Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko urriaren 06an
"HERRIAK EZ DU FRONTERIK NAHI, EZ DITU FRONTEAK ONARTZEN"
- Billabonako Fraisoro eskolan hartu gaitu legebiltzarkide berriak. Ezker Batuko koordina-tzailea da Gipuzkoan. Hogeitabost urte darama nekazaritza eskola honetan; hamazazpi zuzendari gisa. Eskola utzi eta legebiltzarkide gisa tinko aritzeko prest dagoela esan digu.
Azken hauteskundeen emai-tzak ezagutu ostean "Eusko gudariak" abestu zenuten. Jende askoren komentarioa izan ziren telebistako irudiak.
IU-EBk EH Eusko Legebiltzarreko mahaitik baztertzea proposatu dio jarduneko Ibarretxe lehendakariari. Ez bide da proposamen herrikoia izan.
Hasiera batean, PSE-EErekin gobernua eratzea proposatu zenioten Ibarretxeri. Gero ez. Zergatik?
Bide hori urratu baina zein baldintzarekin?
Bestalde, zeintzu dira IU-EBk Ibarretxeri gobernua osatzeko jartzen dizkion baldintzak?
Zehaztuitzazu berauek, arren?
Zuk zeuk Jaurlaritzako zein saila nahiko zenuke IU-EBrentzako?
Zu zeu sailburu izan zintezke?
Sailburu izan gabe, legebiltzarkide lana eta Fraisorokoa uztartzea pen-tsatzen al duzu?
Jaurlaritzako kontuez bukatzeko. EB gobernuan egotea edo ez egotea, ez da gauza bera. Jakitun zarete, jakina.
Bakea jomuga izanda, asko duzue jokoan.
Alderdien foroa aipa-tzen da berriz ere. Ajuria-Enea eta Lizarra-Garaziko Akordioaren esperientzien ostean, nola gauzatu beharko da bake mahai berria?
Hauteskundeetako emaitzek errazten dute aipamen hori egitea?
Hasi dira mugitzen PP eta PSE?
Beste muturrean ETA eta EH izaki.
ETA konbentzituz?
Nik aspaldidanik abesten dut "Eusko gudariak", Burgosko prozesuan, adibidez, eta gaur egun ere abesten dut. Baina, telebistak hori jarri bazuen ere, kantu gehiago ere abestu genuen, "Internazionala" esaterako. Guk "Eusko gudariak" eta "Internazionala" abesten ditugu, gure herria irekia nahi dugulako, aurrera egin nahi dugulako herri honen nortasuna zabalduz eta indartuz; ez dugu arazorik biak abesteko. Azken urteotan EBtik egin dugun politika bide horretatik doa.
IU-EBk EH Eusko Legebiltzarreko mahaitik baztertzea proposatu dio jarduneko Ibarretxe lehendakariari. Ez bide da proposamen herrikoia izan.
Ez da egia proposamen hori egin dugunik. EBk behin ere ez du hori esan, konfusio bat egon da. Gaspar Llamazaresek esandakoaren interpretazio oker bat egin zuen Madrileko prentsak. Gehiago esango dut, EBko zuzendaritzako azkeneko bileran ebazpen bat onetsi dugu alderdi guztiak Legebiltzarreko mahaian egotearen alde. Beti defendatu dugu hori, eta orain ere ez dugu inor baztertzen. Nahiz Legebiltzarraren araudiaren arabera bost kide bakarrik onartzen diren, alderdi guztiak parlamentuko mahaian ordezkatuak egoteko neurri politikoak har daitezke.
Hasiera batean, PSE-EErekin gobernua eratzea proposatu zenioten Ibarretxeri. Gero ez. Zergatik?
