"MIGRAZIO KORRONTEA INBERTITU EGIN DA"

  • Argentinako hiriburuan dago mundu osoko euskal etxerik zaharrena, 1877an sortutako Laurak Bat. Bazkide eta aktibitate ugariko elkarte honen lehendakaria Jon Uriarte erandioarra da. Laurak Baten egoera azaldu digu Buenos Aireseko egoitzan.

2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Familia asko bezala zure gurasoak ere 1949. urtean Argentinara joan ziren. Non jaio eta nola iritsi zinen Argentinara?
Bordelen jaio nintzen 1937an ama gerra zela eta haurdun atera zelako Erandiotik. Francok Bilbo hartu zuenean nire aita Martiartu batailoian zegoen eta preso hartu zuten. Handik bi hilabetetara nire ama itzuli zen etxera nirekin. Erandion hazi nintzen eta 12 urte nituela familia osoa hona etorri ginen. Eusko Jaurlaritza mantentzeko dirua jasotzen zuen aitak. Txikitan aita ikusten nuen dirua botiletan sartzen eta etxeko lorategian lurperatzen. Ama beti kezkatuta zegoen, zerbait gertatuko zitzaiola eta. Hemen senitartekoak genituen eta aita bultzatu zuten hona etortzeko. Tornularia zen aita eta hemen lan asko eta aberasteko aukera zegoela esaten zioten.

Noiztik zaude Laurak Baten?
Hau nire bigarren etxea da. Hemen izena eta abizena daukazu, denek badakite nor eta nolakoa zaren. Familia handia da. Duela 15 urte izan nintzen lehendakari eta orain berriro.

Zein da euskal etxe honen egoera?
560 bazkide gara, baina adin-piramide itsusia dugu: bazkide zahar asko dago eta gazteria falta da. Argentinan entretenimendu aukera guk eskaini dezakeguna baino zabalagoa da. Euskal Etxeko jendea garai bateko Euskal Herriaren irudiarekin gelditu da. Emigrazioa 1950ean bukatu zen eta orduko Euskal Herriaren irudi idilikoa gordetzen da hemen: ohiturak, kanta zaharrak... Gaur egungo Euskal Herriarekiko aktualizazioa falta da. Komunikazioa hobetzen ari den neurrian hobetuko da hori. Orain migrazio korrontea inbertitu egin da, hemengo gazte asko Euskal Herrira joan da, euskal etxeko kide batzuk adibidez. Bigarren eta hirugarren belaunaldiko bazkideak daude, baina handik etorritako jendea ere badago oraindik, Gerra Zibilaren ondoren etorritakoak.

Noiz izan zen Argentinarako migraziorik handiena?
Euskaldunak mundu osoan daudela esan arren, ez dute asko emigratu. Tantaka etorri den migrazio historikoaz ari naiz. Amerikan Argentina, Txile eta Uruguaiera gertatu da gehienbat. Migrazio berria Venezuela, Mexiko eta EEBBetara joan da batez ere. Argentinan euskal abizenen konzentrazio handia dago. Biztanle guztien % 10 aipatzen da.

Eta zein dira euskal etxe honetan egiten diren aktibitate nagusiak?
Frontoia egunero irekita dago eta larunbatetan pilota gogorrari ematen zaio lehentasuna, mutiko talde bat eskupilotan aritzen da. 75 urte dituen Lagun Onak abesbatzak izen handia du, urtean bi aldiz Teatro Colon ospetsuan abesten du. Euskara klaseak ematen dira. Ikastaro hasieran iragarki txiki bat jartzen dugu egunkari zabalduenetan eta urtero 100 ikasle berri etortzen zaizkigu. Koroak adina urte dituen dantza taldea ere badugu, Emakume Abertzale Batzaren ardurapean. 30 neska-mutil aritzen dira, ikasten ari diren haur txikiak kontatu gabe. Gure jaietan izaten dituzte emanaldiak. Euskal kultur etxea daukagu: kalera ematen duen liburudenda eta ikerketa-zerbitzua (abizenak, unibertsitatea, lana, herriak, bekak). Niko Iguain beasaindarra da buru. Ondoko lokalean FEVA (Federacion de Entidades Vasco-Argentinas) dago. 80 bat etxe edo elkartzen ditu, batzuk txikiak, besteak handiak, herrien eta euskaldun kopuruaren eta aktibitateen arabera. Antzoki txiki bat ere badugu hitzaldiak emateko. Eta taberna-jatetxea, noski. Orain euskaraz dakiten batzuk daude eta gainera sukaldea asko hobetu da. Larunbata da euskal familiaren eguna eta jende asko elkartzen gara afaltzen. Buenos Aires handia da eta astean zehar lanaren ondoren etortzea zaila da. Buletina egiten dugu bazkideentzat, informazioa eta euskal kulturako gaiekin. Orain euskal problematikaz kezkatuta gaude.

