«UPN-REN ALTERNANTZIA PRESTATZEN HASTEKO ORDUA DA»


2021eko uztailaren 19an
Aste batzuk pasatu dira ekainean oposizioko alderdiekin -EHrekin ezik- izan dituzuen elkarrizketak egin direnetik. Zein ondorio atera duzue?
Ez dugu esango izugarri positiboak izan direnik, hori erraza bai, baina egiazkoa ez litzatekeelako, baina egin zaizkigun begirunezko kritika onargarriak kontuan hartuta, positiboak izan dira. Etorkizuneko alternatiba lantzen hasteko oposizioaren zeregina pixka bat gehiago koordinatu nahi izan da. Gaur egun egoera dagoen bezala egonda hori da egin daitekeena, oposizioko gainerako taldeekin harremana izatea eta EHri biolentzia gaitzestea eskatzea, honekin ere kontaktuak izan ahal izateko. UPNk ez du gehiengorik, baina balu bezala dihardu, besteak existituko ez bagina bezala; beren estrategian itxiak jarraitzen dute, Euskadin oso emaitzak kaskarra eman badie ere. 2000ko hauteskunde orokorretan izan zuten boto uholdearen biharamunarekin daude oraindik, eta uste dute emaitza haiek hauteskunde autonomikoetara eraman daitezkeela.

EA eta EAJri dagokienez, hasitako harremanak estrategikoagoa izan nahi duela dirudi.
Alderdi nazionalistak dauden beste autonomietan, alderdia elkarlanean ari da haiekin, hala behar denean behintzat; hor daude esate batera Aragoi, Katalunia eta Galizia. Horrek gu ere EAJ eta EAra hurbiltzera garamatza: lurraldetasunari dagokionez ez dugu berdin pentsatzen, baina beste gai askotan bat egiten dugu.

Estatu mailan PSOEk ez du arazorik izan beste alderdi nazionalista ba-tzuekin harremanak izateko ezta akordioetara heltzeko ere. Hemen badirudi, EAEko hauteskundeen emaitzak bultzada handia izan duela orain zuek izan duzuen ekimenean.
Bai, ez dakit euskal hauteskundeetako emaitza beste bat izan balitz modu berdinean arituko ginatekeen. Badu halako eraginik bai. Argi dut orain egiten ari garena dela onena Nafarroarentzat, beti ere kontuan hartuta alderdi guztiek eskuak zabalik dituztela Gobernuarekin akordioetara heltzeko. Dena den, jadanik ordua da UPNren alternatiba egituratzen hasteko, alternatiba aurrerakoiagoa eta ezkertiarragoa. EAJ ez da ezkerrekoa, baina bai UPN baino askoz aurrerakoiagoa.

Dena den, dauden indar harremanak egonda eta EH kontuan hartzen ez baduzue, jai dago.
Hala da bai.

Eta bizpahiru urtetan aldatu ahal izango litzateke zerbait?
Bi urte barru hauteskundeak dira.

Horregatik.
EH izan ezik, gainerako indarrek UPN gaindituko bagenu, gobernu alternatiboa izango litzateke segurtasun osoz.

Espainia federalaren proiektua lantzen ari da gaur egun PSOE. Horretan EAEk eta Nafarroak, biek hala nahi izanda, marko horren barruan beraiek nahiko luketen harreman maila finkatu ahal izango lukete?
Gai honekin batzuetan liturgia gehiegi egiten da, besteetan politika gehiegi eta beste batzuetan gauzak bere onetik ateratzen dira. Nafarroak eta EAEk zenbait identitate berberak dituzte, baina ez dago zergatik zoratu behar horiek bideratzeko organu bateratu eta halakoekin. Autonomia edo estatu federatuen arteko harremana askoz normalagoa izan beharko luke. Ez dut esango Aragoirekin bezala izan behar duenik, berdina ez delako, baina egia da Tafallatik beherakoek Aragoirekin dutela identitate eta berdintasun maila handiagoa Euskadirekin baino. Nafarroako Iparraldean alderantziz da, eta horregatik izan behar dira kontuan Nafarroako identitate guztiak.

Ni ez nintzen ari elkarkidetza organu bateratuez, federazioen asimetria eta simetria saltsa horretan guztian, EAE eta Nafarroako Foru Komunitatearen erabaki ahalmenaz baizik.
Bi komunitate hauek, beste gutxi batzuekin batera asimetrikoak lirateke; desberdintasun horiek beti egon dira eta naturaltasunez hartu behar dira. Berdintasunak dituzten komunitateen artean eta gainera asimetria horren barruan egonda harremana askoz sendoagoa izatea logikoa da.