Herri honetako gatazka egoera gainditzeko eta aurrerapausoak ematen hasteko, nazionalistek eta ez nazionalistek osatu behar dute gobernu berria gure ustez. Azkeneko hauteskunde kanpainan, egundo esan ez duguna esan genuen, hau da, Gasteizko gobernua EAJ-EA, PSE eta EBren artean osatu behar dela; gobernu hori egokiena delakoan. PSEk eraman duen kanpaina eta orain bizi den egoera dela-eta ez dago gobernuan sartzeko kondizioetan nonbait. Eta haiek ez badute nahi, gu ez gara tematuko. Bide egokiena hori izan zitekeela esan dugu, baina oraingoz bazter utzi dugu.
Bide hori urratu baina zein baldintzarekin?
Bakerako mahai bat zabaltzeko eta herri honen gehiengoak erabakitzen duena onartzeko baldintzarekin. Herri honen gehiengoak eskatzen duena politikaren bidez gauzatu behar dela diogu guk. Horixe eskatu dugu beti eta orain ere horixe bera eskatzen diogu gobernuan egongo den edozein alderdiri. Badirudi PSE oso urrun dela gobernu horretatik, baina hori ez da gure arazoa. PSE aldatzen ari dela dirudi, hemengo gidariak presioak jasaten ari dira. Zaila da ulertzen Euskaditik baino Madriletik aldatu nahi izatea alderdiaren norabidea, Madriletik presionatzen ari baitira norabidea aldatzeko, hori ez da positiboa alderdientzat ez herri honentzat.
Bestalde, zeintzu dira IU-EBk Ibarretxeri gobernua osatzeko jartzen dizkion baldintzak?
Azkeneko bileran erabaki dugunez, Ibarretxerekin eztabaidatzeko eta gobernuan sartzeko prest gaude, baina ez edozein kondiziotan. Baldintzon arabera baiezkoa edo ezezkoa emango digu Ibarretxek. Erantzuna positiboa ez bada, ez gara beldur oposizioan aritzeko berriro ere. Gobernuan egon nahi dugu, baina bakerako prozesua aurrera eramateko eta politika soziala egiteko. Hauek dira gure baldintza nagusiak
Zehaztuitzazu berauek, arren?
Baldintzak oraindik ez dizkiogu aurkeztu Ibarretxeri, beraz ez ditut publiko egingo. Hauteskunde kanpainan garbi utzi genituen zeintzu diren gure arlo nagusiak eta proposamenean azalduko dira berriro ere. Orain berak erabaki behar du. Baina EB berarekin egotea nahi badu, ez da aulkia berotzeko izango. Gure partaidetza nabarituko da gobernuan, beste ezkerreko alderdiak (PSErena edo EHrena, gobernuan egon gabe sostengua emanez) nabaritu ez diren bezala. Herritarrentzako ulertzen errazak diren gauzak eska-tzen dizkiogu lehendakariari, gure politikaren zentzuarekin bat egiten dutenak.
Zuk zeuk Jaurlaritzako zein saila nahiko zenuke IU-EBrentzako?
Ez da sail arazoa, sail bat edo beste izan ez da inportantea, baizik eta zer politika egingo den orokorrean. Ezkerreko politika egiteko sail bat baino gehiago dago; batzuk beste batzuk baino egokiagoak dira, egia da. Baina gu ez gara itxita. Gure aldetiko akordioa ez dago sail bat ematearen menpe. Guk edukiak nahi ditugu landu eta lehenesten dugun politika ager dadin. Ez badugu akordioa lor-tzen ez gara fustratuak sentituko
Zu zeu sailburu izan zintezke?
Ez dut nire burua sailburu ikusten, ez dut gogoetatu horretaz. Nik ezkerreko ikuspuntutik eraman dut bizitza politikoa, ez dut inoiz nire ibilbide politikoa urratu nire nahi pertsonalen arabera, kontua ez da ni egotea edo ez.
Sailburu izan gabe, legebiltzarkide lana eta Fraisorokoa uztartzea pen-tsatzen al duzu?
Ez. Legelbiltzarkidea izateak bizimodu aldaketa ekarriko dit. Ezin daiteke bi buru txapela batekin tapatu, hobe da buru bat tapatzea edo ondo tapatuta edukitzen saiatzea. Parlamentaria izatera joango naiz Gasteizera. Aldatzeko unea iritsi da eta legebiltzarreko lana ahal den ondoen egin nahi nuke, datozen urteetan lan asko egongo baita Eusko Legebiltzarrean.
Jaurlaritzako kontuez bukatzeko. EB gobernuan egotea edo ez egotea, ez da gauza bera. Jakitun zarete, jakina.
Gobernuan egoeta berealdiko apustu bat da, mesedetarako nahiz kalterako izan daiteke. Gobernuak zer egiten duen, bada, gu ere horren arabera aterako gara. Gure partaidetza mesedegarria izan dadin nahi dugu, noski, bai herri honentzako bai alderdiarentzako. Gobernuan izanda eramango den politika aztertuko dute herritarrek, eta erantzun ere halakoxea jasoko dugu. Herri hau egoera berezi batean dago eta berau gainditzen parte hartu behar dugu. EB prest dago, baina ez gaude gure programaren mezu nagusiak ahazteko. Gobernuan baldin gaude ez ditugu mezuak albora utziko. Ibarretxek baloratu behar du gu bere gobernuan egotea interesatzen zaion ala ez. Nolanahi den ere, bakerako bidean eta herri honen gehiengoak erabaki dezan puntuetan bat gatoz Ibarretxerekin. Ibarretxek guk esandako gauza asko bere egin du. Lizarrako prozesuaren ondorenean gertatu diren gauza askotan Ibarretxek gurekin bat egin du eta horregatik benetan prest gaude berarekin aurrera egiteko.
Bakea jomuga izanda, asko duzue jokoan.
Bakerako pausoak tinko-tzeak izugarrizko inportan-tzia du, ordea. Barruan edo kanpoan egon, zalantzarik ez dugu, Ibarretxeri lagunduko diogu. Izugarrizkoak jasan ditugu azkeneko bi urteotan, nazionalisten tonto-inutilak ginela, baina azkenean jende askok ulertu du gure koherentzia, eta hori ez da aldatuko. Nahiz komunikabideak aurka izan ditugun eta horregatik gure ideia batzuk ulertuak ez izan, ezkerrari eskatu behar zaizkion tinkotasuna eta koherentzia mantendu ditugu. Bakerako bidean ez da gure koherentzia aldatuko, hori gobernuan egotearen gainetik dago.
Alderdien foroa aipa-tzen da berriz ere. Ajuria-Enea eta Lizarra-Garaziko Akordioaren esperientzien ostean, nola gauzatu beharko da bake mahai berria?
Osatu behar den mahaia ez da Ajuria-Enekoa ez Lizarra-Garazikoa izango. Bateko gauzak zein bestekoak eduki behar ditu mahai berriak, bi akordio hauen puntu gehienak behar dira, baina osorik ez du batek ez besteak balio. Ajuria Eneko mahaia gainditu zen eta Lizarrako Akordioa pasa da. Lizarrak herri honek bere geroa erabaki behar duela dio, hori da bere zentzu nagusia. Hori hor dago eta egongo da gero ere, baina Lizarrako kudeaketa (guk asko protestatu genuen bere kudeaketa okerrarengatik) ez zen egokia izan. Orduan esaten genuena diogu gaur ere bai: herri hau eraikitzeko behar diren erakundeen eratze prozesuarekin bat gatoz, baina ezin da nahastu bake prozesua eta herriaren eraikuntza. Bi egiteko hauek erritmo berean jarri nahi izatekotan etor zitekeenaz kon-tziente ginen EBn, eta etorri zen. Baina, guk mantentzen dugu biak beharrezkoak direla, erritmo ezberdinetan betiere. Orain sortu daitekeen mahaian alde denak egotea nahi dugu. Horrek ez du esan nahi fase guztietan denek izan behar dutenik. Fase guztietan ez dira denak izango baina azkenekoan, akordioa lortzeko, denok izatea ezinbesteko da. Lizarrako akordioa izenpetu zenean esan nuenak balio du gaur egun ere: hemen ez daude denak eta ez baditugu falta direnak biltzen akordiora, akordio honek ez du aurrera egingo. Mahai berri honetan eseritzen diren lehen parteek hori aipatu behar dute lehenik, azkenean akordioan denok egotea lortu nahi bada.
Hauteskundeetako emaitzek errazten dute aipamen hori egitea?
Azken emaitzek mezu garbia eman dute: herri honek ez du fronterik nahi, ez ditu fronteak onartzen. ETAk eta PPk proposatzen dituzten bideak ez ditu herriak nahi, bide berri bat markatu du herriak. Herri honek izugarrizko heldutasuna azaldu du, ez da erori komunikabide boteretsuen tranpetan, Hitz egin behar dela, eta horretarako mahai bat osatu behar dela dio herriak. Bere buruaren jabe izan nahi du. Bake mahaiaren aukera indartu da, ez da kasualitatea Redondo Terrerosek eta Mayor Orejak mahaia osa-tzeko eskaera luzatzea. Hauteskundeen aurretik ez genuen horrelakorik entzun, orain aldatzen hasiak dira.
Hasi dira mugitzen PP eta PSE?
Hasi dira mugitzen herri honek eman dien mezua gordina delako. Ez dute espero zituzten emaitzak erditsi, ez dute herri hau beren harira eraman, orduan ezinbestean aldatu behar dute, herri honen tinkotasunarekin topo egin dute eta hori onartzen ez badute berentzako kalte izango da.
Beste muturrean ETA eta EH izaki.
ETAk gure bidea aurrera eramaten baldintzatzen du. EHk balorazio eta erreflexio sakona egin beharko luke, doan bidetik joanez gero legebiltzarkide erdia atera badu, hurrengoan gutxiago ere atera dezake.
ETA konbentzituz?
Niri gustatuko litzaidake ETA bera konbentzitzea bere bidetik ez doala inora. EHkoei eskatzen diet ausartak izatea erabakiak hartzeko. Ez badute ETA konbentzitzen, jarrera hori hartu behar dute behintzat, bestela, mundu horretan jende askok beste jarrera hartuko du. Gu ez gara Euskal Herriko ezker bakarra, eta ezkerreko jende horrekin lan egiteko prest gaude eta egongo gara, baina ETArekiko jarrera garbi harturik. Herri honek ez du borroka armatuaren bidez bere burua askatzea nahi, hori gero eta garbiago dago ezker abertzalearen inguruan. Hauteskundeetako emaitzek aro berri baten lehen atala ireki dute.
Autodeterminazioa
Autodeterminazioa
Bernardo Atxagak independentzia ideia zaharkitua dela eta federalismoa hobetsi du IU-EBrekin bat eginez. Ez duzu uste independentziaren ideiari ixteak ezkerreko abertzale askoren sostengua kentzen dizuela?
Konfederalismoa ote da hori?
Espainolismoaren morrontza hor duzue beti.
Euskal Herriaz ari zara baina penintsulakoaz. Ipar Euskal Herria bazter uzteak ez dizu herrimina sortzen?
Lizarra-Garaziko batzorde iraunkorreko partaide izanda, zer pertzepzio duzu Iparraldeko abertzalekiko?
Atxagak une honetan herri honen independentzian ez duela sinesten dio, eta nik ere ez. Ez dut esan nahi herri honek ez duela eskubide hori erabili behar, aitzitik, zilegia iruditzen zait. Baina ez dut uste herri honentzako onena denik eta egoki ikusten ez dudan gauza bat ezin dut defendatu. Pentsatzen dut herri hau eraiki behar dugula federaltasunaren bidean, atxikimendu librean oinarritua. Herriak erabaki dezala federakun-tza hori zein kondizioetan osatu nahi duen, nahi dituen baldintzak errespetatuz. Hori autodeterminazio eskubidea da; ez une konkretu batean une guztietan baizik.
