Gizarte klase bereizkeria eskolan


2021eko uztailaren 15an
Ikasturte amaierara iritsiak ziren ikasleak eta haien guraso zein irakasleak, eta Z. ARGIAri, gai horri heltzeko garaia zela iruditu zitzaion nonbait. Ez zeukan bere irakurleei azalkeriatan denbora galarazteko inongo asmorik, halere, eta heziketaren inguruko lan sakon baten atzetik ibiliko zen, ahalik eta Etxenikek izenpetutako "Irakaskintza arazoa" eskuratu zuen arte. Lan sakona ez ezik, hondoraino zihoan azterketa egina zuen Etxenikek, eskolan ikasleen artean egiten zen bereizkeria salatzen zuena gainera, esaten zuenagatik sor zitzakeen istiluak asko arduratu gabe, bere lanaren helburua horixe besterik ez zelako, ziur aski: alegia, benetan larria zen arazo baten aurrean kezka zabaltzea.


AZTERKETAREN ONDOREN, IRAKASKUNTZA AZTERGAI

"Bukatu da aurtengo ikastaroa. Guraso askoren galdera hau da: zer egin ote du gure mutikoak? Ondo aterako ote da gure neska? Datorren ikastaroan beste mallara pasako ote? Aurra, berriz, gehienetan beldurrez, zai dago notak azalduko. Ondo atera ez bada, etxean ez dira gustora izango eta aserre gogorren bat ere jasan beharko dualakoan dago".
Zertzelada hauexerekin laburbiltzen zuen idazleak "etxeko" giroa. Gurasoak urduri, eta ikaslea, hainbeste gorabehera eta estuasun jasan razi zizkioten azterketen ondorengoak itxaroten. Beldur, izuz, gehienetan, txarrenean gurasoek esan (edo egingo) zizkiotenaz jakitun. Gutxi gorabehera, honakoa esango baitzioten: "Alfer bat besterik ez aiz. Urte guzian jolasean ibiltzea besterik ez duk pentsatu. Aizea buruan eta ibilli mundan. Irekin etzegok ezer egiterik. Aurten lanean asi beharko duk. Orduan ikusiko duk ona zer dan". Ulertu, ulertzen zituen Etxenikek bere seme-alaben porrotaren aurrean horrela mintzatzen ziren gurasoak. Haatik ez zuen jarrera hori txalotzen, ezta gutxiagorik ere!
"Zenbat eta zenbat guraso, aurrak ikastolara bidali eta nahikoa egin dutela pentsatzen dutenak... Gero aurrari erritan egin eta beren burua zuritzen dute. Ez dira ohartzen eskolako eziketa etxeko eziketari oso lotua dagoela. Aurrak, nahiz eta azkarra izan etxean giro egokirik arkitzen ez badu, atzeraka dijoala gauza garbia da", adierazten zuen bipilki, zeren bere ustez "asieran, aur alferrik ez da. Denek dute ikasteko min bizia. Pixkanaka eta batipat giroaren eragiña dalata asten dira ikasketari uko egiten. Giroa esaterakoan familia giroa esan nahi dugu". Zoritxarrez, familia giro horretan utzikeria handia somatzen zuen: "Gurasoak urtearen zehar umeen eziketaz arduratzen diran ala ez jakiteko galde besterik ez dago zenbat aldiz gurasoek andereño edo maisuarekin elkar izketan jarduten duten. Asko ta asko urte guzian behin ere ez dira izan ikastoletan andereñoekin itzegiten. Horrela ezin diteke umea behar bezala ezi. Alferrikan gabiltz".


