JANTZI BERRIA TTAKUN ZAHARRARI
- Igor Otxoa eta Harkaitz Martinez donostiarrek osatzen duten Oreka TX txalaparta taldeak bere lehen diskoan, "Quercus endorphina"n jantzi berri eta aurrerakoia ekarri dio ttakun zaharrari. Baso zapore eta egur usaina duen lan honen ekoizlea Kepa Junkera izan da.
Musikalki lan berri honen gauzarik aipagarriena txalaparta kromatikoa sortzea da, beste instrumentuekin nahastu ahal izateko, nota bakoitza sortzeko ohol bat egin dute. "Horrek melodiak egiteko aukera eman digu, kantetan harmonia egiteko, arpegioak egiteko", dio Martinezek. Orain arte ez zen horrelakorik egin. Gainera harriekin eta burdinekin ere gauza bera egin dute. Ohol bakoitza nota bat bihurtzeko belarriz bilatu behar izan dute neurriarekin jokatuz eta dentsitate berdina mantenduz egur guztietan. Eta harriekin gauza bera, zinzel batekin eta rotaflex batekin harri asko puskatu behar izan dituzte, oso hauskorrak direlako. Tinbre desberdineko dozena bat ohol motz samarrak ibiltzen dituzte normalean beren saioetan, eskalan ordenatuta, eta kanten arabera oholak aldatu egiten dituzte. Horregatik kanta bakoitzaren nolabaiteko partiturak idatzi behar izaten dituzte, oinarri horretatik abiatuta inprobisatu ahal izateko.
Txalaparta afinatu duten lehen txalapartari hauek, kanta melodikoak jotzen dituzten lehen txalapartari hauek, soinu tresna zahar honi ate berriak ireki nahi dizkiote. Beste musika tresnekin uztartu dute eta gainera lehen mailako nazioarteko musikariekin aritu dira lan honetan: Glen Velez perkusionista estatubatuarra, Madagaskarreko Justin Vali valiharekin, Eskoziako Phil Cunningham teklatu eta pianoan, Michel Bordeleau kanadiarra (La Bottine Souriante taldekoa) eta Euskal Herriko Ibon Koteron albokajolea, Kepa Junkera trikitilaria eta Mikel Laboa abeslaria. Unibertsaltasuna behintzat ezin zaie ukatu. Ukitu etnikoz beteriko lana sortu dute. Kolorez bete dute ttakun eta herrenen basoa. Kanta bakoitzak badu gonbidatu bat, kanta bakoitzak gonbidatu bati eremu handiagoa eskaintzen dio. Justin Valik kanta batean abesten du, Laboak beste batean eta gero badaude beste batzuk disko osoan parte hartu dutenak, perkusionistaren kasua da. Oso ondo moldatu dira denak txalapartaz eginda zegoen oinarri horretara.
Kepa Junkera ez da ekoizlea soilik izan, berak bultzatu zituen Igor eta Harkaitz lan hau burutzera, lagundu zituen gonbidatuak bilatzen, abesti gehienak egin zituen... Partaide garrantzitsua izan da lanean. Gainera Espainiako dantza konpainiako zuzendaria den Nacho Duatok bere hurrengo koreografia lanerako erabiltzea lortu du. Junkerak Miguel Boseri pasa zion diskoa eta hark Nacho Duatori eta honek hamaika kantuetatik sei hartu eta Madrilgo Teatro Realen egin berri duen dantza muntaiarako erabili ditu .
- Keinuka ilargiari. Nolabait txalaparta zaharra eta berria uztartzen ditu Artzeren testu bat sartuz. Txalaparta zaharra zaldiaren lauhazka balitz bezala ikusten zuten eta ttakuna pixka bat irekita trostara pasatzen dira. Phil Cunningham dago teklatuan.
- Aone! Justin Valik malgatxez abesten du. Berak eginiko letra da, beraz afrikar kutsuko kanta.
- Txalaparta dantza. Arin arin bat da. Hankekin perkusioa egiten du Michel Bordeleauk, takoneoaren antzera.
- Adabegi. Antzinean ohol bakarrarekin jotzen zutenean adabegiak non zeuden begiratzen zuten, bertan egurraren dentsitatea desberdina izaki eta soinua ere desberdina izaki. Kanta esperimentala da, oso atmosferikoa. Soinu ezberdinak lortzea bilatzen dute eta garai batean adabegiez nola jokatzen zuten hori bilatzeko.
- Okabe-Landarbaso. Okabe mendia eta cromlech horiek Landarbasoko kobekin lotu dituzte. Fandango bat da eta Ibon Koteronen alboka sartzen da. Kanta indartsua da.
- Uluka. Hiru kanta motzen batura da, ezpatadantza batetik hasita.
- Ortzimuga. Balada melodiko bat da Cunninghamen teklatuarekin. Melodia harriekin egin dute.
- Oreka. Txalaparta hutsaren saio normala. Oreka TX-en pieza.
- Ekhinahi. Kanon bat sortzen dute egurren artean. Egurra eta harria da bereziki entzuten dena. Kanta harmoniko batzuk.
- Nagoreko bidean. Solidarios con Itoiz taldekoei omenalditxoa. Haiek ama lurraren defentsan egiten duten lana eta daramaten borroka miresten dute. Nagoreko bidean 54 makina hondatu eta obrak geldiaraztea ekartzen du gogora. Ekintza burutu zuten bi neskekin nolabait identifikatu dira. Hasieran lasaia da (Irati eta Itoiz inguru hori hala egon da orain arte), gero indarra sartzen da kontrastea bilatzeko.
- Saustatik Erbetegira. Bi horiek Zuaznabartar eta Goikoetxeatarren baserriak ziren. Omenaldi bat izan da txalaparta bizirik mantendu zutenei eta baita Artze anaiei eta Beltrani. Mikel Laboak abesten du, Orekakoentzat bizitza osoko erreferentea. Jexux Mari Irazuren letra da. 1990eko Hernaniko Txalaparta Festan Zuaznabar eta Goikoetxeak jo zuten saio baten grabaketa sartu dute. Honela bukatzen da txalaparta zaharrarekin hasitako diskoa. Txalapartan ematen den dualidadea, ttakuna eta herrena, eta Euskal Herriaren egoera islatu nahi izan dituzte. Zuaznabar eta Goikoetxea anaietatik Pello Zuaznabar bakarrik bizi da eta oso zaharra da. Diskoa atera bezain pronto bere etxera joan ziren lana berari eta bere familiari erakustera, diskoa entzutera.
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]