Konfederalismoa ote da hori?
Batzuek federalismoa baino konfederalismoa dela hori, bai. Eztabaidatu egin daiteke. Konfederalismoa federalismoaren barruan erraz sartzen da, ordea. Beno, herri honek harremanak eduki ditu beste herriekin aurreko gizaldietatik. XIX mendeko estatuaren sorrera, estatu independente bat gure egoeran ez da ona herri honentzat. Aldiz, denok euskaraz jakin behar genukeela uste dut, euskaraz egiteko borroka egin behar dugu denok, elkarri lagundu abagune hori gauzatzeko. Baina gazteleraz jakitea beharrezkoa zaigu. Eta ingelesa eta beste hizkuntzak ere beste herriekin harremanetan segitzeko. Hori da gure eredua. Ezkerreko ikuspegi batetik begiratuta gizarte honek kultura nahiz ekonomia mailan dituen loturengatik independentzia izateak ez digu aurrera joaten laguntzen. Atxikimendu librean oinarritutako mezuaren aldeko jendea asko dago, EHko botoemaile askok mezu honekin ados dagoela esan digu, bide egokia dela. Niri bestela ez dit beldurrik ematen gehiengoa independentziaren alde paratzeak.
Espainolismoaren morrontza hor duzue beti.
Egia da. Ezkerrak estatu honetan eta Euskadin ere, ez du behar bezala ulertu Euskal Herriko arazoa. Ezkerrean ibili direnek mementu batzuetan herri honen izpiritua baztertu nahi izan dute, baina gaindituta dugun gauza dela uste dut, batzuek bizkarreratzen digute hori, eta horrekin jarraitzen dugu. Esaterako, Ibarretxerekin gobernuan sartzea edo ez, guk (EBk) erabakiko dugu. Gure estatutuetan idatzita dago, IUk bere iritzia eman dezake baina erabakia gurea da, EBrena.
Euskal Herriaz ari zara baina penintsulakoaz. Ipar Euskal Herria bazter uzteak ez dizu herrimina sortzen?
EBn gustatuko litzaiguke Euskal Herria penintsularra eta kontinentala batera eramatea. Autokritika egiten dugu, ez gara iristen Euskal Herri osora, baina zoritxarrez guk ezin ditugu dinamika berdinak garatu EAEn, Nafarroan eta Iparraldean, errealitateek ez digute uzten.
Lizarra-Garaziko batzorde iraunkorreko partaide izanda, zer pertzepzio duzu Iparraldeko abertzalekiko?
Bizi duten egoerarengatik-edo, Hegoaldekoak baino prakmatikoagoak aurkitu ditut, askoz ere errealitateari lotuak. Bakerako eta eraikuntza nazionalaren bidean ez dira Hegoaldeko jendea baino azkarrago ibili behintzat.
AMEZKETAKO EUSKARA GASTEIZEN
1943an Amezketan jaioa. ETAn hasi zuen ibilbide politikoa 1965ean. Iruñean bizi zen orduan. Alde zaharreko Eusko Bazterra elkartean euskara irakasle zen. Carlos Garaikoetxea lehendakari ohiari euskara erakutsi zion han. Xabier Kintana ere ikasle izan zuen. IU-EBko legebiltzarkide berria da Gipuzkoatik. Gasteizko parlamentuan nagusiki euskara eginen duela hitzeman digu.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
#4
Argiako erredaktoreak
#5
#6
Nagore Irazustabarrena Uranga
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
2024-10-04
Lander Arbelaitz Mitxelena
Gazako genozidioak urtebete: gertaera nagusiak
Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.
Wikipediaren hizkuntza gutxituen biltzar batean bizitakoak
Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]
2024-10-04
Xabier Letona Biteri
Uri Tzafon mugimendua: Jainkoaren izenean, Libano kolonizatzera
Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".
2024-10-03
Julene Flamarique
Israelek ‘persona non grata’ izendatu du NBEko idazkari nagusia
Israelgo Atzerri ministroak NBEko idazkari nagusi Antonio Guterresi herrialdean sartzea debekatu diotela jakinarazi du. Katzek Guterresi Iranek Israelen aurka misilekin egindako erasoa “argi eta garbi” ez gaitzestea leporatu dio, baita "terroristak,... [+]
2024-10-03
Gedar
24 orduko barauak egingo dituzte aste honetan Euskal Herrian, Palestinarekin elkartasunez
Ostegun arratsaldean hasiko dira baraualdiak, eta bost gune antolatu dituzte ekimenari lotuta: Bilbon, Altsasun, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. Larunbat eguerdian, berriz, manifestazio handi bat egingo dute Bilbon, palestinar erresistentziarekin elkartasunez eta... [+]
2024-10-02
Jesús Rodríguez
Amerika Kopa eta elefantea gela erdian
Directa-ren ikerketa batetik abiatuta ezagutu dugu iruzurra. Bartzelonan egiten ari den belako Amerika Koparen antolatzaileek argitaratutako audientzia eta bisitari kopuruak faltsuak dira. Gaia garrantzi sozial eta politiko nabarmena izaten ari da, faltsututako datu horiek izan... [+]
2024-10-02
Moon of Alabama
Gerra hurrengo fasera iritsi da
Irailaren 17ko astean, Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk erabaki zuen Hezbollah-rekin Libanon zuen misil trukea beste maila batera eskalatzea, eta erabateko gerra hastea.
2024-10-02
Jonathan Cook
Israelgo tortura zentroak ez dira berriak, urriaren 7ko indarkeria eragin zutenak dira
Ez bazara gai ikusteko palestinarren belaunaldi ugariri Israelek egindako gehiegikerien eta Hamasen krimenen arteko lotura kausala, ez duzu arrastorik ere giza izaerari buruz.
2024-10-02
Lander Arbelaitz Mitxelena
Iranek Israelgo azpiegitura militarrei eraso egin die 200 misil ingururekin
Astearte gauean Iranek ehunka misilekin egin dio eraso Israeli. Base militar eta azpiegitura energetikoen aurka zuzendu du erasoa. Gutxienez zazpi pertsona hil dira erasootan, CNNn irakur daitekeenez. Ez dago garbi Israelgo defentsa sistema zenbat misil neutralizatzeko gai izan... [+]
2024-10-01
Zigor Olabarria Oleaga
Libanon lur erasoa hasi du Israelek, herrialde gehiago bonbardatu bitartean
“Gerraren hurrengo fasea” hasi duela iragarri du Israelgo Armadak. Beirut hiriburuan, Gazan eta Sirian ere egin ditu bonbardaketak, eta Iran mehatxatu du berriz ere. AEBek jakinarazi dute soldadu gehiago bidaliko dituztela Ekialde Hurbilean dituen baseetara, Israeli... [+]
2024-10-01
Mikel Aramendi
Itzuli gara Gerra Hotzeko errutinara: esaiozu misilez, uler dezan
Kontatu –ezta iradoki ere– ez digutenez, imajinatu egin beharko dugu. Gertatu, halatsu gertatuko zelako, gutxi gora behera.
2024-09-30
ARGIA
Israelek dozenaka lagun hil ditu Libanon eta Yemenen, Hezbollah eta Hamaseko buruak tartean
Israelen bonbardaketek ez dute etenik. Beirut (Libano) eta Yemengo hainbat azpiegitura izan ditu jo-puntuan azken egunotan, eta dozenaka herritar hil erasoetan. Horien artean, Hezbollah erakunde xiitako buruzagi Hassan Nasrallah eta Segurtasun Prebentiboko komandante Nabil... [+]
Eguneraketa berriak daude