NEURRIZ KANPO ESTRESATUTA

  • Gaur egun, estresa eragiten duen erreakzio fisiologikoa gehiegitan jartzen da martxan eta garai bateko alarma-ezaugarria galdu du egoera iraunkor bilakatuz eta osasuna kaltetuz.

2007ko otsailaren 21ean
Hasiera batean estresa behar-beharrezkoa zuen gizakiak naturaren arriskuetatik babesteko, eta ahalik eta eraginkortasunik handienarekin jokatzeko (ehizean egiteko, adibidez). Eta erreakzio hori orkestratzeko, gorputzak bi hormona ditu, funtsezkoak bata nahiz bestea: adrenalina eta kortisola. Bien artean alarma-seinalea pizten dute arriskuaren aurrean, baina bigarrenak mekanismoa geratu egiten du jadanik beharrezkoa ez denean, eta hipotalamoari agintzen dio lasaitzeko, eta egoera normalera itzultzeko.
Zoritxarrez, gure egunotan erreakzio hori gehiegitan jartzen da martxan, eta estresak bere garai bateko alarma-ezaugarri hura galdu duenez, kortisolak bere eragin lasaitzailea galdu egin du eta estres-egoera iraunkor bilakatzen da: horrek kalte fisiko larriak ekar ditzake, estresa bide patologikotik bideratuz.
Hogeita hamarreko hamarkadan hasi zen medikuntza estresaz mintzatzen eta fenomeno hori behatu eta kontrolatzen. Garai hartan berehalako efektuak bakarrik aztertzen ziren (bihotzeko palpitazioak, arnasketa behartua...), baina geroago konturatu ziren alde fisikoaren eta alde mentalaren artean, alegia gorputzaren eta garunaren artean interakzio edo elkarrekintzak nabarmenak zirela. Geroztik, estresari buruzko ikerketak etengabeak izan dira. Azken aurkikuntzetako batek estresak gizonezkoen eta emakumeen artean eragiten dituen desberdintasunak jarri ditu agerian: gizonezkoek itxuraz hobeto ikasten omen dute estresatuak daudenean; emakumezkoek, berriz, ez, beren estrogenoak prozesua nahi dutenean geratzea ezinezkoa egiten dielako


Azkenak
2024-12-27 | Julene Flamarique
EuskarAbentura 2025: izena emateko epea zabalik martxoaren 5era arte

EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]


2024-12-27 | Leire Ibar
AEBek eta aliatuek 260.000 milioi dolar eman dizkiote Ukrainari laguntza militarrerako

AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]


2024-12-27 | Julene Flamarique
Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko

Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]


2024-12-27 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra zibila, laugarren urtera

Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.


2024-12-27 | Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.


2024-12-27 | ARGIA
Gutxienez 5.212 eraso matxista salatu dituzte aurten EAEn, iaz baino %8 gehiago

2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).


2024-12-27 | Euskal Irratiak
Benito Lertxundi
“Zuzeneko emanaldietan beharrezko den xarma galtzen ari nintzela sentitzen nuen”

Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]


2024-12-27 | Gedar
Eguberrietan 110 osasun-zentrotan ezarri ditu murrizketak Osakidetzak

Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.


Ibai Ripodas: “Balorazio oso positiboa egiten dugu, orain gazteek sortu beharko dituzte presoei elkartasuna helarazteko bide berriak”

Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.


2024-12-27 | ARGIA
“Euskaraz ez dakien pertsona bat” izendatu dute Eitb.eus-eko zuzendari, LABek salatu duenez

"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]


Eguneraketa berriak daude