Ofizialki ezer jakitera eman ez bada ere, Espainiako gobernua, patronala eta sindikatuak, erdi ezkutuka, lan arloko erreforma berri bat negoziatzen ari dira, eta erreforma horrek eragina izango du Hego Euskal Herriko langileengan, zeren, politikan ez ezik ekonomian eta lan arloan ere nahiko soberaniarik gabe jarraitzen denez, Euskal Herria Espainiako eta Frantziako gobernuen mende dago. Beraz, gauzatzen ari diren erreforma Espainiako gobernu, patronal eta sindikatuen esku dago. Onartu nahi ez badute ere, lan arloko erreforma berri honen helburua lan esparruko malgutasun eta mugikortasun geografiko handiagoa ahalbidetzea, erretirorako adina atzeratzea eta negoziaketa kolektiborako sektore probintziala eta autonomikoa ezabatzea da. Dirudienez UGT ez dago prest joko horretan sartzeko, eta, are gehiago, greba orokorrerako deialdia egiteko asmoa iragarri du.

Nahiz eta Madrilen erabakitzen dena Espainia osoan ezarriko den, sindikatu abertzaleek iragarria dute horrelako erreformarik ez dutela inolaz onartuko, eta behar diren baliabideak erabiliko dituztela hori eragozteko. Datorkigun udazkena "beroa" gerta daiteke, beraz, gauzak bide horretatik abiatzen badira.

Lan esparruko erreformako konpromiso berriak gorpuztuko dituzten erabaki politikoak iritsi bitartean, boterearen ingurumariak bultzaka ari zaizkio gobernuari, lan merkatuan "zorroztasun" gutxiagoz jokatzea onar dezan, edo, gauza bera dena, malgutasun handiagoz jokatzen utz dezan. Horrela, Espainiako Bankuak, bertako gobernadore Jaime Caruanaren bidez, hainbat errezeta eskatu ditu lan merkaturako: mugikortasun geografikoa indartzea eta, horretarako, langabezia babesteko "ezaugarri batzuk" aldatzea; soldata berritzeko klausulak kentzea; soldata igoerak produktibitatearen arabera finkatzea, eta ez inflazioaren arabera; soldatak, sektore guztian homogeneoak izan ordez, enpresa bakoitzaren egoerari egokitzea; eta, beraz, hitzarmen sektorialak, probintzialak eta autonomikoak ezabatzea.
Munduko herrialde garatuenek osatzen duten OCDE Ekonomi Lankidetzarako eta Garapenerako Erakundeak berak ere negoziaketa kolektiboaren erreforma egiteko eta langabeziaren babesa "leuntzeko" eskaria egin dio azken asteotan Espainiako gobernuari. Hitz bitan esanda, lan merkatuaren "zorroztasuna" arintzeko proposatzen du.
BBVAren Azterketen Zerbitzuak ekonomiaren azterketari buruz argitaratzen duen "Situación" aldizkariak, ekaineko azken argitalpenean, lan merkatuaren erreforma berriaren gaia lantzen du. Lehenik Espainiako gobernuak kontratazioari buruz martxoan egindako erreforma aztertzen du. Hasteko, ez dago ados kontratazio mugagabean kanporatze bidegabeei dagokien kostu murrizketarekin: murrizketa handiagoa nahi dute. Kexu dira baita ere kontratazio mugagabea "merkatu" dutelako eta aldi baterakoa, amaieran kalteordain bat ezarriz (lanean aritutako egun bakoitzeko zortzi egun), "garestitu" izanagatik.
Baina, hala ere, «Situación»en ageri denez, lan merkatuko gauzarik garrantzitsuena egiteko dago oraindik, eta, noski, bere iritziz lan baldintzak eta negoziaketak gehiago gogortu behar dira. Horrela, amaieran, "Zeregin ugari lan merkatuan" izenburupean, honela dio: "Enplegu tasaren hobekuntza, Espainiako ekonomiaren benetako konbergentziaren ardatza izanik, laneko eskaintza eta eskaeraren arteko doitasunaren mende dago, eta, horretarako egin litezkeen erreformen baitan, kontratazio arloko lege aldaketak alderdi bat besterik ez dira. Soldata finkatzeko arau malguagoak behar dira, enpresen produktibitatearen bilakaerarekin lotura estuagoa dutenak".
"Horrek -dio «Situación»ek- negoziaketa kolektiboaren egitura aldatzea eskatzen du: maila sektoriala, probintziala eta autonomikoa baztertu behar dira, horiek izanik gaur egun hitzarmena duten langile gehienei eragiten dietenak eta sistematikoki soldata igoera handienak ezartzen dituztenak, enpresaren egoera kontuan izan gabe. Gainera, mugatu beharra dago hitzarmenen iraupen mugagabea, berritzeko adostasunik ez dagoenean (delako ultraaktibitatea)...". Aipatu den BBVAren txosten horren arabera, kontuan hartu beharreko beste neurri bat "kanporatzeko arrazoiak eta kalte ordainaren zenbatekoa negoziaketa kolektiboetan zehaztasun handiagoz arautu ahal izatea" litzateke. Azken batean, helburu nagusia enpresa mailako negoziaketa kolektiboaren garrantzia areagotzea litzateke, negoziaketako alderdirik orokorrenak soilik utziz sektore mailarako.
"Gainera -dio, azkenik, «Situación»-ek- lan esparruko politikek langileen mugikortasun geografiko eta funtzionala bultzatu behar dute, eta prestakuntza eta lan merkatuko partaidetza sustatu behar da, Espainiako ekonomiaren jarduera tasa eta, beraz, hazkunde ahalmena areagotuz".
Espainiako PPko gobernuak, egia esan, ez du bere ingurumariatik iristen zaizkion gomendioen inolako beharrik, filosofia hori bere ideologia kapitalistaren baitan baitago. Baina ez dio hautesleen aurreko irudiari kalterik eragin nahi, eta sindikatuekiko elkarrizketaren aldeko itxura eman nahi du; horregatik ez da ausartzen, oraingoz, bere ingurumaria horrek eskatzen dizkion neurri gogorrak hartzera. Nolanahi ere, inolako zalantzarik gabe, pixkanaka-pixkanaka urrats horiek egiten saiatuko da. Eta bakarren batzuk egiten hasiak dira, sindikatu espainiar batzuen "laguntzaz" baliaturik.