ERANTZUKIZUNAK ESKATZEKO ORDUA

Dena dela, Etxenikek ez zien gurasoei leporatzen haurraren porrot posiblearen arrazoi guztia. "Ez diezaizkigun erru guziak gurasoei erantsi" zioen, nabarmendu nahi zuena eriaz erakutsi aurretik: "Irakaskintzaren egitura barna aztertu behar da", eta ez hori bakarrik, "irakaskintzak gizarte batean duan eginkizuna" ere bai. Eta azterketa hori egiteari ekiten zion, besterik gabe: "Zein ume da atzera gelditzen dena? Zein ume da urtea berritu behar duena? Noren seme dira?". Antza denez, horrelako ikerketarik Euskal Herrian ez zen oraindik egin eta gure inguruko daturik ez zuten, baina "beste laterrietan" egindakoak garbi erakusten zutena kontuan harturik "zehatz eta mehatz ikusten da langille ta baserritarren semeak dirala atzean gelditzen diranak. Ta hori zergatik? Langillearen semea hain azkarra ez delako? Jainkoak doaiak desberdin zabaltzen dualako?".
Ah, baina Etxenikek bazekien hori ez zela horrela, Jainkoak ez duela inoren bereizkeriarik egiten! Horregatik, beste alde batera begira jartzen zen. "Langillearen semea gaizki ateratzen bada eskolak interes batzuk zaintzen ditualako da. Gaur eskola ez da denentzat berdin, eskolak ez ditu gizarteko diferentziak puskatzen". Areago, "gaur egun eskolak ez dio langillearen semeari aurrera ateratzen uzten. Eskolak gizartearen klase diferentziak zaintzen eta berritzen ditu. Begiratu besterik ez dago zenbat langilleren seme Unibersidade maillara iristen den. Baina hori bakarrik ez da. Egin dezagun langillearen semeek nahiko dirua dutela Unibersidadeko ikasketak egiteko. Ala ta guziz gure iritzia berdina izango litzake".
Zergatik hori? Honakoagatik: "Ikusi besterik ez dago zer kultura ematen dan eta nola ematen dan ere bai". Hor zegoen koska! Eta, jakina "honela langillearen semeak, danak aurka dauzka. Izugarrizko diferentzia dago bere kultura eta eskolako kulturaren artean".
Bukatzeko, ariketatxo bat proposatzen zion edonori udako "etxeko lan" gisa: "Ikastolak arazo hauei buruz nola dabiltza? Gure ikastolak bide al dira, euskal kultura zabalduaz diferentziak garaitzeko? Hau da gure galdera gogorra".
Nola erantzungo ote litzaioke, 2001. urteko uda honetan, Etxenikek 1971n egiten zuen galderatxo horri?

Ikastolaren besta haundia Arrangoitzen (Hendaiatik 20 kilometro)
Oroit gira zonbat jende bildu zen joan den urtean besta hortarako. Zer mundua elizan eta plazan! Zer bildutasuna eta kartsutasuna goizeko mezan, eliza jendez kokorreraino betea. Hura zen hura herri meza! Aurten ere berdin berdina hasiko da besta. Hor izanen ditugu bertsolariak Mattin, Ezponda eta Xanpun, bai eta ezpata dantzariak ere sagara denboran egiten diotela beren harrigarrizko agurra aldare gaineko Jainkoari. Mezatik lekora dantzariek emanen dute jende guziaren aitzinean aurresku bat alaia, eta gero ikusiko ditugu ikastolako haurrak beren kantu eta josteta hunkigarrietan. Gero eliza aldeko aterbe ederrean, egun hortarako dena xingola eta ikurrin estalia, mahainetan jarririk emana izanen da egunari doakon apairu nasaia. Zikiro alimale batzu ilarrekin bero beroa. Iratiko gasnatik ausarki. Arno gozoena (igazko hura bera!). Eta kafea nahi duenarentzat ondoko hautarekin (Izarra lehen, bixtan da!). Kafe denboran hasi eta ikusgari jarraiki baten gisa "spectacle permanent" moldean, izanen da soinu, kantu, dantza, ixtorio irringarri, eta bixtan da bazkaltiarren kantu eta irrintzina. Arratsaldeko besta hunen berri heldu den astean xehekiago emana izanen zaiku. Zer nahi gisaz, Lapurdi hegal huntan egun xoragarri baten mentura ederra dugu. Ez ahantz beraz egun hori. Ekainaren 27a, hilabeteko azken igandekari. Gora gure ikastolak!
(1971-VI-27)

Irun zarraren deia
Kanpantorrian/ Kanpaiak,/ Izagako/ Eliza zarrian/ Irungo Andra Mari ona/ Gora-goratzian./ Mendiak mendian/ Eta,/ Beiak ibarrian,/ Izagako kanpai-otsak/ Entzun diranian:/ Irun zarraren/ Deia/ Nire biotzian
(1971-VI-27)

