EGUNERO BELEIXE, ASTERO OIXE ETA HILABETERO GUAIXE


2021eko uztailaren 15ean
Sakanan, euskararen egoera hobetzeko Bierrik izeneko elkartea sortu zenetik urte luzeak pasa dira, eta ez alferrik, horrez geroztik hamaika harpidetzari, publizitateri nahiz udal, mankomunitate edota nafar gobernuaren laguntzei esker inguru hartako euskal komunikabideak ugaldu baitira. Izan ere, aspaldi "Guaixe" hilabetekari euskalduna martxan jarri eta, hilero, milaka ale sakanar etxeetan dohainik banatu ohi da. Ondoren, aurrekoa baztertu gabe, ekimen berriak sorrarazi dituzte, Etxarri-Aranatzen kokaturik dagoen Beleixe irratia kasu, Nafarroako bertze irrati euskaldunekin sarean elkarlanean ari dena, alegia.

Erraniko guzia guti balitz, hainbat tokitan jardun eta gero, eskualdeko hiriburuaren gisa aritzen den herri handienean, Altsasun, behin-betiko egoitza laster izanen dutela ziurtatu da, bertan bilduko baitituzte oraino sakabanaturik egon diren zerbitzuak. Hagitz toki erakargarrian eraikuntza burutu dute eta, behekaldeko solairuetan topaleku finkoa erdiesteaz landa, salduko dituzten goiko pisuak datozen urteotako plangintza aitzinerat eraman ahal izaitekotz funtsezkoa izanen zaizkie, telebistari ere inoiz ez baitiote muzin egin, horrelako jauzia emaitekotz kudeatu beharreko diru kopurua eskuratzea nahikoa zaila izan arren.
Edonola ere, Bierrik elkarteak bertze opari bat eskaini berri die Sakanako euskaldunei: "Oixe" astekariaren 0 alea. Irakurterraza, orri gutikoa eta testu laburrez osatua. Erronka handia da gero, zeren eta, urtero, hilabetekariaren 12 aleei astekariari dagozkion dozenaka ale gehitu beharko baitizkiete. Hori egiteko, baina, informazioa egon badago. Haien erranetan, "Sakanako kazeta" izenburuaz ere jantziarazi den "Oixe" astekarian eguneroko informazioa karrikaratuko dute, jadanik "Beleixe" irratian eskarmentu handia duen Alfredo Alvaroren ardurapean. "Agenda" sailari garrantzi handia eman nahi izan diote, hots, hilabetekari batean korapilatsuagoa suertatzen dena. Ondorioz, "Oixe" plazaratzeko egunik egokiena, asteburuko deialdiak zelatan, ortzirala dela erabaki da. Honek, halaber, "Guaixe" hilabetekaria askeago bilakatuko duela aitortu dute, bere orrialdeetan interes orokorreko gaiak, erreportajeak edota kronikak, era sakonagoan jorratzeko aukera irabaziz.
Hau guziaren berri "Guaixe", Sakanako hilabetekariaren 78. zenbakian irakurtzen ahal da. Batetik astekariarena, erreportaje nagusiaren gisa. Bertzetik, eta "Oixe"ren 0 alean ere nabarmendu dutenez, Bierrik elkartearen egoitza prest izanen da: "Bierrikena udazkenerako" lemapean.
Elkarteko kideek azpimarratu dutenez, "egunero Beleixe, astero Oixe eta hilabetero Guaixe". Izen hauek direla medio, Sakanan, eztabaidaren bat ere gertatu dela ezin ukatu. Egia da antzekotasunak nolabaiteko lotura eskaintzen diela, hurbileko bihurtuz. Halere, solasaldietan, hirurek itxura beretsuegia ez ote duten galde egin du jendeak. Hori izan da, alta, "Oixe"ri "Sakanako kazeta" moduko deitura gehitzearen arrazoin nagusia. Ea telebistarako zein izen asmatzen den!

Egituraketaren beharra.

Sakana eskualdea arabar eta gipuzkoar muga zabaletatik Larraun, Imotz, Lizarrerria eta Iruñerriraino hedatzen da. Esparru handi hartan, dena den, nortasun handiko hiru eremu historiko bereizten dira, Burunda, Aranatz eta Arakil, Sakanak haien harreman estua irudikatuz.
Eskualdearen erdi aldean, Lakuntzan, Mankomunitatearen egoitzak elkarrekin bizi izaitekotz gogoa erakusten badu ere, egungo errealitateak desbertebraziorako joera indartsua dela oihukatzen du. Autobideak direla medio, Gasteiz eta Iruñea inoiz baino hurbilago dira mendebalde nahiz ekialdetik; baita, laster, Etxegarateko lanen bidez, Goierriko hirixkak. Sakanan, ildo beretik, eta populazioa tikia bada ere (hemeretzi mila lagun inguru) jendearen jatorria gero eta anitzagoa da; herri ugari dago, hogei baino gehiago, hau da, udalak, konpetentziak, interesak, zenbaitetan leian aritzen diren alderdi politiko ezberdinen eskuetan direnak.
Euskararen egoera ere herri batetik bertzerat aldatzen dela kontuan harturik (batzuk UEMAn eta bertze batzuk guziz erdaldunak), "Bierrik" elkarteak Sakanako egituraketaren beharra islatzen du, euskal kulturaren aldetik eginiko saiakera sendoa, alegia. Etorkizun handiko elkarte eta komunikabideak direla erraiten ahal da, agerian utzi ditugun ezberdintasunak azken urteotako haur eta gazteen euskal matrikulazio masiboa leuntzen ari baita


Azkenak
Martintxo Etxauri: “Sare toxikoen aurrean Mastodon dugu alternatiba”

Mastodon, gizarte sarea eta mikroblogintza zerbitzua da. Eugen Rochko alemaniarrak sortu zuen 2016. urtean. Software librean oinarritzen da. Azkenaldian, norbanako eta erakunde frankok bertan saretzea erabaki dute. Elkarren artean komunikatzen diren egitura independeteez... [+]


Eskola kirola vs klubak eztabaida, pil-pilean

Kirol klub batean aritu nahi duen haurrak ez duela zertan Eskola Kirola egin dioen epaiari helegitea jarriko dio orain Gipuzkoako Diputazioak. Umeak nahi duen kirola aukeratzeko askatasuna batetik, helburu hezitzaile eta integratzaileak bultzatzen dituen eredua bestetik,... [+]


2025-01-29 | Sustatu
Deepseek AA txinatar harrigarria (eta bikaina euskaraz)

Albiste bihurtu da Deepseek adimen artifizialeko sistema txinatarra azken egunetan. Zabaldu denez, eredua askoz merkeagoa da garapenean eta kontsumoan, baina Claude edo ChatGPT iritsi diren mailara jauzi bat egin du. Gainera, lizentzia libre eta doakoaz banatu dute... [+]


Guardianek labea itzaltzea agindu du, teknikariak bertan izan gabe

Asteazken goizean goizetik Guardianeko dozenaka langile elkarretaratu dira Laudioko lantegiaren aurrean, eta inguruko enpresatako beharginak ere batu zaizkie elkartasunez. Guardianek asteazkenean labea itzaliko duela adierazi du eta hori oztopatzeko asmoz bildu dira. Enpresa... [+]


2025-01-29 | Julene Flamarique
Euskal Herriko II. Ekotopaketak aurkeztu ditu Jauzi Ekosozialak

"Ekologismo berria indartzen jarraitzeko eta aldaketa posible egiteko" helburuarekin antolatu dituzte. Arrasaten burutuko dira, martxoaren 28an eta 29an.


2025-01-28 | Julene Flamarique
Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketa
Erradikalizatzen ari den matxismoari aurre egiteko fokua gizonengan jartzea proposatu dute

Sexu-erasotzaile gehienak biktimaren inguru sozialekoak direla eta “kaleko bortxatzaile mamuaren ideiatik” aldendu beharra dagoela nabarmendu du Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketak. Ikerketak gazteengan jarri du arreta,... [+]


2025-01-28 | Leire Ibar
La Cumbre Donostiako Udalaren esku uzteko eskatu dute elkarte memorialistek

Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]


DeepSeek
Txinari inbidia: gerra komertzialak adimen artifiziala du izena

ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]


2025-01-28 | Leire Ibar
Greba mugagabea hasiko dute Guardianeko langileek

Laudioko lantegiko zuzendaritzak astelehen honetan jakinarazi dio enpresa batzordeari behin betiko itxiko duela enpresa. Urtarrilaren 29an abiatuko dute ixteko prozesua. Egun berean egingo dute elkarretaratzea langileek eta ostegunean hasiko dute greba.


2025-01-28 | Julene Flamarique
Turismoaren erregulazioa Baztanen: ostatuak kontrolatzeko plana onartu dute

Plan berriak Baztango bailara lau zonalde historikoetan bereiztea proposatzen du. Ostatu turistiko berriak irekitzeko araudia ere hartuko du bere gain, definitutako hiri iraunkortasun adierazleen araberakoa izango dena.


2025-01-28 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra baretzea ez da albiste ona batzuentzat

Duela hamar egun, urtarrilaren 18an, sinatu zen Txinako Kunming hirian Myanmarren agintean den Junta Militarraren eta Myanmarreko Nazio Aliantza Demokratikoaren Armada (MNDAA ingelesezko siglaz) matxinatuaren arteko su-etena. Ez da 2021eko estatu-kolpearen ondotik sututako gerra... [+]


2025-01-28 | Julene Flamarique
Autoeskolaz kanpo gidatzen ikasteko aukera planteatzen ari da Espainiako Gobernua, autoeskolak aurka

Eredu berriak ikasleek milaka euro aurreztea ekar lezake. Autoeskoletako irakasleek plana kritikatu eta errepideetan sor daitekeen arriskua mahaigaineratu dute. Neurri berriak “milaka irakasleren enplegua arriskuan jartzen duela” ohartarazi dute.


Lanbide Heziketako praktikak arazo-iturri izaten ari dira

Sistema duala abian da ikasturte honetan Hego Euskal Herriko Lanbide Heziketan, eta eredugarri saldu duten arren, arazotsua izaten ari da hainbat zentrotan: ikasle guztiek derrigorrezko praktikak egin ditzaten enpresak bilatzen “gorriak pasatzen ari dira” irakasleak,... [+]


Eguneraketa berriak daude