EUSKALKIAREN GALERA SAIHESTEN


2021eko uztailaren 15ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Badihardugu, Deba bailarako euskara elkartea da, eta inguruko euskalkia sustatzea du helburu. Bertako herri-hizkera aztertu eta indartzeak, euskara bera aberastuko duela dio elkarteak.

Badihardugu elkartea 80-90 bat lagunek osatzen dute, Mutrikutik hasi eta Gatzaga bitarteko hamazazpi herritako (Bergara, Eibar, Oñati, Arrasate eta Antzuola, besteak beste) hainbat kultur eta euskara elkartek, idazlek, filologok eta euskaltzalek.
Elkartearen sortze batzarra azaroaren 25ean izan zen, eta bertan elkartearen eginbeharrak finkatu ostean, zuzendaritza batzarra izendatu zen.
Lehendakaritzat, Serafin Basauri eibartarra izendatu zuten, eta lehendakari ordezko bezala Juan Martin Elexpuru idazle bergararra.


ELKARTEAREN EGINBEHARRAK.

Bailarako euskalkia indartzeko, elkarteak garrantzia ematen dio gurasoek seme-alabei txikitatik beren euskalkian hitz egiteari, herri-hizkera familian, etxean, sendotu dadin.
Halaber, herri komunikabideek bertako euskalkia jorratzea garrantzizkotzat dute. Informazioa sinesgarria izan dadin, beharrezkoa baita hizkuntza hurbila, afektiboa eta beroa erabiltzea. Serafin Basauri elkarteko lehendakariaren ustetan, "garrantzitsua da ahozkotasuna indartzea, eta herriko hizkerari buruz dauden konplexuak uxatzea, eta euskalkiak txisteak kontatzeko balio digun moduan, artikulo bat idazteko erabiltzea". Horretarako, Deba arroko euskalkiaren idaztarau komunak ezarri dituzte, ahoskera jorratu dute eta hiztegiaren ehuneko larogei jada osatu dute. Deba ibarreko berezko diren hitzak mantenduz. Esate baterako, trikuharriari "perikuxia" esaten diote.
Badihardugu elkarteak, ez du euskara batuaren kontra egin nahi, euskara batuak bere funtzioak eta esparrua baitauzka elkartearen ustetan. Euren ustez, garrantzitsua da euskara batua eta euskalkia uztartzea; izan ere, azkena menperatzeak batua menperatzea baitakarki. Fernando Muniozguren elkarteko kideak zera adierazi du: "Gu ez gabiltza nostalgiaz, bizitza arruntari eta egunerokotasunari euskalkian erantzun nahi diogulako eta euskara ona, jatorra eta bizia nahi dugulako baizik. Badakigu, zuberotarrekin eta lapurtarrekin mintzatzeko, eta ulertzeko euskara batua ezinbestekoa dela".
Elkartearen sorreraren nondik norakoak ezagutzeko denboran atzeruntz jo behar dugu. Duela hamar bat urte, Deba bailarako euskaltzaleak beren euskalkia indartzeko helburuarekin eta idazketarako ortografia arau komunak, zehazteko bildu ziren. Lehen txostenak Juan Martin Elexpuru idazlearenak dira, eta ondoren etorri dira, batetik, aipatu elkartearentzat giltzarri izan den Koldo Zuazoren "Deba Ibarreko Euskeria" liburua, eta bestetik, herri komunikabideei buruzko Fernando Muniozgurenen idazlanak. Garai hartan ordea, heldutasun eta gaitasun eza gailendu zen eta ez zen deus mamitzerik izan. Eta, gaurdaino, herri bakoitzak bere bideari ekin dio.
Etorkizunean, Badiharduguk eskualdeko udalekin, ikastetxeekin eta aisialdi taldeekin hitzarmenak sinatu nahi ditu: "Asmoa udalekin, eskolekin, hitzarmen bat egitea da eta elkarlan bat bultzatzea, herritarrengandik oso gertu dauden erakundeak direlako eta euskalkiaren erabileraren inguruan zeresan handia daukatela iruditzen zaigulako"; aipatu digu elkarteko Serafin Basauri lehendakariak.

EKIMEN eta aurkezpen ZABALA.

Sortarazten zaizkien arazo eta kezkak, herri komunikabideekin, beste herri eta eskualdeekin, euskara elkarteekin eztabaidatu eta elkartrukatu nahi dituzte. Horregatik, Badihardugu elkartea Euskal Herri osoak ezagutu dezan, eta ekimena gizarteratzeko, aurten elkartearen aurkezpena Bilbon egingo dute.
Badihardugu Elkarteak Deba bailaran berezko diren hitzak eta esapideak erabiltzea nahi du, igelari "ugarixoa" esatea, edota elkartearen izenak dioen legez, euskara batuan "ari izan" erabiltzen den lekuan badihardut edota badihardugu erabiltzea. Euskalkia baita, herri bakoitzaren nortasunaren islada eta aldi berean euskaldunok desberdintzen eta batzen gaituena


Azkenak
2024-11-19 | Leire Ibar
Langile bat hil da Petronorren konortea galdu ostean

Astelehen honetan zendu da langilea Muskizeko enpresan, mantentze lanak egiten zituen bitartean. Zerbitzu medikuek berehala esku hartu bazuten ere, ez zuten lortu suspertzea. UGT sindikatuak lan istripu honen arrazoiak ikertzea exijitu du.