Mozanbikeko «Aita zuriak»
Aita zuri izeneko berrogeita bost mixiolarik ihes egin dute Mozanbiketik, beren amar mixio-toki utzirik. Potugal-en maiztarra dugu Mozanbike. Portugalen mende dagoen Erria, alegia. Kristau eta katoliko ditugu izenez Portugaleko agintariak. Eta sasi ezkontza egiñik dadukate Mozanbikeko eliz agintariekin. Onela Eliza eta Estadua biak dira mozanbikearren zapaltzaille eta etsai. Biak zailtzen dute mozanbikearren askatasuna eta jasokuntza. "Zoritxarrez, Estaduaren neskame bihurtua dago Eliza gai askotan... Ebanjelioaren zenbait alderdi otsegitea debekatuta dago... Gizarteko zuzentasunaren alde lan egitea azpi lantzat artzen dute eta neke aundi, tratu txar eta kartzela askoren iturri da. Askotan eskatu diegu eliz agintariei jokabide garbia artzeko poliziaren zuzengabekeria eta basatikerien aurrean. Ez ditugu, isillik dauden Gotzaiekin batera, onelako Estadu baten okerrak gure gain artu nahi... Elizaren etsai dan Estaduaren barruan ongarri gerta diteke Eliza isilla, Eliza mutua. Baiña ez agirian katoliko eta Elizaren babes Estaduaren barruan...". Ona garbi esanda zergatik uzten duten Mozanbike. Ez dute uzten goitik babes goxorik eskeintzen etzaielako. Ezta jendez urri daudelako ere. Beren mixiolaritza mozanbikearrentzat kaltegari dalako baizik. (...) Ba ditugu guk ere egoera berdintsuko lurraldean, mixioak. Angolan ain zuzen ere. Batek baiño gehiagok galdetu zuten asieran nolatan ar zezakean Euskal Erriak mixiorik. Ez ote gera gu euskaldunok ere angolarrak zapaltzen ari? Ez ote ditezke kaltegarri gertatu guk Angolara bidaltzen ditugun mixiolari eta diruak? Dirua eskatzerakoan denonak badira euskal mixioak, gauza au aztertu eta erabakitzerakoan ere guzionak izan behar dutela uste dugu. (1971-VI-27)


Azkenak
Correosek Gipuzkoan dituen lantokietako langileek salatu dute udan izaten ari diren lan-karga “jasanezina”

Udan lantaldea asko murriztu da langile gehienek oporrak hartu dituztelako, eta sindikatuek salatu dute Correosek apiriletik langileen oporraldien berri izanda ere ez dituela langile gehiago kontratatu.


Espainiako Parekotasun Legeko akatsak aukera ematen du senideak zaintzeko baimena eskatu duten langileak kaleratzeko

2/2024 Lege Organikoa abuztuaren 22an sartu da indarrean, eta “akats tekniko tamalgarria” du, Espainiako Berdintasun sailburu Ana Redondok adierazi duenez. Sexu-indarkeriaren biktimak kaleratu ezin direnen taldean sartu dituzte. Espainiako Berdintasun Ministerioak... [+]


Beroak adinekoen heriotza hirukoiztuko du Europan 2100. urterako

Hori da ikerketa berri batek ondorioztatu duena, baldin eta betetzen badira gaur egun berotzearen handitzeari buruz dauden aurreikuspenak. Eta NBEren arabera, mende amaierarako tenperaturak 3 graduko igoera izango du XX. mende hasierarekin konparatuta.


Miarritzeko auzapez ohi Didier Borotra zendu da

Politikari zentrista ezaguna, 1986tik 1991ra Departamendu kontseilari izan zen, 1991tik 2014ra Miarritzeko alkate eta Frantziako senatari 1992tik 2011ra. 86 urte zituela zendu da abuztuaren 21ean, infartu baten ondorioz.

 


Emazteari eraso egin zion ertzaina kargutik kendu dute

Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak adierazi du: “Ertzaintzako barne arautegiak hutsegite larritzat eta botatzeko arrazoi posibletzat ditu horrelakoak”. Gainera, Gipuzkoako Fiskaltzak eskatu dio instrukzioko epaitegiari auzia genero indarkeria... [+]


2024-08-22 | Euskal Irratiak
Maddi Kintana: “Gazte euskaldunen hizkeran frantsesak eragin handiagoa du”

Maddi Kintanak Baiona, Angelu eta Miarritzeko gazteen euskara aztertu du bere tesian. Hitz berriak sortzen dituzte baina baita hitzak beste hizkuntzetatik hartzen ere, besteak beste, interneten eraginez.


Iruñeko haur-eskola publikoetako ikasle berrien %37 familia sozioekonomiko ahulekoak dira

Plaza eskatu duten guztiak onartuak izan dira onarpen-sistema berria eta zikloaren doakotasunari esker. 12.000 euro baino gutxiagoko errenta duten familien 297 umek izango dute plaza.


Tanpoiek metalak dituztela frogatu dute; tartean, beruna eta artsenikoa

Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.


2024-08-22 | June Fernández
MIGRAZIO-DOLUA
Herrimina trauma bihurtzen da

Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.


Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari

"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


Eguneraketa berriak daude