Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2025eko urtarrilaren 29an
BUKATU DA PAGOTXA
Espainiako Estatuko ekonomiarentzat aurreikusitako bilakaera laburbiltzeko esan genezake "moteltzea eta inflazioa" nagusituko direla 2001. urtean. Horixe bera dio BBVAko Azterketa Zerbitzuak ekonomia eta finantza gaien inguruan argitaratzen duen eta adituen artean oso ezaguna den «Situación» aldizkarian, ekaineko alean, aurreikuspen ekonomikoei buruzko txosten batean. Aldizkari horrek Espainiako Estatuko ekonomia kontuan harturik egiten ditu bere txostenak eta aurreikuspenak; beraz, euskal ekonomia ez da inolaz ere zehazten azterketa orokor horretan. Dena den, Euskal Autonomia Erkidegoko merkataritza ganberek, Confebaskeko patronalak eta Zubizarreta consulting-ak orain dela gutxi euskal lurraldeko ekonomi egoerari buruz argitaratu dituzten azterketetan ekonomiaren moteltze hori egiaztatu dute.
1996. urteaz geroztik goranzko hazkunde ekonomikoa eta beheranzko inflazioa nabarmendu dira, baina egoera izugarri aldatzen ari da 2000. urtearen erdialdetik hazkundeari dagokionez, eta urtebete lehenagotik BBVAk aurreikusitako inflazio joerari dagokionez. Ameriketako, Japoniako eta Alemaniako egoera ekonomikoa moteldu edo ahuldu egin da, eta ez dugu ahaztu behar herrialde horiek direla munduko gainerako ekonomiei benetan eragiten dietenak.
BPG BEHERA, INFLAZIOA GORA. 2001. urtean Barne Produktu Gordina (BPG) %2,8 haziko da, azkeneko bi urteetan izandako batez besteko hazkundea baino 0,33 puntu gutxiago, baina hazkunde potentzialetik gora egonik oraindik (%2,6koa izango dela jotzen da). Bestalde, inflazioak 2000. urtean baino 0.3 puntu gehiago izango ditu 2001. urtean, %3,7ko batez besteko tasa izanik. Horren ondorioz, Europako Monetaren Batasuna (EMB) osoan 2000 urtean 1,1 puntu izatetik 1,2 puntu izatera iritsiko da. «Situación» aldizkariak dioenez, jardueraren moteltze hori gorabehera, Espainiako Estatuaren ekonomiak EMBrekin bat egiteko prozesuari eutsiko dio.
2000. urtean Espainiako Estatuko ekonomiak %4 inguruko hazkunde-maila izan zuen BPGari dagokionez -euskal ekonomiak hamarrenen bat gehiago izan zuen-. Hala ere, iazko bigarren hiruhilekoaz geroztik, ekonomiaren moteltzea gero eta nabariagoa izan zen. Barne-gastua, bai kontsumoan eta bai inbertsioan, geldotzen hasi zen, bi urte lehenago hura bultzatu zuten faktoreak desagertu ahala. Alde horretatik oso kontuan hartzekoak dira egiazko interes tasen beherapena, euroaren balio galera, lehengaien "shock" positiboa eta soldaten neurritasuna, eta baita halaber 1999ko zerga aldakuntzak familien errenta baliagarriaren gainean izandako eragina ere. Euroaren balio-galerak bakarrik lortu du hazkundea "areagotzea", beste herrialde batzuetara gehiago esportatzen delako, nahiz eta aldi berean inflazioa handitu eta EMBren barruan salmentak gutxitu, Espainian benetako truke efektiboak euroaren esparruarekiko duen apreziazioagatik; hau da, lehiakortasuna etengabe galtzen ari delako.
Egoera hori kontuan izanik, apirila eta maiatza bitartean, Espainiako Gobernuak eta nazioarteko erakunde batzuek (ELGE eta FMI) Espainiako Estatuaren ekonomiari buruz sei hilabete lehenago eginda zeuzkaten aurreikuspenak eguneratu egin dituzte. Kasu guztietan 2001. urtean hazkunderako aurreikuspenak gutxitu egin dira. Europako Batzordean, esaterako, hiru hamarren gutxiago aurreikusi dituzte (%3,5etik %3,2ra) eta ELGEn, berriz, sei hamarren gutxiago (%3,5etik %2,9ra).
Egindako berrikuspen guztietan barne eskaeraren hazkunde beherakada (bai kontsumoan, bai inbertsioan) adierazten dute eta kanpo sektoreak hobera egingo duela espero dute. Horri dagokionez, uste izatekoa da ondasun eta zerbitzuen inportazioak gutxitzeak esportazioetan neurritasuna ekarriko duela. «Situación» aldizkariak gogorarazten digunez, BBVAk urtarrilean egina zeukan %3,2ko aurreikuspena berraztertu eta %2,8ra jaitsi zuen, inbertsioaren joerari buruz zituen itxaropenak zapuzten ari zirelako, batez ere ekipamenduen arloan eta etxeetako kontsumo gastuetan. Gehienbat ekipamendu ondasunetan izandako inportazio kopuruaren beherakadak, igurikapenen eta etxeetako gastuen adierazleen ahulaldiak, eta bestalde, inflazioaren gorakadak eta aurreko urteetako hazkundea bultzatu zuten faktoreak desagertu izanak 2001. urterako aurreikusitako moteltze hori areagotu zuten, ekonomiaren hazkunde potentzialetik goraxeago dagoen tasa batera iritsiz.
Egoera hori kontuan izanik, apirila eta maiatza bitartean, Espainiako Gobernuak eta nazioarteko erakunde batzuek (ELGE eta FMI) Espainiako Estatuaren ekonomiari buruz sei hilabete lehenago eginda zeuzkaten aurreikuspenak eguneratu egin dituzte. Kasu guztietan 2001. urtean hazkunderako aurreikuspenak gutxitu egin dira. Europako Batzordean, esaterako, hiru hamarren gutxiago aurreikusi dituzte (%3,5etik %3,2ra) eta ELGEn, berriz, sei hamarren gutxiago (%3,5etik %2,9ra).
Egindako berrikuspen guztietan barne eskaeraren hazkunde beherakada (bai kontsumoan, bai inbertsioan) adierazten dute eta kanpo sektoreak hobera egingo duela espero dute. Horri dagokionez, uste izatekoa da ondasun eta zerbitzuen inportazioak gutxitzeak esportazioetan neurritasuna ekarriko duela. «Situación» aldizkariak gogorarazten digunez, BBVAk urtarrilean egina zeukan %3,2ko aurreikuspena berraztertu eta %2,8ra jaitsi zuen, inbertsioaren joerari buruz zituen itxaropenak zapuzten ari zirelako, batez ere ekipamenduen arloan eta etxeetako kontsumo gastuetan. Gehienbat ekipamendu ondasunetan izandako inportazio kopuruaren beherakadak, igurikapenen eta etxeetako gastuen adierazleen ahulaldiak, eta bestalde, inflazioaren gorakadak eta aurreko urteetako hazkundea bultzatu zuten faktoreak desagertu izanak 2001. urterako aurreikusitako moteltze hori areagotu zuten, ekonomiaren hazkunde potentzialetik goraxeago dagoen tasa batera iritsiz.
KONTSUMOA ETA INBERTSIOA GERO ETA GELDIAGO.
«Situación» aldizkarian argitaratutako txostenak dioenez, etxeetako kontsumoak eta errentak eta ekipamenduetako inbertsioak gero eta geldiago daude. 2001. urtean etxeetako amaierako kontsumo gastuak beheranzko joera izango du iazko urtearen erdialdean hartu zuen bideari jarraituz. Alde horretatik, 2000. urtean batez beste %4ko hazkundea izan zen eta 2001. urtean %2,9koa izango da, 1996. urteaz geroztik izan den hazkunderik txikiena. 2000. urtearen amaiera arte ekipamenduetako inbertsioak goranzko joerari eutsi bazion ere, 2001eko lehenengo hilabeteetan behera egin du nabarmen. Halaxe gertatu da industrietako ekoizpenean eta esportazioetan.
Industri Giroaren Indizearen arabera, industri enpresen igurikapenak ez dira batere onak, 2001. urtearen lehenengo seihilekoan eskabide zorroak izan duen beherakadaren ondorioz, batez ere barne eskabideen arloan, eta azken hauei dagokienez ekipamendu ondasunetan. Gauzak horrela, «Situación» aldizkariak ekipamenduetako inbertsioaren moteltzea aurreikusi eta 2001. urtean batez besteko hazkundea %0,5ekoa izango dela iragarri du. Ondasun eta zerbitzuen esportazioek 2,5 puntu gutxiago izango dituzte, %8,3ra iritsiz, munduko merkataritza gutxiago hazi delako (%6, 2000. urtean lau puntu gutxiago), eta Espainiako Estatuaren ekonomiak lehiakortasuna galdu duelako, EMBko herrialdeekiko duen inflazio-diferentziagatik. Bestalde, inportazioak ere gutxitu egingo dira, jarduera horien hazkunde txikiagoa dela-eta. Aurreikusten denez, 2001. urtean ondasun eta zerbitzuen inportazioak %7,7 igoko dira, 2000. urtean baino 3,4 puntu gutxiago beraz.
«Situación» aldizkariaren arabera, 2001. urteko lehen seihilekoan ondasunen kanpo merkataritzari buruz bildutako datuek argi erakusten dute lehen baino inportazio eta esportazio gutxiago izango direla. Kanporako ondasunen salmentek kapital-ondasunetan ere egin dute behera, 2000. urtearen amaiera arte izandako hazkunde azkarraren ondoren. Inportazioek ere joera bera erakusten dute, elikagaien erosketetan izan ezik.
«Situación» aldizkariaren arabera, 2001. urteko lehen seihilekoan ondasunen kanpo merkataritzari buruz bildutako datuek argi erakusten dute lehen baino inportazio eta esportazio gutxiago izango direla. Kanporako ondasunen salmentek kapital-ondasunetan ere egin dute behera, 2000. urtearen amaiera arte izandako hazkunde azkarraren ondoren. Inportazioek ere joera bera erakusten dute, elikagaien erosketetan izan ezik.
ENPLEGUA ETA JARDUERA BEHERANTZ.
Biztanleria Aktiboaren Inkestak (BAI) emandako datuen arabera, "Espainiako ekonomiak" ez du enplegu netorik sortu 2000. urteko udaz gero. Enpleguaren hazkunderako urte arteko tasak ia bi puntu galdu ditu 2000. urtearen lehen seihilekoaren eta 2001. urteko lehen seihilekoaren artean: %4,7tik 2,8ra jaitsi da. Nekazaritzakoak ez diren jarduerak kontuan hartuz gero, tasa hori %5,4tik %2,8ra jaitsi da.
EAEko merkataritza ganberek adierazi dutenez, "ekonomi hazkundea nabarmen moteldu da, orain hilabete batzuk uste genuen baino askoz neurri handiagoan". Moteltze hori hiru sektoreetan nabaritu da: industrian, eraikuntzan eta zerbitzuetan. Kanpo merkataritza ere egoera berean dago; izan ere, aurtengo lehen seihilekoan esportazioek %1,6ko hazkundea izan dute eta iaz, berriz, %11koa izan zuten. Turismo jarduera gutxitu egin da eta portuetako salgaien garraioak bilakaera txarra du; baita enplegu tasak ere.
Confesbaskek ere argi ikusi du ekonomia moteltzen ari dela. Horregatik, aurtengo hazkunde tasak sei hamarren gutxiago izango dituela aurreikusi du (%3,1). Bestalde inflazioaren gorakada ere nabarmendu du, haren ustez "azkar eta etengabe" ari baita gora egiten. Industri sektoreak ditu igurikapenik txarrenak, %3,9ko hazkundearekin. Horrek esan nahi du aurreikusitakoa baino 0,8 puntu gutxiago izango dituela. Zerbitzuek %2,2ko hazkundea izango dute, aurreikusitakoa baino zazpi hamarren gutxiago. Enplegua sortzeari dagokionez, Confebaskek uste du aurreikusitako 20.000 lanpostuetatik 15.000 besterik ez direla sortuko
DANIEL UDALAITZ
Alemania, Japonia eta Ameriketako ekonomiak krisian
Europan kezka handia sortu da ekonomia etengabe moteltzen ari delako; horren arrazoia bilatzerakoan kontuan hartu behar genuke munduko ekonomiaren eragile eta bultzatzaile indartsuenak diren Alemania, Japonia eta Ameriketako ekonomiak ere krisialdian daudela. Hirurogeiko hamarkadaz geroztik, eta neurri handi batean lehenengo petrolio-krisiaren eraginez, ez da horrelako egoerarik izan. Baina oraingo krisialdi hau ez da, 1998. urtekoa bezala, garabidean dauden herrialdeetan sortua (Asiako Hego-ekialdea, Errusia edo Hego Amerika) baizik eta herrialde garatuetan (Alemania, Japonia eta Estatu Batuak), eta azken horietatik aurrekoetara igaro da. Adituek diotenez, aurtengo lehen seihilekoan geldialdiak ekonomiaren moteltzea ekarri du eta aurreikuspenen arabera Japoniak bakarrik izango du atzeraldi nabari bat; nolanahi ere, esan liteke munduan beste asko ere bide beretik joan litezkela.
Azken 25 urtetan munduko hiru ekonomi eragile nagusiek -Alemania, Estatu Batuak eta Japonia- atzerakada nabarmena duten lehen aldia da. Hainbat erakundek egin dituzten aurreikuspenen arabera, 20 urtez jarraian %2,9ko hazkundea izan ondoren, aurten munduan ez da %2tik gorako hazkunderik lortuko. Munduko Merkataritza Erakundeak (OMC) aurreikusi duenez, aurten merkataritzako trukeek %3tik %5era bitarteko hazkundea baizik ez dute izango; 2000. urtean, aldiz, %13koa izan zuten.
Europari begira jarriz gero, Alemaniako ekonomiaren egoera oso kezkagarria da. Alemaniako Ekonomi Ikerketarako Institutuko Katja Rietzler ekonomialariak duela gutxi Berlinen adierazi duenez, "oraingo egoerak irauten badu, Alemaniako ekonomiaren moteltzeak oso ondorio larriak izan ditzake Europa osoan". Eta ez dugu ahaztu behar Alemaniako ekonomiak euroguneko BPGaren heren bat inguru hartzen duela
Europari begira jarriz gero, Alemaniako ekonomiaren egoera oso kezkagarria da. Alemaniako Ekonomi Ikerketarako Institutuko Katja Rietzler ekonomialariak duela gutxi Berlinen adierazi duenez, "oraingo egoerak irauten badu, Alemaniako ekonomiaren moteltzeak oso ondorio larriak izan ditzake Europa osoan". Eta ez dugu ahaztu behar Alemaniako ekonomiak euroguneko BPGaren heren bat inguru hartzen duela
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Mikel Garcia Idiakez
#2
Mikel Garcia Idiakez
#4
Gorka Bereziartua
#5
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
Martintxo Etxauri: “Sare toxikoen aurrean Mastodon dugu alternatiba”
Mastodon, gizarte sarea eta mikroblogintza zerbitzua da. Eugen Rochko alemaniarrak sortu zuen 2016. urtean. Software librean oinarritzen da. Azkenaldian, norbanako eta erakunde frankok bertan saretzea erabaki dute. Elkarren artean komunikatzen diren egitura independeteez... [+]
2025-01-29
Mikel Garcia Idiakez
Eskola kirola vs klubak eztabaida, pil-pilean
Kirol klub batean aritu nahi duen haurrak ez duela zertan Eskola Kirola egin dioen epaiari helegitea jarriko dio orain Gipuzkoako Diputazioak. Umeak nahi duen kirola aukeratzeko askatasuna batetik, helburu hezitzaile eta integratzaileak bultzatzen dituen eredua bestetik,... [+]
2025-01-29
Urko Apaolaza Avila
Guardianek labea itzaltzea agindu du, teknikariak bertan izan gabe
Asteazken goizean goizetik Guardianeko dozenaka langile elkarretaratu dira Laudioko lantegiaren aurrean, eta inguruko enpresatako beharginak ere batu zaizkie elkartasunez. Guardianek asteazkenean labea itzaliko duela adierazi du eta hori oztopatzeko asmoz bildu dira. Enpresa... [+]
2025-01-29
Julene Flamarique
Euskal Herriko II. Ekotopaketak aurkeztu ditu Jauzi Ekosozialak
"Ekologismo berria indartzen jarraitzeko eta aldaketa posible egiteko" helburuarekin antolatu dituzte. Arrasaten burutuko dira, martxoaren 28an eta 29an.
2025-01-28
Julene Flamarique
Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketa
Erradikalizatzen ari den matxismoari aurre egiteko fokua gizonengan jartzea proposatu dute
Sexu-erasotzaile gehienak biktimaren inguru sozialekoak direla eta “kaleko bortxatzaile mamuaren ideiatik” aldendu beharra dagoela nabarmendu du Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketak. Ikerketak gazteengan jarri du arreta,... [+]
2025-01-28
Leire Ibar
La Cumbre Donostiako Udalaren esku uzteko eskatu dute elkarte memorialistek
Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]
2025-01-28
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
DeepSeek
Txinari inbidia: gerra komertzialak adimen artifiziala du izena
ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]
2025-01-28
Onintza Irureta Azkune
Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute
.jpg)
2025-01-28
Leire Ibar
Greba mugagabea hasiko dute Guardianeko langileek
Laudioko lantegiko zuzendaritzak astelehen honetan jakinarazi dio enpresa batzordeari behin betiko itxiko duela enpresa. Urtarrilaren 29an abiatuko dute ixteko prozesua. Egun berean egingo dute elkarretaratzea langileek eta ostegunean hasiko dute greba.
2025-01-28
Julene Flamarique
Turismoaren erregulazioa Baztanen: ostatuak kontrolatzeko plana onartu dute
Plan berriak Baztango bailara lau zonalde historikoetan bereiztea proposatzen du. Ostatu turistiko berriak irekitzeko araudia ere hartuko du bere gain, definitutako hiri iraunkortasun adierazleen araberakoa izango dena.
2025-01-28
Julene Flamarique
Autoeskolaz kanpo gidatzen ikasteko aukera planteatzen ari da Espainiako Gobernua, autoeskolak aurka
Eredu berriak ikasleek milaka euro aurreztea ekar lezake. Autoeskoletako irakasleek plana kritikatu eta errepideetan sor daitekeen arriskua mahaigaineratu dute. Neurri berriak “milaka irakasleren enplegua arriskuan jartzen duela” ohartarazi dute.
2025-01-28
Mikel Garcia Idiakez
Lanbide Heziketako praktikak arazo-iturri izaten ari dira
Sistema duala abian da ikasturte honetan Hego Euskal Herriko Lanbide Heziketan, eta eredugarri saldu duten arren, arazotsua izaten ari da hainbat zentrotan: ikasle guztiek derrigorrezko praktikak egin ditzaten enpresak bilatzen “gorriak pasatzen ari dira” irakasleak,... [+]
Eguneraketa berriak daude