Euskal lanbidearen egoeraz kezkati


2021eko uztailaren 15ean
Euskal Herriaren geroaz kezkaturik agertzen zen J. Elustondo eta bide batez ZERUKO ARGIA ere, gai hari bere lehen orrialde osoa eskainiz. Horretarako arrazoiak bazituzten, nonbait, "euskal lanbidea, atzeratua" zegoela somatzen zutelako, eta jakina, gauzak aldatzearen premia ikusi ikusten zuten ere, "baiña zer aldetatik?" galdetzen zuten hasteko.

Izan ere, aldaketek hori dute: ondo aztertu eta gero egin behar direla, bestela, edozein eratara gauzak desberdin bilakaraziz, arazoa areagotzea legokeelako. Eta hori ez zuten inolaz ere nahi, ez Elustondok, ez gure aldizkariak.


EUSKAL HERRIAREN ETORKIZUN GARRATZA

Gauzak oso garbi omen zituzten; behintzat "ez gara nekatuko" ohartarazten zuten lehenengo lerrotik hasita. "Guk, behin eta berriz geureari elduko diogu. Beti gauza berdinak esaten ditugula... Etzaio ajolarik. Gure erriaren etorkizun garratza ikusirik, ezin genezake besterik arazo berdinak behin eta berriz aztertu ta adierazi, baizik. Honela jendea esnatu ta jabetuko da zein eskasa dan, alderdi askotatik begiratuta, Euskal erriaren etorkizuna".
Horrelako ikuspegi etsiak, ordea, gutxieneko azalpentxo bat merezi zuen, eta azalpen hori ematen saiatzen zen gogotik Justo Elustondo, Z. ARGIA osoaren bozeramaile bilakaturik: "Sozial ta ekonomi saillean gabiltza ta gauzak zehatzago esateko, profesio alderdia nolakoa dan, gure errian, adierazi nahi genduke. Ekonomi arazoak aurrera eramateko jende preparatuz ornituta al gaude? Ez al da gure egoera erri atzeratu baten egoera?".
Galdera gogorrak ziren biak. Eta beharbada gogorregiak izan zitezkeela pentsatuz-edo, irakurlea gehiegitxo ez izutzearren, honakoaz haren barrena lasaitzeari ekiten zion Elustondok: "Edozein gizarte arkitzen da beharturik galdera hauei erantzuteko. Ta bestalde, etorkizunari buruz kezkatuta dagoen edonorri sortzen zaizkion galderak dira. Pentsa besterik ez daukagu ta au sozialista deritzaien estaduetan guzietan gertatutakoa da, Rusian teknikoen gabeziak Lenini sortu zizkion arazoak ta orain bertan ere sortzen dituanak. Beraz sistema guziei dagokien arazo batekin gabiltza".
Zaudete trankil, bada, besteok bezalakoxeak gara-eta, ematen zuen esan nahi ziela idazleak bere irakurleei. Baina behin animoak nahikoa baretu zituela iruditu zitzaion unean, kritikaren ezpata dantzan jartzeko ordua zela estimatuz, hauxe argitzen zuen: "Garrantzi andiko gauzak ditugu eskuartean. Euskaldun den edonork planteatu behar dituan arazoak. Burgesiari dagozkionak ta langilleriak ezer ikusirik ez duanak direla diotenak iñuzu batzuk besterik ez dira!!!".


GIZARTE INDUSTRIALAREN HIRU FASEAK

Hortik aurrera, gizarte industrialean eman ohi diren hiru fase edo garaiak garbiro azaltzeari ekiten zion gizonak. Laburbilduz, "ofizio duan jende asko", "peoi jendea ere ugari" eta "karrera duan gizonik bat edo beste ez bada" ikusterik ez zen aldia zen, berarentzat, lehena. "Mekanizazioa geroz eta andiagoa" zuena zen bigarrena eta, noski, "karrera duan jende gehiago eskatzen du", nahiz "langille xehea, ofiziorik gabeko langillea gehitzen" zuena izan ere. Hirugarren aldian, berriz, "teknika aldetik iraultza bat sortzen da. Aurreko bi maillen eboluzioa erro errotik aldatzen du. Peoi lana galdu egiten da. Lan espezializaturik ez dago edo asko gutxitzen da. Jende preparatua behar da".
Eta nola ikusten ote zuen Elustondok Euskal Herria gizarte industrialari zegokionean? Bada, gaizki samar, antza. "Nere iritziz eta beldurrik gabe esaten dut, lehen aldian arkitzen da. Goierrik obeto adierazten du Euskalerriaren egoera Mondragoek baino. Euskalerriko industria askoz atzeragotua da Mondragoeko industria baino, naiz eta Mondragoen bertan ere industria batzuek oso atzeratuak izan. Beraz datoak ikusi ondoren, gure egoera zinez tristea dala esan behar dugu". Are gehiago, "parregurea ematen digu zenbaiti entzutean Euskalerriaren egoera 'postindustriala' dala norbaitek, itzaldietan gainera, dioenean. Baina gure parregurea tristea da, erri atzeratua gerala ikusirik. Euskalerria industria aldetik atzeratua da. Nahi duanak nahi duana esan, baina hori ukatzerik ez dago. Ez al dago soluziobiderik? Aldaketarik ezin al diteke egin? Galdera honi erantzuteko, Mondragoeko egoera datorkigu oso ondo. Mondragoen egin den aldaketa beste lekuetan ere egiten bada, Euskalerrian peonaje gehiago sortuko da. Mondragoe aurreratuago dago baina langille espezializatu gehiago sortu du. Ta au da guk onartu ezin duguna".
Zer zela-eta iruditzen zitzaion hain onartezina hori, ez zuen argitzen. Baina harentzat "Euskalerriak aldaketa egin behar du lehen alditik irugarrenera paseaz. Beste biderik ez daukagu. Gauza al gera? Beldur naiz ezetz. Azken aldi onetan ez dugu asko erakutsi behintzat"

Euskara berriz ere morroin
Larunbat batetan etxera etorri nintzan (Burgosen bait nago soldadu) eta mahain gainean xartel bat aurkitu nuen. Xartela liburu baten anunzioa zen, alegia, "Viejas canciones donostiarras. Donostiako kantu zarrak" liburuarena. Liburua nahi nuelakotz, xartela bete eta Donostiara igorri nuen. Hurrengo larunbatean etxean nedukan liburua: lodi, handi, ederki argitaraturik, BAINA ERDARA HUTSEZ. Hori bai faltseria (klarki esan dezagun): xarteletan liburua elebiko ageri, eta izanez erdera hutsez (kantuen letrak ezik, jakina) (...) (1971-VI-13)

San Juan-suak, noiztikoaz?
San Juan-suak nozitikoak dira gure artean?". "San Juan bera baño millaka urte leenagokoak". San Juan jaio baño millaka urte leenago bizi zan euskalduna gure lur auetan; eta bere erligio-saioetan, eguzkiaren gora-beherak aztertzen eta ospatzen zituan; eta gora-beera oietan bat, Ekaiñak ziran; ots! eguzkiak bere ezker eskubirako ibillian irixten zituan azken-mugak: Solstizioak: urteak dituan egunik luzeenak eta laburrenak, alegia: Ekaiñak. Ebanjelioko San Juan, ba dakigu orain bi milla urtekoa dana. Bañan egiten zaizkion "suak", millaka urte leenago ere egiten ziran Euskalerrian. Zenbat milla? Zortzi-amar bat milla urte. Ori da esan nai deguna. "Suak" Ekaiñetako rito bat dira, euskaldunak Ekaiñetan goratzen zuten San Juan’ez besteko Norbait’i eskeiñitako rito sagaratua (...) (1971-VI-13)

Heath Jaunari Euskal eskeintza
Europa Berriaren gurasoek(edo ugazabatzakoek) urrats berriak ematera doazkigula dirudi. Nabari dugunez, Inglaterra ta iparraldeko beste hiru erresumek laster izanen ditugu Europako batasunaren barrutian. Eta hala beharko ere batasun hori europarra izango baldin bada. Parisen, Ponpidou eta Heath jaunek, bide-urratzailearenak egin dituzte. Beste jaun sudur-luzea, Europako eta munduko izatearen haria bere gogoko zuloetatik pasaerazi nahi zuana, ondo hilla dago. Eta jakina da hildako oillarraren kukurrukua, oihartzun makal bihurtzen dala. Halaxe dira gaur De Gaulle haundiaren aginduak. Eta Inglaterra ta Frantzia, berriz ere, lagunkiro dabilzkigu. De Gaulle berriren bat sortzen ez bada, Europako Elkartearen ustea, hedatuz eta indartuz joango da. Eta emeki emeki, europar herri gehienak (erresumek oraingoz) bereganatu beharko ditu. Guk euskaldunok, ez dugu onartzen egungo antolaketa bihurri hori, Mikel Ugaldek lehengo batean esaten zuan bezala. Baiña mundu hontan "zezena" izateko haundi izan behar da. Beraz, txikiok (herrialde txikiok) "ziraun" izan beharretan gara. Zera esan nahi dut, galiziatarrena egin beharrean garela: galiziatar batek, lan-bide on bat nahi duanean, eztu berehala eskabide hori egiten. Lantegian sartu, eskeintzen zaion zeregiñerako, baiña barnera sartu, izaten da bere jokera. Gero, egunoroz eta miñuturik galdu bage, berak nahi duana lortzen saiatuko da. Eta gehienetan nahi hori lortzen du. Horrek esan nahi du, arraiñak harrapatzeko ibaian sartzea dala egokiena eta ez bazterretik saiatzea (...) (1971-VI-13)


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude