- bezalako ekimenei bidea egiteko aukera, lanaldia murriztea edo enpleguaren banaketa.
Baina, dioenez, ez zituzten begiak estalita ELA-LABen arteko batasunak berekin zekartzan zenbait zailtasun ez ikusteko: "ELAk eta LABek irakaskuntzan, publikotasunarekiko orokorrean, eta euskal eskola publikoarekiko zehazki, duten ikuspegiak zer hobetu asko izan du betidanik, eta hala du oraindik ere"; sektore bakoitzaren bata bestearen aurkako irudia; subiranotasuna aurrerakoitasunez eta egoki erabiltzea ala ez; eta beste indar sindikal batzuen gai oso jakinak bazterrean uztea ala ez. Azken gai honi dagokionez, Lozanok gogora ekartzen du bere sindikatuak alderdikeriak alde batera utzi eta gai jakin bakoitzean CCOO eta UGTrekiko ahalik eta batasun mailarik handiena lortzen saiatzearen aldeko jarrera erakutsi duela.
Nolanahi ere EILASeko txostengileak gauza bat ikusten du nabarmen: ELA eta LABen arteko ekintza batasunaren ondorioz gauzatutako ekimen nagusiek -35 orduengatiko maiatzaren 21eko greba, ELHren eta oinarrizko soldataren aldeko jarduera iraunkorra- betiere "gure erabateko adostasuna izango zutela". Bere ustez ekintza horiek denak oso baliagarriak izan dira sindikatuen mugimenduaren geldotasuna hausteko, eta aire freskoa ekarri dute sindikalgintzaren berrikuntzarako, gizartearen eta elkartasunaren aldeko jokabideak indartuz. Adierazi duenez, antzeko zerbait esan daiteke ekintza sindikalaren beste esparru batzutan: laneko osasuna, emakumeen aldarrikapenak, presoen eskubideak...
Txostengilearen ustez, oso zaila da aliantzak ezarritako bidean bere sindikatuak zenbateko eragina izan duen jakitea. Tamainaren ezberdintasunagatik, sindikatu bakoitzaren zereginagatik... "kontua da, ELA eta LABek elkarrekin hartzen zituzten erabakien bidetik jo beharra genuela ezinbestean, aldaketa oso txikiekin". Errealitate horrek "bere ezaugarriak lausotzearen arazoa eragin dio" EILASi. Horrela, behin baino gehiagotan, "besterik gabe, blokearen alde bat gehiago bezala agertu gara gizartearen aurrean, beren bideak ezartzeko ELAk eta LABek izan dituzten baliabideak izan gabe. Eta horrek garrantzi handia izan dezake une honetan, hain zuzen ere irakaskuntzan, gure esparruan, geure ekimenak agertzeko garaian, garen bezala agertzeko eta pentsatzen duguna argi eta garbi adierazteko, geldotasun nabarmena sumatzen denean".
Mutur-muturreko polarizazio eta oldarkortasun politikoaren testuinguruan, dio Lozanok, "egiten genituen kritikek, sektore batetik bestera egindako erasotzat hartzearen ondorioz euskal gizartearen esparru batek errezeloz begiratzeko arriskuak edo alderdikeria areagotzeko arriskuak, esate baterako, oinarri sendoak zituztela ikusi da, eta ezin izan diogu ezberdintasun hauek eragindako irudi kolektiboari ihes egin»

Bost irizpide nagusi aurrerantzean aliantzak egiteko
Javi Lozano EILASeko arduradunak, ELA eta LABen arteko elkartasuna hautsi ondoren sortutako egoeratik abiatuz, bost irizpide proposatu nahi ditu, aurrerantzean egin daitezkeen aliantzetan kontuan hartzeko.

Lehenengoa, arlo sozio-politikoagoan, bakearen aldeko borrokari lehentasuna ematearen alde ageri da, hartutako bidetik jarraituz. Alegia, giza eskubide guztien aldarrikatzea, eta urratzen diren bakoitzean gaitzestea, ETAren jarduera militarra amaitzeko eskatzea, PPren eskutik Zuzenbidezko Estatuan gertatzen ari den bermeen urradura eta askatasunaren galera salatzea, eta elkarrizketaren aldeko bidea bultzatzea. Iruditzen zaio bortizkeriaren edozein adierazpen epaitzeko garaian irizpide etiko-moral berberak erabiltzeko ahalegin berezia egin beharko luketela, datorrela datorren lekutik, manikeismoetan erori gabe eta, horregatik, haren adierazpen onartezinak tinkotasunez salatzen jarraituz. Zentzu honetan, bide horretatik sartzen diren sindikatu eta talde bakezaleekiko lankidetza hobetzearen alde ageri da. Halaber, azken bolada honetan elite politikoen artean gertatzen ari den aurkakotasun ikaragarriak sortzen duen arriskua kontuan izanik, gizartearen haustura saihesteko, bakoitzak bere jarrerak kontu handiz zaindu beharra azpimarratzen du.

Bigarren irizpidearen arabera, aliantza guztiak hauen eduki aurrerakoian oinarriturik aztertu beharko dira, nagusiki beraientzako sentiberatasun handienekoak diren gaietan: gizarteko desberdintasunen aurka, baztertutako sektoreen alde, egonkortasunik gabeko lanpostuen aurka, enplegua banatzearen alde, gazteak eta emakumeak lan iraunkorraren esparruan sartzearen alde, gizarte prestazioei eutsi eta hobetzearen alde... Batasunari batasuna izate hutsagatik gehiegizko garrantzirik ez emateko eskatzen du. Lozanok dioenez, sindikatu batzuk temati jarraitzen dute itun orokorrak (laneko erreforma, pentsioak...) lortzearen aldeko jarrera itsuarekin, eta, beraien ustez, jokabide hori kaltegarria da eta "ez dugu inolako asmorik horrekin bat egiteko".
Hirugarren irizpidea inor ez baztertzearen aldeko jarrera tinkoa hartzea litzateke. Sindikatu batzuk uko egiten diote, Lozanok dioenez, jarduera bat edo bestean esku hartzeari, honako edo halako alderdi bat sartzen bada; jarrera hori, gainera, bi norabideetan gertatzen da, alde batetik nahiz bestetik. Horren aurrean, "tinko eutsi behar diogu batasun ahalegin bakoitzaren eduki zehatzak aztertzeari, eta aldez aurretiko baldintzak jarri nahian dabilena izan dadila bere burua kanpoan uzten duena".
Laugarren irizpide gisa, "hezkuntza sistemaren gizarte mailako lanari dagokionez, gurearen antzeko helburuak dituztenekin lankidetzarako harreman iraunkorragoak edukitzea", proposatzen du EILASeko arduradun honek.
Azkenik, bosgarren irizpidea aliantzetan malgutasunez jokatzea litzateke; aldarrikapen kutsu handieneko esparruak jorratzerakoan (negoziazioak, hitzarmenak eta abar), ahal den neurrian, antolamendu sindikal guztien batasuna lortzeko malgutasuna.
Hezkuntza munduaren geldotasun larria kontuan izanik, Lozanok dioenez, guztiz ezinbestekoa da ahalik eta batasunik zabalena lortzea edozein mobilizazio bultzatzen saiatu ahal izateko


Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


2024-10-15 | Sustatu
Jabetze Eskola Gasteizen, feminismoaren adibideen ildotik, euskalgintzarako

Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude