Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2024ko abuztuaren 22an
«ALTSASUKO MXAHAIAREN GISAKO ESKEMA BATERA JO BEHAR DA»
ANV (Acción Nacionalista Vasca), 36ko Gerraren aurreko alderdi zaharra da eta bere sorreratik egon izan da HBn. Orain, zergatik geratu da Batasunatik kanpo?
Zuentzat gogorra izango da.
Bateren batzuek pentsa dezakete, ezker abertzaleko egitura zabal bat egitean, akaso ez duela merezi alderdi edo talde txikiek jarrai dezaten; eragin ahalmena galtzen den neurrian, agian komeni dela hauek desagertzea, are gehiago HBren siglak ere desagertu direnean.
Eta korronteek ez al dute pluraltasun hori bermatzen?
Zuen analisietan Batasuna prozesuan baztertuak zaudetela diozue. Zergatik?
Torlojoak estutu direla esan duzu lehen. Zer esan nahi duzu?
Zure ustez Batasunak zergatik ez du horren bilgune zabala izatea lortu?
Eta sortzen den egoera berriaren aurrean ANVk zer egingo du?
Ez Aralar ez zuek ez zarete sartu Batasunean, hala ere kritiko agertu zarete haiekiko. Zer desberdintasun duzue haiekiko?
Eta zein da borroka armatuari buruzko zuen ikuspegia?
Gaia, ordea, funtsezkoa da ezker abertzalearen baitan.
Ezker abertzalekoa izateari buruzko halako lehia bat dago. Zer da ezker abertzalekoa izatea?
Zer egin beharko litzateke zuen ustez ezker abertzaleko taldeen arteko elkarlana bultzatzeko?
Zein gutxieneko punturen inguruan eratu beharko litzateke aipatzen duzun bilgune hori?
Mobilizazioak etengabekoak direlako jendea erreta dagoela diozue; greba orokorragatik haserrea eta noraeza aipatzen duzue; hauteskundeetan orain bai orain ez esatean jendea lelotzat hartzen dela... Zuen kritikari ezkortasun kutsua dario.
Orain arte HBko Mahai Nazionalean egon zara. Arazo mordoxka honen aurrean nola sentitzen zara, adibidez harreman pertsonalen eremuan.
EHk 80.000 boto galdu dituela diozue, eta horiek berreskuratzeko lana egin behar dela, baina 140.000 boto lortu direla eta horiek ere zaindu behar direla. Nola bateratzen dira bi zeregin horiek?
Intsumisioa eta desobedientzia indarrez bultzatzeko ordua dela uste du ANVk. Borroka armatua eta aipatu bide horiek bateragarriak al dira?
Irlandako eredua aipatu duzu baina zuen txostenetan Quebecekoa ere aipatzen duzue. Biak oso eredu desberdinak dira.
Hasieratik ikusi genuen Batasunak HB baino askoz estuagoa zen erakunde batera joko zuela, ia-ia alderdi egitura izatera. Beraz, ez da posible bi alderditan militatzea. Herritarren batasunean posible zen taldeak eta pertsonak biltzea, Batasunarekin pertsonak eta korronteak bai, baina ez alderdiak. Horregatik geratu gara kanpoan.
Zuentzat gogorra izango da.
Bai, baina HBn kuantitatiboki eta kualitatiboki garrantzitsua den militante kopuru batek hori erabaki du eta guk onartzen dugu. Baina guri ezin zaigu eskatu alderdi izateari uztea eta korronte bihurtzea, gu 71 urte dituen alderdi bat gara, bere ideologia eta militantziarekin. Gure jendea ez zegoen ANV desegiteko prest.
Bateren batzuek pentsa dezakete, ezker abertzaleko egitura zabal bat egitean, akaso ez duela merezi alderdi edo talde txikiek jarrai dezaten; eragin ahalmena galtzen den neurrian, agian komeni dela hauek desagertzea, are gehiago HBren siglak ere desagertu direnean.
Erantzuna gure herriaren izaerak berak dakar. Euskal Herria oso plurala dela entzuten dugu eta, beraz, ezker abertzalea ere plurala da, Iparraldean zein Hegoaldean. Ezker abertzalea gutxieneko antolakuntza batekin bildu nahi bada, pluraltasun hori errespetatu behar da, eta hori ez da posible alderdi bakarreko egitura batekin.
Eta korronteek ez al dute pluraltasun hori bermatzen?
Korronteak alderdi politikoek onartzen dituzte, ANVk ere izan ditzake bere korronteak. Ezker abertzalea hauteskundeetan indartsu egon denean ez da alderdi egiturekin definitu, herritar batasun gisa baizik. Egitura itxi bat sortzen denean eta torlojoak estutzen direnean, orduan egiten dute salto pusketek.
Zuen analisietan Batasuna prozesuan baztertuak zaudetela diozue. Zergatik?
Hasieratik ikusten genuen Batasuna eratzen ari zen bezala arazoak ekarriko zizkiola ezker abertzaleari. Guk egitura bezala HB mantentzea proposatzen genuen, eta EH hauteskundeetarako plataforma instituzionala izatea. Iparraldera ere planteamendu itxi batekin joan da, Abertzaleen Batasuna desagertu egin behar zela eta Batasuna bultzatu. Horrek zer ekarri du? ABren baitako sektoreen oreka apurtzea eta krisia. Abertzale batek ezin dio uka beste bati Euskal Herri osoan aritzea, horregatik aspalditik esaten dugu HB zela Iparraldean hedatu behar zena, baina ABren barruan.
Torlojoak estutu direla esan duzu lehen. Zer esan nahi duzu?
Batasuna prozesuaren ondorioak begibistan daude, pertsona eta korronte mordoxka desmarkatu dira, HBren barruan urte luzetan aritu direnak. Horrez gain, Batasunari onartu behar zaio lehenbiziz egiazko egitura eta koherentzia batekin nazio osoko erakunde bat lortu izana. ABren krisia izan da horren kostua, nahiz eta oraindik honek herritar batasun gisa funtzionatzen duen.
Zure ustez Batasunak zergatik ez du horren bilgune zabala izatea lortu?
Batetik, egoera politiko zehatzean jaio zen eta beste batean bukatu. Horrez gain, Batasuna prozesuan zehar malgutasun gutxirekin aritu da.
Eta sortzen den egoera berriaren aurrean ANVk zer egingo du?
Beti egin duena, ezker abertzalearen alde lan egin. Orain, gure zereginaren barne hausnarketa egin beharko dugu. Dena den, argi dugu ANV indartu behar dugula, gure indarra gurean ere gehixeago inbertitu behar dugulako. Lan egin behar da ezker abertzalea berriz gutxieneko batzuen inguruan elkarlanean jartzeko, eta guretzat herritarren batasunaren eskema da baliagarria horretarako.
Ez Aralar ez zuek ez zarete sartu Batasunean, hala ere kritiko agertu zarete haiekiko. Zer desberdintasun duzue haiekiko?
Gu kritikoak gara ezker abertzalean azken boladan egin diren gauza askorekin: greba orokorra, ia asteburuerokoak diren mobilizazio nazionalen ildoa, Espainiako haustekundeetan abstenitzearena, jendeak ulertzen ez duen Gasteizko Legebiltzarrarekiko jarrera -orain bai, orain ez-... Dena den, ontzi berberean bagoaz, ekimen bat ez laguntzea eta hurrengo egunean oso gaizki atera dela publikoki esanez aritzea ez da egokia. Alde horretatik, Aralarrekoak ez dira leialak izan ezker abertzalearekin. Militantearen figura eta halakoak horrenbeste aipatzen dituztela, mantendu dituzten jarrera asko alderdi bateko auzien organoetara eramanez gero, kanporatzeko modukoak lirateke edozein alderditan.
Behingoz koordenada nazional baten inguruan jarri garenean -Udalbiltza eta abarrekoak-, hori zalantzan jartzea ez dugu ulertzen. Ezta negoziazioaren eskemetan temati jarraitzea ere, Espainia eta Frantziak negoziatzeko inongo borondaterik ez dutela argi dagoenean. Borroka armatuaren inguruko ikuspegia ere desberdina da...
Eta zein da borroka armatuari buruzko zuen ikuspegia?
Galdera horri beste batekin erantzun behar zaio: Espainiako Erresuman benetako askatasuna al dago borroka armatuaz publikoki iritzi bat emateko? Duela gutxi borroka armatua gaitzesten duen pertsona bati kereila bat jarri nahi zioten PPren moldean gaitzesten ez zuelako; beraz, atera kontuak. Ezker abertzalean honen inguruan eztabaidatu behar dela planteatzen da, baina ez dago baldintzarik, Estatuaren gustuko ez den iritzia dugun militanteek kartzelara joateko arriskua dugu eta.
Gaia, ordea, funtsezkoa da ezker abertzalearen baitan.
Militantziaren sektore batentzat -adibidez Aralarrekoentzat- badirudi baietz. ANVn gai horretan beti egon izan garen posizioan gaude, eta oso garbi dugu beti egongo garela bi estatuen errepresioa jasaten dutenekin; guk ez diegu sekula bizkarra emango ez preso eta errepresaliatuei, ez haien senideei.
Ezker abertzalekoa izateari buruzko halako lehia bat dago. Zer da ezker abertzalekoa izatea?
Independentista izatea, Euskal Herriak parametro guztietan nazio gisa funtzionatu behar duela argi izatea, eta justizia sozialarekiko konpromisoa, komunismotik, sozialismotik edo beste formula aurrerakoi batzuetatik. ANVkook, adibidez, ezkerreko gure programa zehatza dugu.
Zer egin beharko litzateke zuen ustez ezker abertzaleko taldeen arteko elkarlana bultzatzeko?
Egoera honetan agian berpiztu beharko litzateke Altsasuko Mahaia, ez dakit, Altsasun, Maulen edo Donibane Garazin, baina halako eskema batera jo beharko genuke. Ezker abertzaleko aniztasuna antolatzeko eskema malguak behar dira, Batasunatik kanpoko sektoreak berriz barruan egoteko. Dena den, gu oso gertu gaude Batasuna eta ABtik, eta lehentasunezko harremana haiengana bideratuko dugu.
Zein gutxieneko punturen inguruan eratu beharko litzateke aipatzen duzun bilgune hori?
Batetik, lurraldetasuna; bestetik, ezker ikuspegitik gutxieneko sentsibilitate batzuk izatea eta antolaketa aldetik malgua izatea. Horrez gain, iritzi desberdinak dauden gaien inguruan gutxieneko malgutasun bat izatea; hauteskunde plataforma baten barruan sentsibilitate desberdinak egon daitezkeela onartuz.
Mobilizazioak etengabekoak direlako jendea erreta dagoela diozue; greba orokorragatik haserrea eta noraeza aipatzen duzue; hauteskundeetan orain bai orain ez esatean jendea lelotzat hartzen dela... Zuen kritikari ezkortasun kutsua dario.
Gune argiak ere badira: ezker abertzalea lurraldetasunaren ikuspuntutik nazio mailan hasi da lanean, Udalbiltzaren sorrerak oso tresna esperantzagarria jarri du abian, nazio aitormenaren ekimena, euskararen behatokia... Euskal Herriko nazio eraikuntzan oso garrantzitsuak dira horiek guztiak.
Orain arte HBko Mahai Nazionalean egon zara. Arazo mordoxka honen aurrean nola sentitzen zara, adibidez harreman pertsonalen eremuan.
Harreman pertsonal onak ditut Batasunaren zuzendaritzako kideekin, eta ANVk oso garbi du bere lehentasunezko harremana norekin izan behar duen: Batasuna eta AB.
EHk 80.000 boto galdu dituela diozue, eta horiek berreskuratzeko lana egin behar dela, baina 140.000 boto lortu direla eta horiek ere zaindu behar direla. Nola bateratzen dira bi zeregin horiek?
Galdutako 80.000 botoetatik asko eta asko EHko uholdearekin etorri ziren, baina horietatik 20.000-30.000 askoz larriagoak dira, HBkoak zirelako eta ustez blindatuak. Nola bateratu asmo biak? Aztertu behar da mantendu direnean zer jarrerarekin mantendu diren eta eragile horiek kontuan hartu. Denek, era batean ala bestean, ezker abertzaleko plataforma batean ordezkatuta sentitu behar dute.
Intsumisioa eta desobedientzia indarrez bultzatzeko ordua dela uste du ANVk. Borroka armatua eta aipatu bide horiek bateragarriak al dira?
Denok horrenbeste begiratzen diogun Irlandako ereduari so eginez gero, bi estrategiak elkar lotuta joan direla ikusiko dugu, gainera ez azken hamarkadetan bakarrik, XIX. mende bukaeratik baizik. Boikot hitza, esaterako, Irlandatik dator; IRAk ekintza armatuak egiten zituen bitartean Corkeko alkateak hiltzerainoko gose greba bat egin zuen. Indian ere, Gandhi eta halakoen desobedientzia zibila zegoen artean, talde armatuak ere ari ziren. Bi moldeak elkarren ondoan egon dira beste prozesu historiko batzutan.
Irlandako eredua aipatu duzu baina zuen txostenetan Quebecekoa ere aipatzen duzue. Biak oso eredu desberdinak dira.
Bai, hala da, baina ereduak ere ez dira fotokopiak. Komeni da prozesuak ezagutzea, hemen desobedientzia zibila eta halakoak ahoz bakarrik defendatzen dituzten askoren gezurrak agerian uzteko; horiek behin baino gehiagotan bidali dute Ertzaintza desobedientzia zibila praktikatu izan dutenen aurka, adibidez Espainiako armadaren aurrean intsumiso agertu zirenen aurka. Planteamendu hori egiten duten askok, behin ere ez dituzte halako bideak bultzatuko
BASOZAIN, POLITIKO, IDAZLE
Gasteiztarra da, baina duela 15 urte Aian bizi da bere emazte eta bi haurrekin. 36 urte ditu eta Pagoetako parkeko basozaina da bere ohiko jardunean. Arbaso asko izan ditu ANVn, tartean aitona, eta 71 urteko alderdiaren idazkari nagusia da duela lau urtetik gaurdaino. Bi alditan izan da HBko Mahai Nazionalean, azkena oraintsu arte. Euskaldunberria eta idazlea, 1997an «Abere Madarikatua» liburua idatzi zuen.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Ana Galarraga
|
Elhuyar
#2
#4
Manex Usarralde Garmendia
#5
Eñaut Alvarez Loidi
#6
Aitor Irigoien Odriozola
Azkenak
2024-08-22
Manex Usarralde Garmendia
Correosek Gipuzkoan dituen lantokietako langileek salatu dute udan izaten ari diren lan-karga “jasanezina”
Udan lantaldea asko murriztu da langile gehienek oporrak hartu dituztelako, eta sindikatuek salatu dute Correosek apiriletik langileen oporraldien berri izanda ere ez dituela langile gehiago kontratatu.
2024-08-22
Julen Ugartemendia Carcedo
Espainiako Parekotasun Legeko akatsak aukera ematen du senideak zaintzeko baimena eskatu duten langileak kaleratzeko
2/2024 Lege Organikoa abuztuaren 22an sartu da indarrean, eta “akats tekniko tamalgarria” du, Espainiako Berdintasun sailburu Ana Redondok adierazi duenez. Sexu-indarkeriaren biktimak kaleratu ezin direnen taldean sartu dituzte. Espainiako Berdintasun Ministerioak... [+]
2024-08-22
Xabier Letona Biteri
Beroak adinekoen heriotza hirukoiztuko du Europan 2100. urterako
Hori da ikerketa berri batek ondorioztatu duena, baldin eta betetzen badira gaur egun berotzearen handitzeari buruz dauden aurreikuspenak. Eta NBEren arabera, mende amaierarako tenperaturak 3 graduko igoera izango du XX. mende hasierarekin konparatuta.
2024-08-22
Jenofa Berhokoirigoin
Miarritzeko auzapez ohi Didier Borotra zendu da
Politikari zentrista ezaguna, 1986tik 1991ra Departamendu kontseilari izan zen, 1991tik 2014ra Miarritzeko alkate eta Frantziako senatari 1992tik 2011ra. 86 urte zituela zendu da abuztuaren 21ean, infartu baten ondorioz.
2024-08-22
Manex Usarralde Garmendia
Emazteari eraso egin zion ertzaina kargutik kendu dute
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak adierazi du: “Ertzaintzako barne arautegiak hutsegite larritzat eta botatzeko arrazoi posibletzat ditu horrelakoak”. Gainera, Gipuzkoako Fiskaltzak eskatu dio instrukzioko epaitegiari auzia genero indarkeria... [+]
2024-08-22
Euskal Irratiak
Maddi Kintana: “Gazte euskaldunen hizkeran frantsesak eragin handiagoa du”
Maddi Kintanak Baiona, Angelu eta Miarritzeko gazteen euskara aztertu du bere tesian. Hitz berriak sortzen dituzte baina baita hitzak beste hizkuntzetatik hartzen ere, besteak beste, interneten eraginez.
Iruñeko haur-eskola publikoetako ikasle berrien %37 familia sozioekonomiko ahulekoak dira
Plaza eskatu duten guztiak onartuak izan dira onarpen-sistema berria eta zikloaren doakotasunari esker. 12.000 euro baino gutxiagoko errenta duten familien 297 umek izango dute plaza.
Tanpoiek metalak dituztela frogatu dute; tartean, beruna eta artsenikoa
Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.
2024-08-22
June Fernández
MIGRAZIO-DOLUA
Herrimina trauma bihurtzen da
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
2024-08-21
Manex Usarralde Garmendia
Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari
"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]
2024-08-21
Julen Ugartemendia Carcedo
Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera
"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.
Eguneraketa berriak daude