HIZKUNTZ KONTSEILUA EUSKARAREN HAUSPOA OTE?


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Hizkuntz Kontseiluaren genesia ezagutzeko 1992. urtera jo behar dugu. Urte hartan sortu baitzen Euskal Herria 2010 Lurralde Eskema Iparraldean. 1994an, eskema honen arian, Garapen Kontseiluaren eta Hautetsien Kontseiluaren elkar lanaren bitartez Ipar Euskal Herriko Antolaketa eta Garapen Eskema finkatzen eta garatzen hasi zen. Lurralde Eskema bezala ezaguna den plangintza honetan zazpi atal lantzen ari dira egun: formakuntza, ingurunea, ekonomia, azpiegitura, hirigintza, kultura eta hizkuntza atalak. Hizkuntza atalaren antolamendua izan da tirabiratsuena orainokoan. Atalik atal, hizkuntza atala funtsezkoenetariko bat baita Ipar Euskal Herrian euskara biziko bada.

KONTSEILUA eratu da. Hizkuntza atala garatu ahal izateko Hizkuntz Kontseilu baten beharra aldarrikatu izan dute euskaltzaleek. Gutxienezko berme batez arituko den Hizkuntz Kontseilua eratu bitartean Estatuko botereen eta euskaltzaleen arteko gorabehera franko izan dira. Administrazioaren eta herri elkarteen arteko adostasuna ez da berehalakoan gauzatu, hots. Kontseiluaren antolamenduaren erdian EKEko (Euskal Kultur Erakundea) Erramun Baxok presidentea izan da. Erramun Baxok bera dugu Kontseilu berriaren presidentea.
Hizkuntz Kontseiluaren sorrera blokeatua izan da hainbat urtez. Joan den apirilean burutu zen EKEren biltzar nagusian Pirinio Atlantikoetako Andre Viau prefetak desblokeatu zuen afera. Prefetak uztailaren erdialderako Kontseilua gauzatua izan behar zela agindu zuen. Harrezkero, EKEren esku utzi zuen Kontseilu honen gauzapena eta Erramun Baxok presidentea askeago aritu izan da eginbide honetan. Kontseilu honen antolamendua burutu bitartean Estatuak kudeatzen duen Hizkuntz Hitzarmenean «erdiespen berriak» izan dira.
eke-rEN PROPOSAMENA. Erramun Baxok-ek hiru partaidetzaren arteko Kontseilu baten proposamena ahalbidetu izan du: erakunde publikoak, euskalgintzako sektoreak eta elkarte federatuak akomeatu eta bildu ditu kontseiluan. Presidenteak «euskalduntze plangintza» eta «lurralde garapena» lotu beharra adierazi du bere eginbidean. Hots, Kontseilu hau eraginkorra izanen bada, administrazioak demografia eta ekonomiaren garapena ziurtatu beharko du.

Uztail honen 3an Baionako Merkataritza Ganberan buruturiko biltzar berezian eratu zen azkenik Hizkuntz Kontseilua. Estatuaren izenean Jean Michel Drevet suprefeta, kulturako eta euskalgintzako ordezkariak bertan zeudelarik izendatu zen hizkuntza atalaz arduratuko den Administrazio Kontseilua. Euskalgintzako hainbat sektorek ez dute begi onez ikusi Paueko prefeta eta Akitania eskualdeko agintariak biltzar honetan egon ez izana. Agintariek hainbeste laudatzen duten Garapen Eskema gauzatzeko funtsezkoa den Hizkuntz Kontseiluaren sorrera ekitaldian instituzioetako buruak ez izateak agintariek hizkuntz atalari garrantzia gutxi ematen diotela agertu bide du.



BERROGEI MILIOI LIBERA.

Hizkuntz Kontseiluak hiru xede nagusirekin abiatu du bere ibilbidea. Lehena, Hitzarmen Berezian hitzarturiko ekimenak kudeatzea da. Euskaraz diharduten elkarte, erakunde eta ikastetxeen egitasmoak aitzina eramaten lagundu beharko du Kontseilu berri honek. Kontseiluak 40 milioi liberako (1.000 milioi pezeta) aurrekontua erabiliko du horretarako. Datozen sei urteetarako Estatuarekin sinaturiko Obragintza Publikoaren eskutik heldu da dirua. Bigarrenik, Hautetsien Kontseiluak 1997an aurreikusi zituen sei ildo landu beharko ditu Kontseiluak. Ildo hauek hizkuntz antolaketaren karietara hitzarturiko hitzarmenetik at gelditu dira orain arte. Kontseiluaren hirugarren xedea, agintari publikoekin harremanak ontzea, euskarak behar dituen egitasmo berriak lantzea eta berauek Obragintza Publikoari aurkeztea da.
Hizkuntz Kontseiluak Garapen Kontseiluaren araudia hartu du oinarritzat. Garapen Kontseiluak gaineratiko erakundeekin duen harreman mota bera izanen du Hizkuntza Kontseiluak; Obragintza Publikoarekin, konparazione. Ibilbidean izaniko gorabeherak ahantzi gabe, oro har, bertako administrazioa nahiz euskalgintzako ordezkariak kontent agertu dira. Hizkuntz gutxituak oraindik ofizialak ez diren Frantziako Estatu demokratikoan, bederen, euskaldunak aitzindari izan dira euskararen Hizkuntz Kontseilua sortzen. Hizkuntz Kontseilua euskarak behar duen hauspoa izanen ote?


Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude