Nerbioi ibaiaren bi aldeak jorratzen dituen ibilbide honi hasierarik egokiena emateko leku bakar batetik has gaitezke, berari esker izugarriki hazi den Bilbotik, Euskal Herriko populagunerik handienetik alegia. Hori bai, Bilbo bere osotasunean (zati handia behintzat) ikusi nahi badugu, gure gomendioa "0 km"a Artxanda mendian izatea da, bertatik hiriko paisaia atsegina izango baituzue.
Hirirantz jaitsiz, berehala erdigunera abiatu beharrean, bizkaitarren eta bereziki bilbotarren artean hain maitatua den Begoña Basilika ikusgarria bisita dezakegu.
Oraingoan bai, Bizkaiko hiriburuan sartzeko moduan gaude; gainera, gaur egungo eta etorkizuneko Bilbo islatu nahi duen ikur garrantzitsuenaren ondotik (edo erditik) egingo dugu, Guggenheim Museo harrigarritik alegia. Honez gain, turistikoki ospe handirik izan ez duen hiri honek gauza askotxo erakusteko ditu, orokorrean kanpoko jendeak uste duena baino askoz gehiago: Alde Zaharreko giroa, zabalguneko etxebizitza oparoak, museoak eta abar luzea.

Euskal Herriko hiririk handiena Nerbioi ibaiaren bukaeran kokatzen da, mendiz inguratuta (hortik datorkio "Botxo" ezizena). Izan ere, euskal industri eta merkatal motore den hiri honen garapen eta garrantziaren zati handi bat bere kokapenari zor dio. Horrela, Nerbioiren itsasadarra mendez-mende Bilboko izaera eta bizimodua moldeatzen joan dela esan daiteke, betidanik barnealdearen eta itsasaldearen arteko komunikazio bide pribilejiatua izan baita; itsasadarrak merkatalgaiak, industriak eta pertsonak erakarri ditu, gaur egun ezagutzen dugun Bilbo Handia sortuz.

Hasieran eskumaldean kokatutako nekazari eta arrantzalez osaturiko hiriska bat zen, baina pirata normandiarren erasoak zirela-eta, ezkerraldera mugitu ziren (Bilbo Zaharra). Halere, 1300eko ekainaren 15ean, On Diego Lopez de Harok hiri gisa fundatu zuenean, eskuinaldean egin zuen.
Hiri berria, bizkaitar burdin eta gaztelar artileari esker, oso bizkor hazi zen. Horretara lagundu zuten baita ere Bizkaiko Jauntxoek emandako pribilejioek, Bermeori merkatal-plazaren estatutua kentzea, eta, azkenik, Urduñatik Bermeora joateko Bilbotik pasatzeko beharrezkotasuna.
XVI-XIX. mendeen artean Bilboko bizitza bi erakundek arautuko zuten: Udaletxea eta Kontsuletxea (hau merkataritzaz arduratzen zen). Merkataritza eta itsasoari loturiko enpresek aberastuta, Bilbok garapen garaiak ezagutu zituen, baina nekazal-herriekiko tentsioak ere bizi zituen, hauek Bilbo beren kontura aberasten ari zela pentsatzen zutelako. Izan ere, hiria bere interesak gordetzeko aginte zentralarekin aliatzen zen, askotan herrien interesen aurka. Horregatik, 1631, 1718 eta 1804an matxinadak izan ziren.
Independentzia Gudan frantsesek bi aldiz okupatu zuten, baina Gerra Karlistek eragin handiagoa izan zuten, liberalen gune izanik karlistek hainbat aldiz setiatu zutelako. Hauek amaitzean, Bilboko industrializazio izugarria dator (industria astuna), bere izaera erabat aldatuz: finantzatzeko bankuak sortu ziren (1857an Banco de Bilbao), hiriaren garapen handia izan zen (1876an Zabalgunea, eta geroago Ezkerraldea) eta hiria bera handiagotzen joan zen (Abando, Begoña, Deustu... irentsiz). Honek guztiak eta etorkin guztiek (langileria izeneko klase soziala eratzen hasi zen) gaur egungo itxura moldatuko zuten.
Guda Zibilean Euskadiko Gobernu Autonomoko hirigune izan ("burdinazko gerrikoak" iraun zuen arte), eta gudaoste zaila bizi izan ostean, 60ko hamarkadan bigarren industrializazio eta etorkin-uholdea ezagutu zituen. Horrek, diru berriaz gain, urbanizazio, itxura eta kutsadura arazo galantak ere ekarri zituen, gaur egun ahal den neurrian konpontzen ari direnak.
Gaur egun, Bilbo XXI. mendean funtzio garrantzitsua bete nahi duen hiri modernoa bihurtzeko ahaleginetan ari da, industriaz arduratzetik gero eta gehiago zerbitzugune izatera pasatzen ari den hiria.