Biztanleria geroz eta zaharragoa bihurtzea aitzakiatzat harturik erretirorako adina atzeratu nahian dabiltza Europako erakunde nazionalak nahiz nazioartekoak, publikoak nahiz pribatuak. Atzeratze hori ere mahai gainean dago hainbat gizarte eragileren eta Espainiako gobernuaren artean erdi ezkutuka egiten ari diren negoziaketa horretan.
Ezin esan batetortze hutsa denik, Espainiako gobernuak, CEOE eta CCOOek pentsioak hobetzeko behin-behineko erabaki bat sinaturik dutenean eta pentsioei buruzko Toledoko Itunaren negoziaketa egitear dagoenean, erakunde publiko eta pribatu ugariren adierazpen zaparrada gertatu izana biztanleriaren zahartzeari buruz eta, beraz, erretiroa atzeratzeko neurria sustatzeko premiaz. Europan darabiltzaten aurreikuspen demografikoen arabera, kontinente hau beldurtzeko eran zahartuko da datozen hamarkadetan. Adinekoen mendekotasunaren tasa (65 urte edo gehiago dituztenen eta lanerako adinean daudenen arteko proportzioa) bikoiztu egingo litzateke datozen 50 urteetan (%26,7tik %53,4ra 2050. urterako). Herrialde batzuetan, esate baterako mediterraneo ingurukoetan (Italian edo Espainian) kopuru hori %67raino igoko litzateke, eta kolokan jar dezake pentsio sistemaren iraunkortasuna.

Horrela, BBVArek Azterketa Zerbitzuak argitaratzen dituen «Situación (Global)» eta «Situación (España)» aldizkariek, ekaineko azken bi argitalpenetan, pentsioen erreformaren gaia aztertzen dute. Lehenengoak "demografiak pentsioak kapitalizatzen ditu" gaiaren inguruko txostena biltzen du. Bertan dioenez, nazioarteko hainbat erakunderen aurreikuspen demografikoek argi gorriak piztarazi dituzte Europako klase politikoa artean, horien ondorioz ekonomiaren arloan sor daitekeen egoeragatik. Europako pentsio sistemak nahitaezko eskema publikoetan oinarritzen direla adierazten du, eta, horren arabera, epe ertain baterako dauden aurreikuspen demografikoek gastu publikoaren igoera nabarmena iragartzen dute pentsioen arloan. Gastu mota horrek, berrogei urteko epearen buruan, 3 eta 8 puntu bitarteko igoera izango du herrialde gehienetan. Hain zuzen ere, Espainia igoera handienetakoa izango lukeenetako bat litzateke. Aurreikusten diren datu horiekin, aldizkariaren ustetan, pentsio-sistema hori guztiz bideraezina bihurtuko litzateke.
Bigarren aldizkariak - «Situación (España)»- kritikatu egiten du orain dela gutxi gobernuak, CEOEk eta CCOOek hartutako akordioa, pentsioen erreforma atzeratzen duelako eta pentsio sistema publikoaren bideragarritasunari buruzko zalantzak argitzen ez dituelako, erreforma horien ardura eta kostuak datozen belaunaldien eta oraingo batzuen bizkar utziz. Aldizkariak dioenez, akordio horretako neurririk gehienak adituek gomendatzen dituzten eta Europako beste herrialde batzuetan hartu dituzten neurrien aurkako bidetik doaz.
Europako Batasuna bera ere erretiroa atzeratzeko neurrien alde agertu da. Arrapalada bizian zahartzen ari den Europan pentsio sistema bideragarria izatea lortu nahi bada, erretirorako adina atzeratu beharra ikusten dute, pentsiodunen eta lanean ari direnen arteko desoreka hainbestekoa izan ez dadin. Horrela adierazten du Gizarte Babeserako Batzordearen txosten batek (batzorde horretan partaide diren herrialdeetako eta Europako Batzordeko adituek esku hartzen dute). Europan, erretirorako adina 65 urtean dago ezarrita, nahiz eta, batez beste, benetan 60 eta 62 urte bitartean hartzen den erretiroa.
Europako ministroei ekainean aurkeztu zitzaien txostenak Europan enplegu maila igotzearen premia azpimarratzen du, bestela ezingo zaiolako gaur egungo pentsio sistemari eta gizarte babesari eutsi. Jarduera maila hori areagotzeko emakumezkoak eta adineko pertsonak kontratatzeko bidea gomendatzen dute. Beraz, pentsio aurreratuak murriztu beharra aldarrikatzen da eta, aldiz, lan jarduera luzatzeko neurriak bultzatzea. Horrek lanaldia luzatzeko baldintza hobeak eratzea eta kotizaziorako epeak berritzea dakar