2024-11-19 | Leire Ibar
Palestinako genozidioa salatuko du ikasturte honetan ere Gure Haurrak Ere Badira mugimenduak

Azaroak 20an, Haurren Nazioarteko Eguna, ikastetxe sarreretan krespoi belzdun bandera palestinarra eta bi zapata pare jartzea proposatu du hezkuntza arloko ekimen herritarrak. Azaroaren 30etik urtarrilaren 31ra bitartean haur palestinarrentzako elkartasun mezuak jaso eta ondoren... [+]


2024-11-19 | Leire Ibar
Ijito herria ikusarazteko programazio didaktiko bat prestatu du Hezkuntza Sailak

“Te Siklârel Romanipen” ikasketa plana prestatu dute Ijito Herriaren historia eta kultura Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan txertatzeko. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak sortu du proiektua, EHUrekin eta Amuge Euskadiko Emakume Ijitoen Elkartearekin... [+]


2024-11-19 | Leire Ibar
Nafarroako Unibertsitate Publikoak Justizia Errestauratiboko Titulua eskainiko du 2025ean

Bitartekaritzaren eta pertsonen arteko komunikazio zuzenaren bidez, izaera penaleko gatazka bati konponbidea aurkitzea da Justizia Errestauratiboaren helburua. NUPek eskainiko duen prestakuntza 100 ordukoa izango da eta ikasleei titulazioaren gastuen %90 ordainduko zaie. 


2024-11-19 | Pau Lluc i Pérez
Hainbaten artean, bat

Vicent Andrés Estellés poetaren hitzak harturik, bat naiz hainbat eta hainbat kasuren artean, eta ez kasu bakan, arraro edo ezohiko bat. Zoritxarrez, ez. Hainbaten artean, bat. Zehazki, Europako Kontseiluaren arabera, eta ibilbide handiko beste erakunde batzuen... [+]


2024-11-19 | Jon Torner Zabala
Fermin Muguruza: “Pradales lehendakaria bere Justizia Sailarekin ados dagoen jakin nahiko nuke”

Fermin Muguruzak kontzertua eskaini zuen pasa den larunbatean Martuteneko kartzelan, Iñaki Pikabea 'Piti' eta Joseba Sarrionandia ETAko kideek espetxe horretatik ihes egin eta 39 urtera. Orain, kontzertua dela-eta hainbat jenderen kexak jaso ostean, Eusko... [+]


2024-11-19 | Mikel Aramendi
G20ko protokoloa eta Txinaren lau marra gorri

Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]


Jaurlaritzak pobreenak berriro lotu ditu iruzurrarekin, dirulaguntzetan salaketak egiteko postontzi anonimoa jarrita

Duin bizi ahal izateko prestazio ekonomikoa jasotzen dutenak lupapean ditu, berriro ere, Eusko Jaurlaritzak: postontzia jarri du martxan, herritarrek modu anonimoan “jardun irregularren edozein susmo” jakinarazi dezaten, eta Lanbideko Kontrol Unitatea indartu du,... [+]


‘Bizkarsoro’ Donostiako zinemetara iritsiko da, Bageraren, udalaren eta SADEren elkarlanari esker

Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]


2024-11-19 | Gedar
Kartzelatik irtetean ematen zen diru-laguntza apurra desagerrarazi dute Espainiako Estatuan

Nafarroako Salhaketak jakinarazi duenez, laguntza hori ezinbestekoa zen preso egondako pertsonek "gutxieneko oinarri ekonomiko bat" eduki zezaten, "askatasunean bizitzen hastera igarotzean". 480 eurokoa baino ez zen subsidioa.


2024-11-18 | Euskal Irratiak
Palestinar herriari elkartasuna helarazi diote Makeatik

Palestina, mediatikoki aurkeztua ez den bezala, aipatu zen joan den larunbatean Makean, mintzaldi, tailer, merkatu eta kontzertuen bidez.


2024-11-18 | Uriola.eus
Bilboko Higiezinen Azokan protesta egin dute asteburuan Euskal Herriko etxebizitza sindikatuek

Asteburu honetan Euskalduna Jauregian Euskadiko Etxebizitza eta Dekorazio Higiezinen-aretoa egon da. Sustatzaile eta higiezinen agentziek eraikuntza berriko promozioak eta bigarren eskuko etxebizitzak eskaini dituzte partikular eta profesionalen erosketa eta inbertsiorako... [+]


Eguneraketa berriak daude