Administrazio foralean UPNk euskararen erabilerarako ateratako dekretuaren ondoren, irakaskuntza mailan beste dekretu bat aterako duen susmoa zabaldua dago. PSNk beharrezkoa ikusten du halakorik?
Asko hitz egin izan da dekretu foralen aurrean guk izandako jarreraz eta modu arinean gainera, agian guk gai horrekin inoiz ez dugulako nahi izan politika egitea, politika delako euskararen etsairik okerrena. UPNk Euskararen Legea aldatu nahi izan zuen, egungo hiru eremuak bitan utziz, eta guk ez dugu uste halakorik egin behar zenik, lege horrek euskara eta gaztelania Nafarroan elkarrekin bizitzea ahalbideratu duelako. Dekretuaren zati batekin ados gaude eta hala esan genuen: administrazioan sartzeko ondo irudi-tzen zaigu euskara meritua izatea eta ez ezinbesteko baldintza, jende askok ezin duelako edo ez duelako nahi euskara ikasi. Hortik aurrera egin den guztiarekin ez gaude ados, baina akaso ez gara oso erasokorrak izan gaiarekiko eta, halakoetan, hori egiten ez denean, agian badirudi bestearekin zaudela. Oso zuzenetik jarraituko dugu euskararen inguruan Gobernuak egin dezakeena eta ados ez bagaude garbiki azalduko dugu. Gobernuak ezin dezake egin UEUrekin egin duena; hau da, Nafarroako administrazioarekin halako harreman luzea izan duen elkarte kultural bati ezin zaio diru-laguntza kendu Gobernuak euskararen aurka gerrilla gerra bat hasi duelako. Errusiako Ikasketa Elkarteak Iruñean udako ikastaroak egingo balitu, seguruenik dirulaguntza jasoko luke. Atzo pertsona bati entzundakoa da: «Newton gipuzkoarra balitz. Nafarroako Gobernuak ez luke grabitatearen legea onartuko». Zenbait eremutan gertatzen ari diren gauzekiko adibide esanguratsua dela uste dut.

Bada, euskararen munduan nahiko barneratua dago PSNk euskararen gaietan egiten uzten diola UPNri.
PSNk inoiz ez dio utziko UPNri Euskararen Legea aldatzen, eta guk beti esan dugu lege hori ari dela bermatzen Nafarroan euskararen garapena. Baina UPN argia da, eta legea aldatu ezinean, bere menpeko eremuak dekretuz aldatzen ditu. Guztiok uzten diogu egiten UPNri.

Zergatik ez da bultzatzen elkarrizketa giroa Nafarroako Unibertsitate Publikoan euskararen inguruan eman diren arazoak direla eta?

Pertsona talde batek -handiagoa edo txikiagoa berau- arazo bati buruz -unibertsitatean euskararen araudia alda-tzea- hitz egin nahi duenean, postura desberdinen artean elkarrizketa bultza-tzea logikoena da, halako kasuetan isiltasuna delako kaltegarriena. Jakina, unibertsitatea okupatzea ere ez da jarraitu beharreko eredurik egokiena, baina ezta ondoren egin zena ere. Elkarrizketa behar da, beraz, baina elkarrenganako begirunea izanda eta elkarrizketatik aterako den emaitza denek errespeta dezaten.

POLITIKO ETA UDALTZAIN
Merkatal munduari lotuta ibili zen zenbait urtetan, saltzaile gisa; segurtasunaren munduan ere aritu izan da eta gaur egun Iruñeko Udaltzaingoaren Zerbitzu Berezietako kidea da, PSN-n jarduteko eszedentzian badago ere. Iruñeko Udaltzaingoaren bozeramaile izan zen, eta gaur egun PSNren bozeramaile da. Politikoki Euskadiko Ezkerratik dator eta hau desagertzean PSNra jo zuen duela 8-9 urte.


Azkenak
Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Udalek espresuki euskaraz jardutea baliogabetu du Gorenak

EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.


2025-04-11 | ARGIA
Lekeitioko musika bandaren zuzendariak jazarpen salaketak jaso ditu

Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]


Turismo bidaiak antolatu ditu Israelgo Armadak Siriari lapurtutako lurretan

Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.


Erdi Aroko emakume kopistak

Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak. 

Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko  ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]


Italiar sukaldaritza ez da existitzen

Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]


Salaketa jarriko du Ertzaintzaren tiro baten ondorioz barrabila galdu zuen gizonak

Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.


Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Hutsuneak

Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.

---------------------------------------------------------

Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-11 | El Salto-Hordago
“Gatazka eta abusua ez dira gauza bera”, feminismoko eztabaidei heltzeko

Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.


Palestinaren alde mobilizatu diren 300 ikasleri bisa kendu diete AEBek

Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.


2025-04-11 | Irutxuloko Hitza
Helena Tabernak irabazi du Giza Eskubideen Zinemaldiko Saria

Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.


Oloro-Donamariako suprefetura okupatu du ELBk, behi tuberkulosiaren kontrako protokolo “gogorregia” salatzeko

Eritasunaren kontrako protokoloa salatzeko eta prefeturarekin hitzordu bat lortzeko asmoz, bideratu dute okupazioa ehun bat laborarik. Tuberkulosia kasu batzuk agerturik Zuberoan, eritasunaren kontrako neurri sanitarioak segitu beharrean dira inguru horietako 280 etxalde... [+]


Eguneraketa berriak daude