Zein jai ospatzen dituzue?
Aberri Eguna ospatzen dugu eta jai honi indarra eman nahi diogu, ez hemen bakarrik, Argentinako zentro guztien artean baizik. Gero Loiolako San Inazio, Arretxinagako San Migel (Alderdi Eguna), independentzia gogoratzeko bi jai argentinar (maiatzak 25 eta uztailak 9) eta Laurak Baten fundazio eguna (martxoak 13) ospatzen ditugu. Uda ondoren urteko aktibitateen hasiera izaten da egun hori. Urtero euskal aste nazionala ospatzen dugu aktibitate desberdinekin (pintura, musika, enpresarialak, folklorea), baina Argentina handia da eta bere eragina galdu egiten da.

Lehendakari bezala zein dira zure eginbehar nagusiak?
Jendea hartzea. Harreman publikoak dira orain garrantzitsuenak. Euskal Herriko udan turista asko etortzen da: enpresarioak ere bai. Aconcaguara joaten diren mendizaleak azaltzen dira asko. Juan Jose Ibarretxe, Jose Antonio Ardanza, Karlos Garaikoetxea, Mari Karmen Garmendia, Euskadiko Orkestra, Gaztelubide eta Gaztelupe abesbatzak izan dira adibidez.

Aurrera begira, nola ikusten duzu Laurak Bat euskal etxea?
Lehen esan dudan bezala bazkideen batez besteko adina aurrera dihoa eta oroimenean oinarritutako mundu batean daude, gaur egun ez den Euskadi bat dute buruan. Bizitasuna eman nahi diogu gure elkarteari jende berria erakarriz. Euskal jatorriko argentinarrak erakartzea da zuzendaritzaren asmoa. Horretarako internet eta publizitatearen bidea erabiliko dugu. Elkarte eusko-argentinarra izango da, baina beste irtenbiderik ez dugu ikusten. Euskal Herritik denbora baterako datorren jendea ez da inguratzen, Buenos Airesek asko eskaintzen dielako. Bizitza osorako etorriko balira inguratuko lirateke hona. Enpresaren bitartez bi edo lau urterako etorritako euskaldun asko dago hemen, baina lagunak egiteko ez du hona etorri behar.

Lehen aipatu duzu euskal gatazkaz oso kezkatuta zaudetela. Zein eragin du egoera horrek hemen?
Argentinara iristen den informazio guztia oso partziala da, atentatu bat edo horrelako zerbaiten berri ematen dute. Ez dira konturatzen arazoa konpontzeko abertzaleekin hitz egin behar dela. "La Nacion" egunkari ospetsuan Madrilgo korrespontsalak terrorismoa abertzaletasunarekin lotzen zuen eta PPk PSOErekin batera euskal hauteskundeak irabazi ondoren Eusko Jaurlaritza eskuratu eta hezkuntza, ETB eta abertzaletasuna laguntzen duten euskal enpresariak eta elkarteak erasotu behar zirela zioen. Gure artean kezka handia sortu zuen artikulu horrek eta eskutitzak bidali genituen egunkarira. Nirean adibidez, Euskal Herrian dohain eta ordainduz, eskola erlijiosoan eta laikoan ikas daitekeela jartzen nuen. Telebista eta komunikabideen % 95a Espainiatik datorrena dela eta euskaraz dagoen bakarra kendu nahi dutela. Gero prentsa askatasunaz hitz egingo dute. Athleticek jokalari atzerritarrak fitxatu beharko dituela esaten nuen, elkarte gastronomikoak jatetxe bihurtu, herri kirol eta folklore elkarteak desagertu zaharkinak direlako. Eta azkenik, Francok egin zuen bezala, euskal izenak eta abizenak kendu, horrek ere abertzaletasuna sortzen duelako. Ez dago eskubiderik. Horrelakoen aurrean erne egon eta gogor erantzun behar dugu.


Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude